DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0657
1179 Digeſtorum Liber vndecimus. Tit vij. 180
2 (Adhibius, à indice, ſcilicet ve cum agerem contra te, ve
decem iugera mihn traderes & condemmnsaus fueris menſor mi-
aus aſſignanerir mibi. Sed nnme debet agere contra cõdem-
aarum priod: ve ſoprà prozdixi? Reſponnon eſt ita, loquitir
cGam hle in eo caſu, quando cetm erat te debuiſſe iugea&
tudicebas ſoluiſſe tota,
ega minus, putà vnu
igerum: ideo pro-
poſui querelam. iudex
miſit menſoren ad pe-
titionem tuam:& men-
ſor renuntiauit tota x.
iugera contineri in eo,
quod raaiitun era env
de abſolurus fuiſti: &
ideo contra ſolum mẽ-
ſorem experiar.
b DDgandam nan
AAio, que eſt aquodamodo p¬
aur aurues nalis reſpectu meſoris:
annee, que ſed rei perſeutoria re-
aen dn & fpectu atorsst vr & .
Peenr menſer- de ener quenfaz eſtl.
a xei pere-jS-. TSed in eorquod
moi eſpe- dititur, non b dari in
Aaois a berede ex dolo defin-
a, que darnr ti eſt contrà J de at
t ſus men &oblig lax eoratiburt.
orE, an ea & Jdepoſil ſi hominem,
deur aduer- 5 datur. Sol vr ibi di-
ſus eius here-imus in dicto Sdatur.
uxden e t srmui qui eſt men-
d Quam de peculio.
Contà ; tit, lffin5.
iten Sol.ve ibi.
e 5 Competat. ſcilicet
aliàs, non hie. etiam
mercede petita. . Vel
hie in quantum locu-
pletior eſt, ſecundum
uoſdam. AcGVRS.
Ee acti Jue
à cireumſn-
e Peeme p pri
ſut aaiones, fui fallit hac ratio,
qua originem ipſa enim à cireumſeri-
aa aiueu i ſp a inim à cirtunſer
eirciſeripti. Ermx
ne, excepta perpetuô datur: ve m¬
furé aioner ſtlut de perpet & tem.
qua lieét oi, aas
gine habeat àg TSd à ſuſiepto. ex
creaſeriptio hoe eninm vidert naſ-
ne; perperu boe enim videtur naſei
t perpetu
! tamen. ex contractu. Sed puto
tLaaeerurle dari eanm ab edicte pro-
ggtur in libris pter dolum, & latã cul-
a res pam; non d aurem ex
contractu, nam & non
y contrahenti daturevt S.
2. prox S. idem Pompon. &
ai I. Baſili noxaliter:ve in ea55f.
an quud ex vnde pater quoduõ eſt
coiecduia feeir, er eontract
Eine amte r contractu T Item
praſtiterat nochic priginem e at-
Loinneuus. tendiarg. contra t nſ.
ona aeius d prealiiS x furit.
liſſaap-tJ. ua.
am. erR.
aeu daur
exactio. Nec
ooſtt l prui-
qa quia ibi
o ludieis me
ſorem mitren-
ts adquiriuur
aio purti la-
E
lemptore adi-
tus. AceVRSIVS.
i Taxerit i diſtule-
rit, ve adhuc diligenter
metiretur: dolo ramen.
Et hoc venditoris amo-
re fecit, vel emproris
odio.
E
e Origo rei sẽ-
per ſpectanda
E Sie
aione in fa-
am conueni-
ur menſorii
non cõuenteur
aione
de peculio ex
tij duue,
Se modum. que
erar eſſe maguum,
& ad eum teneri vole-
bat ſi emptor adhiberet
certum, poſtea non: ve
ini de cntnahmamal.
qui fundum in prine.
I ( Diem. q d. nou
erà.
m Habet quia vemm
modup renuntiauinli-
ptione incipit, & tamen.
A ſQI menſor. .
menſorem iutra diem
dicir Pomponius nõ eſſe actio-
nem aduersus menſorem: quia
eſt ex vendito actio aduerſus
emptorem: niſi & hic empror
ſoluendo non ſit. 4 JIdẽ Pom-
mius ſcribit, ſi propter iudi-
cium adhibitus a menſor frau-
dauerit me in renuntiatione, te-
neti eum, ſi ob hoc de iudicio
minus tuli. Plane ſi à iudice ad-
hibitus cõtra me renuntiauerit
dolo malo, dubitat an teneri
mihi debeat. quod magis ad-
mittit. 5. JHanc actioné here-
di, ſimilibuſque perſonis dandã
Pomponius ſcribit:ſed in here-
dem, ſimiléſque perſonas dene-
gandam Pait. 6. Serui e autem
nomine magis noxale *, quam
de peculio dcõpetere ait:quam-
uis ciuilis actio de peculio
petat e.
IIII. PAELV libro vicenfimo-
quinto ad Editum.
Hac aoti perperua eſt
quia initiumrei non à cir-
cumſcriptione f, ſed à ſuſceptos
negotio originem accepit.
1, VLPIANVE libro viconſimo-
quarto ad Editum.
I menſor non falſum mo-
dum renuntiauerit: ſed tra-
xeriti renuntiationem, & ob
hoc euénerit, vt venditor libe-
retur T, qui adſignaturum ſe
modum l intra certum diem!
promiſit, hec actio locum non
haber m: ſed nec dari vtilem a
debere Pomponius ait. Etit er-
go ad actionem de dolo decur-
rendum. 1. JSi cu falſus modus
renuntiatus eſſet, emptor cum
venditore ex empto egiſſetn;
agere poterit etiam cum men-
ſore. Sed ſi nihil eius intereſt e,
cõdemnari menſorẽ non opor-
tet. Quod ſi non de toto mo-
do, qui deerat, cum venditore
egerit P: ſed de minore, conſe-
quenter ſcribit Pomponius de
reſiduo cum menſore agi poſſe.
2. 5 Hoc iudicium latius præ-
tor porrexit. nã & ſi cuius alte-
rius rei menſuram falſam re-
nuntiauiſſe dicetur, haec actio
comperit. Proinde ſi in ædificij
menſura fefellit, vel in frumen-
ti, vel in vini:
com-
SL PAVLVS oro vitenſimoquante
um,
Iue de itineris latitudine,
ſiue de ſeruitute immitten-
di , proiiciendique quaratur:
ſiue aream, vel tignum, vel lapi
de metiendo mentitus fuerit:
cét poſt diem.
verum modum renûntiauit. CVIAc.
712. VLPAARS il vicmfimo-
quart d Ediuun.
JEl cuius alrerius rei, tene-
bitur. 1. Et ſi menſor
machinarius * fefellerit, hac
actio r dabitur. 2. Nécnon il-
lud quoque Pomponius dicir,
etiam in eum, qui menſor non
fuit ſ: fefellit tamen in mo-
du, competere hanc actionem.
3. J Hoc exemplo etiam aduer-
ss architectum actio dari de-
ber, qui fefellit. Nam & diuus
Seuerus aduerss architectum,
& redemptoremt actiones dan-
das decreuit. 4 J Ego etiam
aduersls tabulari puto actio-
nes dandas, qui in computatio-
ne fefellit.
DE RELIGIOSIS,
& ſumptibus funerum,
& vt funus ducere
liceat T.
TITVLVS VII.
Hie titulus respieit ad rei vindica-
tinem, in cuius tractatu proditum eſt
de locis religioſis non eſſe in rem actio-
nem. l in rem S1. & l qua religioſis.
de rei vind. Hoe vers tit. definitur qua
ſint loca religioſa qui faciant locumre-
ligioſum, & qua ne tentatur, qui
in alienum locum mortuum intulit. Pro-
ponitur etiam hoe titul aſtio funera-
ra, qua imitatur adionem negotiorum
geftorum, ſi quis aliquem ſuis ſumpti-
tu faure, aiſ auſſt eamaiyep
rotium gerens hoc egarit; que caſu eſt
aio ngotiorum gestorum: aliàs fimi-
lis tantum negotiorum gestorum actions
funeratitia; quia negotium, quod quis
pro dofunto geſſit, funerando eum ſuis
ſumptibus eius non fuit, cum is morere-
tur Quod aadditur in hot titulo, rt funus
ducere liceat, nõ tam pertinet ad actios
nem in factum, qua tenetur, qui prohi-
buit inferri mortuum, oſsve mortut in
um locum, quô ius inferendi fuit, quam
ad editum D. Seueri, quod proponitur
38. CVIAC.
1. VLPIANVS libro decims
ad Editum.
Vr propter fu-
nus aliquid im-
pendit, cû defun-
& cto contrahere
creditur *, non
cum herede.
I1. IDEM libre vicenſimoquinte
ad Editum.
Ocum, in quo ſeruus ſe-
pultus eſt, religioſum eſſe
Ariſto ait. 1. J Qui mortuum
in locum alienum intulit, vel
inferri curauir, tenebitur in
factum actione r. In locum al-
terius accipere debemus, fiue
gro, ſiue in dificio. Sed
hic ſermo domno dat * actio-
nem, non bon fidel poſſeſ-
es da da vile. Quia caſus hie eſt diſimilisquonian-
. . Egiſſet, nec ſolidun erat conſeeutus: quia forté non erat
ſoluendo.
O Iutreſtvt quia ſo-
lidum conſeeutus t
venditore.ACCVR.
pJ Cum venditore age-
rit ſie tame, rt pro re-
ſiduo eu couuenire non
poſſit. pone tranſacti- Macbinarin-
nem factan de reſiduo. menſorà ma-
Sed hoe non valetquia chinll ſ que
tune non ageret cou¬ vut, dius,
tra menſorem. Die er- copioé
go, melius: ideo non ſer
egit de toro: quia vi. hie. A h
dit quod ab eo non por et, vi-
tero ſolidun erorques puius inppr-
re: vt arg. Jſi cert. pet.
15
fatione litro-
in. ſbit.
d Cue de itineri.
Immittendi. e
mihi pedes, vel aliam
certam menſuram con-
cedere deberes, inquam
immitrerem, vel proüi-
cerem.
r YEl uiuſuis.I
Vaaan qui1
non habent illum text.
atio dabitur, &c. vſque
ibi, & redemptorem.
ſ Non fuit. ad hoe
officiú deſtinatus. A ce Inhunena-
erasra m urouns cai-
t Rademptoremqui a Rodiginus
ais camemuis auitur uiuraieia
vt ſpra de rei vind l tn d iué-
redemptor. chris & lugen-
u Tabularium. id eſt dis.
abellionem. ACvE Redempeu-
lEis t Cnnrnrti-
DE RELIGIOSIS, ſuis cmentis
& ſumptibus fu-
nerum.
Dictum eſt ſuprà de
rebus prophanis: ſequi-
tur videre de religioſis:
& earum gratia de ſum-
pribus funerum& qu.
do funus ducere liceat.
Vi propter.
Creditur.
quan ad
B benefi-
b Separationis
benciei e&
petie funerani,
ve qui defun-
d fumerauit,
agere pofſt
aduerss ere-
ditores here-
dis defunti, „
heredum bon-
ſeparentur à
tur hereditarius cre-
ditor: ve infrà de ſpa-
rationibus. lj. non vt
habeat locum actio ne-
got. geſtorum pro hu-
iuſmodi negotio: quia
ſie iam funeraria ceſ-
ſaret: vt infr-eodl aeſi bonis deſun-
quis. S. Labe ſed tpro ciquem ſepe¬;
ais megotlis iacente lde o ii hi-
hereditate geſtis, benepor.
abet locun actio neg entnon oae
geſt quia porueruti aone
illa geri viuodefuncto; datur actio,
hac autem non: quia etianm aduer-
nemo viuns ſepelieur ſus hereden,
& hoc diximus ſupri
de neg- geſt. la 5. hae
verba.
y T J ocun fa-
tum actime.
Ad qui e Reſp, vt iſ.
eod lis, qui.
2 Domino dut. ſeili-
cet directam d; darur d Ado fune-
tiat e, qui ſerirote auis dirire
ve aalSpe. ut uia moi
& is haherts ou aie del
u. mini.
a Non
2 (Adhibius, à indice, ſcilicet ve cum agerem contra te, ve
decem iugera mihn traderes & condemmnsaus fueris menſor mi-
aus aſſignanerir mibi. Sed nnme debet agere contra cõdem-
aarum priod: ve ſoprà prozdixi? Reſponnon eſt ita, loquitir
cGam hle in eo caſu, quando cetm erat te debuiſſe iugea&
tudicebas ſoluiſſe tota,
ega minus, putà vnu
igerum: ideo pro-
poſui querelam. iudex
miſit menſoren ad pe-
titionem tuam:& men-
ſor renuntiauit tota x.
iugera contineri in eo,
quod raaiitun era env
de abſolurus fuiſti: &
ideo contra ſolum mẽ-
ſorem experiar.
b DDgandam nan
AAio, que eſt aquodamodo p¬
aur aurues nalis reſpectu meſoris:
annee, que ſed rei perſeutoria re-
aen dn & fpectu atorsst vr & .
Peenr menſer- de ener quenfaz eſtl.
a xei pere-jS-. TSed in eorquod
moi eſpe- dititur, non b dari in
Aaois a berede ex dolo defin-
a, que darnr ti eſt contrà J de at
t ſus men &oblig lax eoratiburt.
orE, an ea & Jdepoſil ſi hominem,
deur aduer- 5 datur. Sol vr ibi di-
ſus eius here-imus in dicto Sdatur.
uxden e t srmui qui eſt men-
d Quam de peculio.
Contà ; tit, lffin5.
iten Sol.ve ibi.
e 5 Competat. ſcilicet
aliàs, non hie. etiam
mercede petita. . Vel
hie in quantum locu-
pletior eſt, ſecundum
uoſdam. AcGVRS.
Ee acti Jue
à cireumſn-
e Peeme p pri
ſut aaiones, fui fallit hac ratio,
qua originem ipſa enim à cireumſeri-
aa aiueu i ſp a inim à cirtunſer
eirciſeripti. Ermx
ne, excepta perpetuô datur: ve m¬
furé aioner ſtlut de perpet & tem.
qua lieét oi, aas
gine habeat àg TSd à ſuſiepto. ex
creaſeriptio hoe eninm vidert naſ-
ne; perperu boe enim videtur naſei
t perpetu
! tamen. ex contractu. Sed puto
tLaaeerurle dari eanm ab edicte pro-
ggtur in libris pter dolum, & latã cul-
a res pam; non d aurem ex
contractu, nam & non
y contrahenti daturevt S.
2. prox S. idem Pompon. &
ai I. Baſili noxaliter:ve in ea55f.
an quud ex vnde pater quoduõ eſt
coiecduia feeir, er eontract
Eine amte r contractu T Item
praſtiterat nochic priginem e at-
Loinneuus. tendiarg. contra t nſ.
ona aeius d prealiiS x furit.
liſſaap-tJ. ua.
am. erR.
aeu daur
exactio. Nec
ooſtt l prui-
qa quia ibi
o ludieis me
ſorem mitren-
ts adquiriuur
aio purti la-
E
lemptore adi-
tus. AceVRSIVS.
i Taxerit i diſtule-
rit, ve adhuc diligenter
metiretur: dolo ramen.
Et hoc venditoris amo-
re fecit, vel emproris
odio.
E
e Origo rei sẽ-
per ſpectanda
E Sie
aione in fa-
am conueni-
ur menſorii
non cõuenteur
aione
de peculio ex
tij duue,
Se modum. que
erar eſſe maguum,
& ad eum teneri vole-
bat ſi emptor adhiberet
certum, poſtea non: ve
ini de cntnahmamal.
qui fundum in prine.
I ( Diem. q d. nou
erà.
m Habet quia vemm
modup renuntiauinli-
ptione incipit, & tamen.
A ſQI menſor. .
menſorem iutra diem
dicir Pomponius nõ eſſe actio-
nem aduersus menſorem: quia
eſt ex vendito actio aduerſus
emptorem: niſi & hic empror
ſoluendo non ſit. 4 JIdẽ Pom-
mius ſcribit, ſi propter iudi-
cium adhibitus a menſor frau-
dauerit me in renuntiatione, te-
neti eum, ſi ob hoc de iudicio
minus tuli. Plane ſi à iudice ad-
hibitus cõtra me renuntiauerit
dolo malo, dubitat an teneri
mihi debeat. quod magis ad-
mittit. 5. JHanc actioné here-
di, ſimilibuſque perſonis dandã
Pomponius ſcribit:ſed in here-
dem, ſimiléſque perſonas dene-
gandam Pait. 6. Serui e autem
nomine magis noxale *, quam
de peculio dcõpetere ait:quam-
uis ciuilis actio de peculio
petat e.
IIII. PAELV libro vicenfimo-
quinto ad Editum.
Hac aoti perperua eſt
quia initiumrei non à cir-
cumſcriptione f, ſed à ſuſceptos
negotio originem accepit.
1, VLPIANVE libro viconſimo-
quarto ad Editum.
I menſor non falſum mo-
dum renuntiauerit: ſed tra-
xeriti renuntiationem, & ob
hoc euénerit, vt venditor libe-
retur T, qui adſignaturum ſe
modum l intra certum diem!
promiſit, hec actio locum non
haber m: ſed nec dari vtilem a
debere Pomponius ait. Etit er-
go ad actionem de dolo decur-
rendum. 1. JSi cu falſus modus
renuntiatus eſſet, emptor cum
venditore ex empto egiſſetn;
agere poterit etiam cum men-
ſore. Sed ſi nihil eius intereſt e,
cõdemnari menſorẽ non opor-
tet. Quod ſi non de toto mo-
do, qui deerat, cum venditore
egerit P: ſed de minore, conſe-
quenter ſcribit Pomponius de
reſiduo cum menſore agi poſſe.
2. 5 Hoc iudicium latius præ-
tor porrexit. nã & ſi cuius alte-
rius rei menſuram falſam re-
nuntiauiſſe dicetur, haec actio
comperit. Proinde ſi in ædificij
menſura fefellit, vel in frumen-
ti, vel in vini:
com-
SL PAVLVS oro vitenſimoquante
um,
Iue de itineris latitudine,
ſiue de ſeruitute immitten-
di , proiiciendique quaratur:
ſiue aream, vel tignum, vel lapi
de metiendo mentitus fuerit:
cét poſt diem.
verum modum renûntiauit. CVIAc.
712. VLPAARS il vicmfimo-
quart d Ediuun.
JEl cuius alrerius rei, tene-
bitur. 1. Et ſi menſor
machinarius * fefellerit, hac
actio r dabitur. 2. Nécnon il-
lud quoque Pomponius dicir,
etiam in eum, qui menſor non
fuit ſ: fefellit tamen in mo-
du, competere hanc actionem.
3. J Hoc exemplo etiam aduer-
ss architectum actio dari de-
ber, qui fefellit. Nam & diuus
Seuerus aduerss architectum,
& redemptoremt actiones dan-
das decreuit. 4 J Ego etiam
aduersls tabulari puto actio-
nes dandas, qui in computatio-
ne fefellit.
DE RELIGIOSIS,
& ſumptibus funerum,
& vt funus ducere
liceat T.
TITVLVS VII.
Hie titulus respieit ad rei vindica-
tinem, in cuius tractatu proditum eſt
de locis religioſis non eſſe in rem actio-
nem. l in rem S1. & l qua religioſis.
de rei vind. Hoe vers tit. definitur qua
ſint loca religioſa qui faciant locumre-
ligioſum, & qua ne tentatur, qui
in alienum locum mortuum intulit. Pro-
ponitur etiam hoe titul aſtio funera-
ra, qua imitatur adionem negotiorum
geftorum, ſi quis aliquem ſuis ſumpti-
tu faure, aiſ auſſt eamaiyep
rotium gerens hoc egarit; que caſu eſt
aio ngotiorum gestorum: aliàs fimi-
lis tantum negotiorum gestorum actions
funeratitia; quia negotium, quod quis
pro dofunto geſſit, funerando eum ſuis
ſumptibus eius non fuit, cum is morere-
tur Quod aadditur in hot titulo, rt funus
ducere liceat, nõ tam pertinet ad actios
nem in factum, qua tenetur, qui prohi-
buit inferri mortuum, oſsve mortut in
um locum, quô ius inferendi fuit, quam
ad editum D. Seueri, quod proponitur
38. CVIAC.
1. VLPIANVS libro decims
ad Editum.
Vr propter fu-
nus aliquid im-
pendit, cû defun-
& cto contrahere
creditur *, non
cum herede.
I1. IDEM libre vicenſimoquinte
ad Editum.
Ocum, in quo ſeruus ſe-
pultus eſt, religioſum eſſe
Ariſto ait. 1. J Qui mortuum
in locum alienum intulit, vel
inferri curauir, tenebitur in
factum actione r. In locum al-
terius accipere debemus, fiue
gro, ſiue in dificio. Sed
hic ſermo domno dat * actio-
nem, non bon fidel poſſeſ-
es da da vile. Quia caſus hie eſt diſimilisquonian-
. . Egiſſet, nec ſolidun erat conſeeutus: quia forté non erat
ſoluendo.
O Iutreſtvt quia ſo-
lidum conſeeutus t
venditore.ACCVR.
pJ Cum venditore age-
rit ſie tame, rt pro re-
ſiduo eu couuenire non
poſſit. pone tranſacti- Macbinarin-
nem factan de reſiduo. menſorà ma-
Sed hoe non valetquia chinll ſ que
tune non ageret cou¬ vut, dius,
tra menſorem. Die er- copioé
go, melius: ideo non ſer
egit de toro: quia vi. hie. A h
dit quod ab eo non por et, vi-
tero ſolidun erorques puius inppr-
re: vt arg. Jſi cert. pet.
15
fatione litro-
in. ſbit.
d Cue de itineri.
Immittendi. e
mihi pedes, vel aliam
certam menſuram con-
cedere deberes, inquam
immitrerem, vel proüi-
cerem.
r YEl uiuſuis.I
Vaaan qui1
non habent illum text.
atio dabitur, &c. vſque
ibi, & redemptorem.
ſ Non fuit. ad hoe
officiú deſtinatus. A ce Inhunena-
erasra m urouns cai-
t Rademptoremqui a Rodiginus
ais camemuis auitur uiuraieia
vt ſpra de rei vind l tn d iué-
redemptor. chris & lugen-
u Tabularium. id eſt dis.
abellionem. ACvE Redempeu-
lEis t Cnnrnrti-
DE RELIGIOSIS, ſuis cmentis
& ſumptibus fu-
nerum.
Dictum eſt ſuprà de
rebus prophanis: ſequi-
tur videre de religioſis:
& earum gratia de ſum-
pribus funerum& qu.
do funus ducere liceat.
Vi propter.
Creditur.
quan ad
B benefi-
b Separationis
benciei e&
petie funerani,
ve qui defun-
d fumerauit,
agere pofſt
aduerss ere-
ditores here-
dis defunti, „
heredum bon-
ſeparentur à
tur hereditarius cre-
ditor: ve infrà de ſpa-
rationibus. lj. non vt
habeat locum actio ne-
got. geſtorum pro hu-
iuſmodi negotio: quia
ſie iam funeraria ceſ-
ſaret: vt infr-eodl aeſi bonis deſun-
quis. S. Labe ſed tpro ciquem ſepe¬;
ais megotlis iacente lde o ii hi-
hereditate geſtis, benepor.
abet locun actio neg entnon oae
geſt quia porueruti aone
illa geri viuodefuncto; datur actio,
hac autem non: quia etianm aduer-
nemo viuns ſepelieur ſus hereden,
& hoc diximus ſupri
de neg- geſt. la 5. hae
verba.
y T J ocun fa-
tum actime.
Ad qui e Reſp, vt iſ.
eod lis, qui.
2 Domino dut. ſeili-
cet directam d; darur d Ado fune-
tiat e, qui ſerirote auis dirire
ve aalSpe. ut uia moi
& is haherts ou aie del
u. mini.
a Non