DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0643
151 Digeſtorum Liber decimus. Tit.
IIbaJ Intoroſt. vt aa. iy. eſt auto. Contra ſupr.
at o u m-
E Aue SaeLI Sa a pmie So
ai. A CGVRS.
aniru de oJCAArS. Vror virox. donauit: & ſie doario no
io,
valuit: & vir en conſumpſi emendo rem, nunquid pro hbis
eueur ad exhibendum? Et reſpondetur qued fiz. VIVIAN.
THmſaumu. C¬
sv. Ituo fundo
e0 pecuniam ab-
ſconditam. ſi non pate-
s me efodere, nõpoſ-
ſun couura te agere
l, cm nou contre-
ctaueris: ſed nec ad ex-
hibendum, cumnce poi-
ſideas. vltiô datur re-
medium, quod iure
non calumniandi ani-
o petere. & non eſt
iuiquum quod iures, ne
mibi vim facias, que
minus theſauum eſto-
diam.
bSTbſaus, impo-
pri P ponitnrtvt à fam,
ereie. I. item Labes. ſed
proptié: ve Jj de acquir.
r d nunquam. 5. the-
ſaurus. A cev s.
c Iurani. oc nihil
e Im maitie aliud, quam calumni?
ſacrametum puro. A¬
Ea quus pur Et eſ unile iuramen-
ibet parte iu. tum Co. de fde intri-
ſiudiei men. lfin.
ature d Telinterdidtum ſei-
miuitur parẽ licer nouum; quod in-
bus & paeuz dulgetur à prztore: vel
indulgetur in ſimilibus
P Theurus
mproptie, &
proprie ſun-
peus quid
taenia-
riter.
peeunms.
5.
Jiunlu- terdictum ne d vis fiat
ram n ana g volenti eximerevt je
’& damiiſie lhas amplius.
nmeiiiiio S. d hu aunen. Vello-
it uil le quitur de inrerdicte
ifimrada, reeubi: cm poſſeſſio-
i vr ir nmmretineanm, ctiamſi
t naediaun ignoren loeun theſau
ne v irà de aequiren,
jeui eaimeximert peſtperter. i princi.
Eeirn.. AceEE.
ipeu- e -Theſaurus. quia
ra dominus ſoli contreta-
tempore luſti-
niani,vr appa- uit.
rei ex e lo-f m ſerus.J
o Ponati i Suo nomine.
Eucy Tie quia quod ſeruus ha-
aunmnn Latini per, dominus habert vi
reres ſecun- bet, dominus habere vi-
i Gaens ſ detur.
ne n, gT De dol maloid eſt
in factu nomine doi,
ex eicto de alie. indie.
mut eu fact. Vel ad ex-
hibendum propter do-
lum directa.
h Nulla. ſeilicet in
caſu prœmiſſ, cum ſer-
nus, non dominus do-
lum commiſiraliàs au-
tem vtilis conſtituitur,
r quands doln deſie
poſe exhibere: yr Ces.
t. ad txbibendum. &T.
.d. Iulianus. Item quã-
tard caſbus: ve vocetur iu-
pletior hereditas eo nomine
facta ſit, veluti quod pretium
rei conſecutus fit.
Pro libers hone exhibẽdo non
competit actio ad exhibendum, quia
exigit pecuniarium intereſſe. BaL.
III. GAIV lib a dEditum Pra-
rors Vrbani tit de liberali cauſa.
I liber homo detineri ab
laliquo dicatur, interdictum
aduersus eum, qui detinere di-
citur, de exhibendo eo poteſt
quis babere. Nam ad exhiben-
dum actio in eam rem inurilis
videtur:quia hæc actio ei credi-
tur competere, cuius peculiari-
ter y intereſta.
xr. POronvs libre de-
cimequato ad Sabinum.
I vir nummos ab vxore ſibi
donatos, ſciens ſuos factos
non eſſe, pro re empta dederit,
dolo malo fecit quo minus poſ-
ſideat: & ideo ad exhibendum
actione tenetur.
Ia lex allegatur quod in cauſis
ſummaris probatur intereſſe periu-
ramentumeintellige, ſi iudii, conſi-
derata qualitate perſonæ, & quan-
titate praiudici, videatur iuramen-
tu defirendum. BALD.
v. IDEM lbro tauodecime
ad Sabinum.
TEienſautusl’ meus in uo
fundo eſt, nec eum paſeris
me effodere. Cûm eum loco nõ
moueris, furti quidé, aut adex-
hibendum eo nomine agere re-
cte nõ poſſe me Labeo air:quia
neque poſideas eummeque do
lo feceris quo minus poſſideres:
vtpote cum fieri poſſir, vt ne-
ſcias eù thenſaurm in tuo fun-
do eſſe. Non eſſe autem ini-
quum, iurantit mihi non ca-
lumnia cauſa id poſtulare: vel
interdictum d, vel iudicium ita
dari, vt ſi per me non ſtetit,
quo minus damni infecti tibi
operis nomine caueatur, ne vim
facias mihi quo minus e then-
ſautum effodiam, tollam, ex-
portem. Quod ſi etiam furtiuus
do agit aliquis depoſii-iſte thenſauruse eſt, etiamfur-
ex alterius pacto: ve C¬
eo. Lfres. ſed ſecundin
I vtilis nunquam ha-
bet locum:quod eſt fal-
ſuvt dixi.
Sl cas, l Caev
e
lplanus eſt: quia ſi
um petitum erhi-
A eluſeaſti upoſſeſ-
ti agi poreſt,
VI. PAVLVS decimo
a Sabinum.
CVn ſerus rene aloquid,
dominus ad exhibendum
ſuo nomine lrenetur. Si autem
ſeruus citra ſcientiam domini
Iij.
1152
ſor, abſoluendus eris ſtatim, ſi tu exbibeas ita eurſed Aquil te-
neberis pro deterioratione ſerui. VIVIAN,..
i 4Ationem- jd eſt rei yindicationem. ACCVRS.
E q Damno, & in factum ad exhibendum eſt quandoquevre no.
Sd LLuliansS9 ſod & ſi qui, & Ca axhibitiis. ACCVRS.
dolo fecit, quo minus habear:
vel furti actio, vel de dolo ma-
lo noxalis ſerui nomine danda!
eſt ad exhibendum autem vtilis
nulla conſtituenda eſt.
Suffitit exhiberi in cadem forma,
licet non exhibeatur in cadem qua-
litate. BALD.
zV1 .. VLPIANVS libro nons
de immibus Tribunalibus.
Iquis hominé debilitatum furlqui tabulas. Acc.
exhibeat, vel eluſcatum, ad
exhibendum quidem actione
abſolui debet: (exhibuit enim:
& nihil impedit directam actio-
nem i talis exhibitio) porerit
tamen * agere actor ex lege
Aquilia de hoc damnoE.
Etiam creditor, cui eſt ſatisfactum,
poteſt petere instumentum debiti,
& facere ſibi compleri chartam à
notario. ad hoc allegatur. BALD.
LVII1. IDEN libro ſeute
Opinionum.
SOlatione cbirographoini
lfacto, & pignoribus libera-
tis, nihilo minus creditor T, vt
inſtrumenta ad eſ contractum
pertinentia tam ab alio, quam
à debitore exhibeantur, agere
poreſtl.
x12. PAVLVS ibb ſexte
Epitomarm Aeni.
AD eebibendun poſuinr
agere omnes quorum in-
tereſt. Sed quidam conſuluit, an
poſſit efficere hæc actio, vr ra-
tiones aduerſarij ſibi exhibe-
rentur quas exhiberi magni eius
intereſſet Reſpondit, non opor-
tere ius ciuile calumniari Pme-
que verba caprai n *; ſed qua
mente quid diceretur animad-
uertere conuenire. nam illa ra-
tione etiam ſtudioſum e alicu-
ins doctrine poſſe dicere, ſua in-
tereſſe illos, aut illos libros ſibi
exhiberi:quia ſi eſſent exhibiti,
cum eos legiſſer, doctior? &
melior futurus eſſet. 1
1x. VLPIANVS libro ſecunde
Regularu.
Vaſtionis habendæ cauſa
ad exhibendum agitur
ex delictis ſetuorum, ad vindi-
candos conſçios ſuos,
a Rei vindice
tio collata a¬
cioni adezi-
Ouiiaus C Aer enun die.
Creditor poreſt age-¬
te ad exbibeudã, ve in-
ſtrumentum ei exbibea-
tur. VIVIAN.
l C Agtre poteſt Iter-
eſt enim creditoris, cûb
ſit obligatus pro his re-
aituendis dcoitori per
condictionem ſine cau-
ſa vec. de condict, ſiue
cau aiſſoluta. vel actio-
ne ad exbibendum: vt
Cee ſſ vel quia pecn-
nia indebita f condice-
tur creditorit infà de
b Iuſtrument
obligarorm
crediti reſi-
tuere debitori
creditor coi-
tur poſt aece-
pea ſocione
debititenedur.
que co nomine
pi debitori
cõdictioneſine
cauſa, nee tan-
tum ad exi-
benduun.,
e Eoe en’ge-
cunia, tiq-
indebiteé ſo-
uta poſet ei
condiei à de-
bitore.
AD exhibendum.J
CASVS. Ponit re-
ãuſn, que faie ie
duobus caſibus hic po-
ſiris. Regula plana eſt.
Exemplarecce peteba
à Tiuio decemipſe ha-
bebar inſtrumenta, qui¬ autmm.
bus poreram probare
intétionem meam nun-
quid poſſum cõtra eum
agere ad exhibendum,
vt ea exhibeat? Et re-
ſpondetur quod non.
VIVIANVS.
m j Calumniari. id d d Calumnin
eſt falsô ſcienter impuid.
gnare..
nT Captlegee,
tentianon conſidertur iui
quia ſuperius intelig. gi ns maae-
tur, cum intereſtex ho Pnt vnde co-
neſta & probabili cauſat igitur abſur-
vt ſuprà eodem. LiyS. ſi dum intellec
mis vi
iſ ſailinn, terpretãdis vi-
O Studiſſum ſeilicet enin eeL
ſcholaremACCV RS. nà ſiaduaa-
p T Dotior. pro hac bis lihertrm.
enim doctrina, licét ſua tieius Gre-
interſit,non agitur-quia ci hie legunet
oon eſt peuniariur ur liasr egauni
tereſſe? ve sauud laſ ii aaiimr lleuuere
ber. cüm ſir f ineſtima¬ eritors, teſte
bilis ſeientia: ve j. de Cuiacie vire
var ogy hiS proideſed doiſdibiaiſſ-
a.1.e e dtrina ep.7.
ini ſs ie dſmint raietes l¬
t habbesſtur uaoon anii atea-
5ſi quis noxali.Ac- ſtimariuõ po-
CVRSYS eſtſ.
QVſinmt, Cax
SVS. Pro ſeruot vide Ant.
tuo, qui cum aliis fecit Angibbta..15.
mihi furtû, agere poſ-
ſum ad exhibendum vr
dicat, id eſt manifeſter eſt,
ſocios. V1v1IA. & correos eri-
J Aiur quia dico minis parefa-
mea intereſſe ipſumex--ciat? An ldem
hiberi, ideo qua Sex in libero le-
hibitus & torusaperiet minenon it
rar. romra con¬ ax l. & lilrs,
veritatem contra con¬ dequuat vide
ibrie
3 Torqueri
qs ſermus po-
ſcios, quos conuenio. ve an ou
C. cod. l. ſi criminis. Sed Lvvlt-Cde aau-
numquidere iuu iir ſ reoppeite
C. de aceuſ. lfimalse- quiden ſeruus
ſpondeotcreditur in ca¬ debet niſi pre-
ibus, ve ibidem nota- cedentibus iu-
ampreedere lrnez fiueds de
oportet lndiciavve C. de Ca rut,
uſ ij. Hcevna id adieados
à,
DE
IIbaJ Intoroſt. vt aa. iy. eſt auto. Contra ſupr.
at o u m-
E Aue SaeLI Sa a pmie So
ai. A CGVRS.
aniru de oJCAArS. Vror virox. donauit: & ſie doario no
io,
valuit: & vir en conſumpſi emendo rem, nunquid pro hbis
eueur ad exhibendum? Et reſpondetur qued fiz. VIVIAN.
THmſaumu. C¬
sv. Ituo fundo
e0 pecuniam ab-
ſconditam. ſi non pate-
s me efodere, nõpoſ-
ſun couura te agere
l, cm nou contre-
ctaueris: ſed nec ad ex-
hibendum, cumnce poi-
ſideas. vltiô datur re-
medium, quod iure
non calumniandi ani-
o petere. & non eſt
iuiquum quod iures, ne
mibi vim facias, que
minus theſauum eſto-
diam.
bSTbſaus, impo-
pri P ponitnrtvt à fam,
ereie. I. item Labes. ſed
proptié: ve Jj de acquir.
r d nunquam. 5. the-
ſaurus. A cev s.
c Iurani. oc nihil
e Im maitie aliud, quam calumni?
ſacrametum puro. A¬
Ea quus pur Et eſ unile iuramen-
ibet parte iu. tum Co. de fde intri-
ſiudiei men. lfin.
ature d Telinterdidtum ſei-
miuitur parẽ licer nouum; quod in-
bus & paeuz dulgetur à prztore: vel
indulgetur in ſimilibus
P Theurus
mproptie, &
proprie ſun-
peus quid
taenia-
riter.
peeunms.
5.
Jiunlu- terdictum ne d vis fiat
ram n ana g volenti eximerevt je
’& damiiſie lhas amplius.
nmeiiiiio S. d hu aunen. Vello-
it uil le quitur de inrerdicte
ifimrada, reeubi: cm poſſeſſio-
i vr ir nmmretineanm, ctiamſi
t naediaun ignoren loeun theſau
ne v irà de aequiren,
jeui eaimeximert peſtperter. i princi.
Eeirn.. AceEE.
ipeu- e -Theſaurus. quia
ra dominus ſoli contreta-
tempore luſti-
niani,vr appa- uit.
rei ex e lo-f m ſerus.J
o Ponati i Suo nomine.
Eucy Tie quia quod ſeruus ha-
aunmnn Latini per, dominus habert vi
reres ſecun- bet, dominus habere vi-
i Gaens ſ detur.
ne n, gT De dol maloid eſt
in factu nomine doi,
ex eicto de alie. indie.
mut eu fact. Vel ad ex-
hibendum propter do-
lum directa.
h Nulla. ſeilicet in
caſu prœmiſſ, cum ſer-
nus, non dominus do-
lum commiſiraliàs au-
tem vtilis conſtituitur,
r quands doln deſie
poſe exhibere: yr Ces.
t. ad txbibendum. &T.
.d. Iulianus. Item quã-
tard caſbus: ve vocetur iu-
pletior hereditas eo nomine
facta ſit, veluti quod pretium
rei conſecutus fit.
Pro libers hone exhibẽdo non
competit actio ad exhibendum, quia
exigit pecuniarium intereſſe. BaL.
III. GAIV lib a dEditum Pra-
rors Vrbani tit de liberali cauſa.
I liber homo detineri ab
laliquo dicatur, interdictum
aduersus eum, qui detinere di-
citur, de exhibendo eo poteſt
quis babere. Nam ad exhiben-
dum actio in eam rem inurilis
videtur:quia hæc actio ei credi-
tur competere, cuius peculiari-
ter y intereſta.
xr. POronvs libre de-
cimequato ad Sabinum.
I vir nummos ab vxore ſibi
donatos, ſciens ſuos factos
non eſſe, pro re empta dederit,
dolo malo fecit quo minus poſ-
ſideat: & ideo ad exhibendum
actione tenetur.
Ia lex allegatur quod in cauſis
ſummaris probatur intereſſe periu-
ramentumeintellige, ſi iudii, conſi-
derata qualitate perſonæ, & quan-
titate praiudici, videatur iuramen-
tu defirendum. BALD.
v. IDEM lbro tauodecime
ad Sabinum.
TEienſautusl’ meus in uo
fundo eſt, nec eum paſeris
me effodere. Cûm eum loco nõ
moueris, furti quidé, aut adex-
hibendum eo nomine agere re-
cte nõ poſſe me Labeo air:quia
neque poſideas eummeque do
lo feceris quo minus poſſideres:
vtpote cum fieri poſſir, vt ne-
ſcias eù thenſaurm in tuo fun-
do eſſe. Non eſſe autem ini-
quum, iurantit mihi non ca-
lumnia cauſa id poſtulare: vel
interdictum d, vel iudicium ita
dari, vt ſi per me non ſtetit,
quo minus damni infecti tibi
operis nomine caueatur, ne vim
facias mihi quo minus e then-
ſautum effodiam, tollam, ex-
portem. Quod ſi etiam furtiuus
do agit aliquis depoſii-iſte thenſauruse eſt, etiamfur-
ex alterius pacto: ve C¬
eo. Lfres. ſed ſecundin
I vtilis nunquam ha-
bet locum:quod eſt fal-
ſuvt dixi.
Sl cas, l Caev
e
lplanus eſt: quia ſi
um petitum erhi-
A eluſeaſti upoſſeſ-
ti agi poreſt,
VI. PAVLVS decimo
a Sabinum.
CVn ſerus rene aloquid,
dominus ad exhibendum
ſuo nomine lrenetur. Si autem
ſeruus citra ſcientiam domini
Iij.
1152
ſor, abſoluendus eris ſtatim, ſi tu exbibeas ita eurſed Aquil te-
neberis pro deterioratione ſerui. VIVIAN,..
i 4Ationem- jd eſt rei yindicationem. ACCVRS.
E q Damno, & in factum ad exhibendum eſt quandoquevre no.
Sd LLuliansS9 ſod & ſi qui, & Ca axhibitiis. ACCVRS.
dolo fecit, quo minus habear:
vel furti actio, vel de dolo ma-
lo noxalis ſerui nomine danda!
eſt ad exhibendum autem vtilis
nulla conſtituenda eſt.
Suffitit exhiberi in cadem forma,
licet non exhibeatur in cadem qua-
litate. BALD.
zV1 .. VLPIANVS libro nons
de immibus Tribunalibus.
Iquis hominé debilitatum furlqui tabulas. Acc.
exhibeat, vel eluſcatum, ad
exhibendum quidem actione
abſolui debet: (exhibuit enim:
& nihil impedit directam actio-
nem i talis exhibitio) porerit
tamen * agere actor ex lege
Aquilia de hoc damnoE.
Etiam creditor, cui eſt ſatisfactum,
poteſt petere instumentum debiti,
& facere ſibi compleri chartam à
notario. ad hoc allegatur. BALD.
LVII1. IDEN libro ſeute
Opinionum.
SOlatione cbirographoini
lfacto, & pignoribus libera-
tis, nihilo minus creditor T, vt
inſtrumenta ad eſ contractum
pertinentia tam ab alio, quam
à debitore exhibeantur, agere
poreſtl.
x12. PAVLVS ibb ſexte
Epitomarm Aeni.
AD eebibendun poſuinr
agere omnes quorum in-
tereſt. Sed quidam conſuluit, an
poſſit efficere hæc actio, vr ra-
tiones aduerſarij ſibi exhibe-
rentur quas exhiberi magni eius
intereſſet Reſpondit, non opor-
tere ius ciuile calumniari Pme-
que verba caprai n *; ſed qua
mente quid diceretur animad-
uertere conuenire. nam illa ra-
tione etiam ſtudioſum e alicu-
ins doctrine poſſe dicere, ſua in-
tereſſe illos, aut illos libros ſibi
exhiberi:quia ſi eſſent exhibiti,
cum eos legiſſer, doctior? &
melior futurus eſſet. 1
1x. VLPIANVS libro ſecunde
Regularu.
Vaſtionis habendæ cauſa
ad exhibendum agitur
ex delictis ſetuorum, ad vindi-
candos conſçios ſuos,
a Rei vindice
tio collata a¬
cioni adezi-
Ouiiaus C Aer enun die.
Creditor poreſt age-¬
te ad exbibeudã, ve in-
ſtrumentum ei exbibea-
tur. VIVIAN.
l C Agtre poteſt Iter-
eſt enim creditoris, cûb
ſit obligatus pro his re-
aituendis dcoitori per
condictionem ſine cau-
ſa vec. de condict, ſiue
cau aiſſoluta. vel actio-
ne ad exbibendum: vt
Cee ſſ vel quia pecn-
nia indebita f condice-
tur creditorit infà de
b Iuſtrument
obligarorm
crediti reſi-
tuere debitori
creditor coi-
tur poſt aece-
pea ſocione
debititenedur.
que co nomine
pi debitori
cõdictioneſine
cauſa, nee tan-
tum ad exi-
benduun.,
e Eoe en’ge-
cunia, tiq-
indebiteé ſo-
uta poſet ei
condiei à de-
bitore.
AD exhibendum.J
CASVS. Ponit re-
ãuſn, que faie ie
duobus caſibus hic po-
ſiris. Regula plana eſt.
Exemplarecce peteba
à Tiuio decemipſe ha-
bebar inſtrumenta, qui¬ autmm.
bus poreram probare
intétionem meam nun-
quid poſſum cõtra eum
agere ad exhibendum,
vt ea exhibeat? Et re-
ſpondetur quod non.
VIVIANVS.
m j Calumniari. id d d Calumnin
eſt falsô ſcienter impuid.
gnare..
nT Captlegee,
tentianon conſidertur iui
quia ſuperius intelig. gi ns maae-
tur, cum intereſtex ho Pnt vnde co-
neſta & probabili cauſat igitur abſur-
vt ſuprà eodem. LiyS. ſi dum intellec
mis vi
iſ ſailinn, terpretãdis vi-
O Studiſſum ſeilicet enin eeL
ſcholaremACCV RS. nà ſiaduaa-
p T Dotior. pro hac bis lihertrm.
enim doctrina, licét ſua tieius Gre-
interſit,non agitur-quia ci hie legunet
oon eſt peuniariur ur liasr egauni
tereſſe? ve sauud laſ ii aaiimr lleuuere
ber. cüm ſir f ineſtima¬ eritors, teſte
bilis ſeientia: ve j. de Cuiacie vire
var ogy hiS proideſed doiſdibiaiſſ-
a.1.e e dtrina ep.7.
ini ſs ie dſmint raietes l¬
t habbesſtur uaoon anii atea-
5ſi quis noxali.Ac- ſtimariuõ po-
CVRSYS eſtſ.
QVſinmt, Cax
SVS. Pro ſeruot vide Ant.
tuo, qui cum aliis fecit Angibbta..15.
mihi furtû, agere poſ-
ſum ad exhibendum vr
dicat, id eſt manifeſter eſt,
ſocios. V1v1IA. & correos eri-
J Aiur quia dico minis parefa-
mea intereſſe ipſumex--ciat? An ldem
hiberi, ideo qua Sex in libero le-
hibitus & torusaperiet minenon it
rar. romra con¬ ax l. & lilrs,
veritatem contra con¬ dequuat vide
ibrie
3 Torqueri
qs ſermus po-
ſcios, quos conuenio. ve an ou
C. cod. l. ſi criminis. Sed Lvvlt-Cde aau-
numquidere iuu iir ſ reoppeite
C. de aceuſ. lfimalse- quiden ſeruus
ſpondeotcreditur in ca¬ debet niſi pre-
ibus, ve ibidem nota- cedentibus iu-
ampreedere lrnez fiueds de
oportet lndiciavve C. de Ca rut,
uſ ij. Hcevna id adieados
à,
DE