DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0737
135
a Pabliu id eſt Lucium Titinm. quadrinomius enim erat,
ved dit quodhie erat beres ereditoris, vel procurators.
tT paſſe miſi reſtituatur. T Sed nec hoc videtur poſſe feri-
reCpoſlii poteſt tamen diei contra-quia hie in petit-reſtit.
offcium nulli actioni ſemieſed ibi ſe: vnde ea ſublata tollitur
afficinm hic auté reſti-
tutio principaliter tam
ad ſorte, quam ad vſu-
ras portigiurvt ag S.
pprc lnon ſolm. St
& caſus. Azo. 5 Sed
iure communi videtur
Sol. ibi loquitur in de-
bito: ha aure vſurz
non debentur debitori,
niſi prius perat reſtitu-
* eſoeret.
Evt dirilrem cum
ſors, quod eſt principa-
le, ſit caffai, & redierit
d non tnſam, ergo&
vſur& ſie repecuntur:
Iielli it que eſt
contrà Sol-ante reſtitu-
tionem erant debita:
nec per reſtit. in ſone
datam facte ſunt inde-
bite: quia ſingulare ius
reſtitutionis non porri-
gieur vlera id, quod i¬
iudicium tractum eſt.
e qDehito. ſeilſotis:
vel aliud debitum, quod
debetur erditori.
d T Eſi, quaſi com-
peuſando.
e qQuidem quia non
maaa faumve eſtà debirumquod peti
ncdipiur, fue poueſt per in iotegreſt.
bbren, que ve jad ls. Ealaſtemfi
Eeun eſt pupu. Alioquin poſ-
fut, animo, ſer compenſfartvt a¬
ouendi que cmpen L iimn qud
t Sine cauſa
enealer
ſet oopp
aMereu, eà cmpnſ L a,
ii debitum natura debetar.
eſſet idffamtu
mdpuaitdi DE CONPI
aodaindinda. lI. tione ſine cauſa.
LE. r pen d rr-
Selert aen fI s sT Sr &hue
apitur, non
auſa fatun, l ſolun ſu-
atmren periores & quod dicir,
ne uaſ daz duie, die, leicet ſus
iti tn- iſto genere condictio.
peut, vel nam condictio alia ſine
mrpem,aut in- canſaralia certia ſie de
Mſſz cnſa, cterls. Ipſa tamen ge-
e&n n a neraliſnaa eſt nan
bit quod pets coueurrit fere cumonm-
poteſt per in nibus aliis. ecce enim
nregron te oucuerit un condi.
iuuionee, indeb vt in hac ly reſp.
condunio ſr ten cun cundobcru
ain, aſſe ve hue LSSfu ſi ol eau-
quemdaooi ſmmItem cun condob
cun ais cotup-cauvt aSfi&ã.
aa L tondit, o uppceuuſ-
l. perperus. Item cum
cond fur fur euim de fructibus cond ſine
fur vt Ca
minoris annis xxv pecuniã cer-
tam credidit, & ab eo aliquan-
tum vſurarum nomine accepit,
& Gaij Seij minoris heres ad-
uersûs Publium ? Maeuium à
prſide prouinciz in integrum
reſtiturus eſt, ne debitum here-
ditarium ſolueret; nec quidquã
de vſuris eiuſdem ſortis, quas
Seius minor annis xvv exſolue-
tat* repetendis tractatum apud
prœſidem, aut ab eo eſt pronun-
tiatum. quero an vſuras, quas
Gaius Seius minor annis xxy.
quoad viuerer, creditori exſol-
uerat, heres eius repetere poſſit.
Reſpondir, ſecundum ea, qua
proponerentur, cõdici id, quod
vſurarû nomine defuntus ſol-
uiſſet, non poſſe . Item que-
ro, ſi exiſtimes repeti non poſſe:
an ex alio debito theres retine-
re cas poſſit d. Refpondit, nec
hoc quidemt.
DE CONDICTIONE
SINE CAVSA .
TITVEVS VII.
Conpurrit hac conditie cum ſuperio-
nbus, & nonnunquam ſola competit, ve
in ſpacie l. 2. ſi ful amiſſis veſtimentis
domin x cute cnuentus pretium
ſoluerit nam noc indebitum per errorem
dedit, nec ſub cauſanec ex iniuſta cau-
ſ, & vuestmenti à domino rupertis ful-
Aoni ſola ſupereſt conditio ſine cauſa,
quod am videatur nulla fuiſſe cquſi
dandi quud & addi opior poſſi ad te-
ciem de promus. l ſed addes. Si quis
cû locati. CVrAc.7
Hac eſt ſpecialis condictis, &
comcurrit cum condictine indebiti
ob cauſam, & ob turpem cauſam.
BART.
1. VLPIANS libre quadragen-
LVx ra vaxs serus muahae
ST & he ſpe-
ciesf condictio-
mis, ſi quis ſine.
cauſa promiſerit,
vel ſi ſolueritS,
cauſ tenerur, & cond.
Lin remS fitem cum cond generali:
laſi modô certum petatur Non ergo a
liberationem locum habet certi cond ſed haz ervt hac lS qui
autem promiſie. Eeotra illa datur, ſeilicer aerti cond ex omni
contractu, vbi cetum petituxbec verd non habet locum in çon-
tractibus omuibusrt qua
conrrà Teual ſftan&&
AccVRs.
EJ aurie,
ando concurrit cum condob cauſne ſit
tſey, vtdiximus à de condi enuuſtlfin.
ergo cum cond. indeb quandoque. Az9.
j Qui autm. meliis dixiſſet, qui enim, ſecundûm quoſdam,
imô melius, qui aurem qd datur in promiſſo condſine cauſnon
autem indebiti ad
autem indebiti: quia ſine cauſa comperit ad liberationemcond.
pecuniam tantm ſolurn, ad illam atem
dari non poreſt hec:quia ſoluta nondum eſt.
i Sie cauſa. vt quia
credebat ſe reneri ex teſtamento ad le-
gatumpreſtnddmm,pomiſit, en non valeret teſtametu rel
etat ademptum in codieillis.
Digeſtorum Liber XII. Tit vij.
Dedit. Hac non eſt bona ratio ad coudictionen, nam quã-
doque non datur quantitas: & tamen
neceſſe verti in pecuni prſtationem.
quis indebitum. Qui autem
promiſit ſine cauſai, condice-
re quantitatem non poteſt,
qua non dedit ; ſed ipſam
obligationem l. 1.q Sed & ſi
ob cauſam promiſit; cauſa ta-
men ſecuta non eſt: dicendum
eſt condictionemP locum ha-
bere. 2. Siue autem ab ini-
ti nſine cauſa à promiſſum eſt,
ſiue fuit cauſa promitrendi?,
que finita eſt, vel fecuta non
eſt, dicendum eſt condictioni
locum fore. 3. Conſtat id de-
mum poſſe ondici alicui, quod
vel non ex iuſta cauſa ad eum
peruenit, vel redit ad non iu-
ſtam cauſam.1
Si res, proqua ſolui astimatio-
nom ei à que cauſam habeo, ad eum
redeat, poteſt agi actione ex eo con-
tractu, vel condit ſine cauſad rem
ſolutam. h. d. & eſt multum nota.
BART.
11. IDEN lbro trigonſimoſecunde
ad diiduu.
I fullo a veſtimenta lauan-
lda conduxerit, deinde amiſ-
ſis eis domino pretium ex lo-
cato conuentus preſtiterit,
poſteâque dominus inuenerit
veſtimenta f, qua actione de-
beat conſequi pretium, quod
dedir? Et ait Caſfius, eum non-
ſolûm ex conducto agere: ve-
tûm condicere domino poſſe.
Ego puto ex conducto om-
nimodo eum habere actionem.
An autem & condicere poſſit
quſitum eſt: quia non indebi-
tum dedit; niſi forté quaſi ſine
cauſa * ei datum ſit, putamus
condici poſſe. Etenim veſtimen-
tis inuentis I, quaſi ſine cauſa
datum videtur.
Qui ſine cauſa in totum, vel in
partem obligatur; liberationemen-
diit. BART.
tractum:vt J-ommodlrem mibjrep.
ſT Inertr veſtimenta. & habuit.
t Eggo idem repetit ratiocinando&&
u j Ex ondufto. Sed quomodo c habet
veniunt multa, de quibus nec dictum eſt,
amdab tuip. cauſlfin.
x SSs cauſa. ſeilicet perſeneranti.
e j Quaſime dauſu. Ergo aduue eſt vr
inſtrum CVrAc.
y imuntis ne inueniatur habere ver
videtur, non conditionem,ſed Publiciar
cét ceſſer condict. indeb. non tamen ceſſat condict. ſine cauſde
quahie dicit: & condict. qua darur propter pracedentem cou-
ex cauſa iudicati condiei poreſt. Alius caſus eſt zvle Ca fuiſe
jhagaer Sſ quis. in i Sideo datur condictio & cam rediret
per hoe ad on cauſamet à-ppox af- aly.
Sa hAſea alls S ſi qui eum& Cdde udly. Sed
1336
quantiras reperitur per
condict-iudeb.lſi non ſortem libentus. Vn-
de die, ble non fuit dara quantitas, nec aliquid aliud, quod ſit
l Ipſam bligatinem.
per condict iſtam: non
per condict- illam inde-
bit Sed nunquid cer-
ia condiet ad ioersr a ie
tionem daturDie quo er ad le-
e, paur ad ieues
tereſe, quod fier p- orer.
teſt: vt3 de re uudielſe
quis ab alin. fin Si ve-
tô ad factum vr libera-
tio fiat, nontyr diximus
ã ſi certper- lcerti con-
dicis. A’ce RE.
Conditionem. ſei-
licet ine cauſa. & ſie
concurrit cum cond-ob
cauſ-que hic locum ha-
betevt j proxS, & s
cond. cauſdat. Ijin pr.
ſie & in condcauſ ante
bienium habet locum-
vtraque:vt Caaodfin.
n Siue autem ab ini-
tio Not nobreferre ab
initio, vel poſt aliquid
fiat: veS de pact Luriſ
entium. 5 ſin autem.
Sed argcontràj de,
lga jlum filiusSe-
rs, bi dicitur quod n6
videtur falſum, quod
primordio veritatis iu-
uatur. J Iten arg con-
trà Si jeli. S.uuaus.
Sed reſp-vr lbi. Aoorr.
De ſecundum Barhie, tit de lo-
quod bi nõ deuenit au cae.
non cauſam, antequam
reſtiturio petatur.
o Sie cauſa ſe- iſta-
ve ſi zibi dem, vt ho-
minem non occidas.
p Cauſa promitten-
L Iuiie, ve?
it aiquis
t nibil n¬
tereſt.
i vr dos ob matrimr
nium, quod modô fini-
ium eſt, vel non eſt ſe-
curumevt mod dixi de
legato.
q Ad non iuſtam cau-
ſam. vt ſeqll de fullone.
dicitur. Aeevs.
a5Lfuo Vide ſeri-
Sia a la ¬
te CvIaC.....
r 5 Conuentus, ſcilicet
extra iudiciumeve & il-
tud. Vos, inquam, cou-
uenio, ô Iudei-Si aute
in iudicio, tune non ha-
beret locum condictio,
que hie datur Ce-
md ndib jj Jman.
lſi fdiuſſor. in ommi-
u. z. Vel dic quod li-
a
e confirmande
et locum ex conducto ads Ex condute
preſp quia bon id iudieium cin d quibus bon fid iud. ctio, n,&
tme cogiamumtr des uont de
4 one fidei
idicis multa
mus caſus: quo ſolutum veniude qui-
bus ni d¬
tum, aut co-
giatum.
ẽ Adle geſin
trmmquevt hit, & Sait.
I:iir cm rediret tinſader
mam comperere, vel vri-
lem
a Pabliu id eſt Lucium Titinm. quadrinomius enim erat,
ved dit quodhie erat beres ereditoris, vel procurators.
tT paſſe miſi reſtituatur. T Sed nec hoc videtur poſſe feri-
reCpoſlii poteſt tamen diei contra-quia hie in petit-reſtit.
offcium nulli actioni ſemieſed ibi ſe: vnde ea ſublata tollitur
afficinm hic auté reſti-
tutio principaliter tam
ad ſorte, quam ad vſu-
ras portigiurvt ag S.
pprc lnon ſolm. St
& caſus. Azo. 5 Sed
iure communi videtur
Sol. ibi loquitur in de-
bito: ha aure vſurz
non debentur debitori,
niſi prius perat reſtitu-
* eſoeret.
Evt dirilrem cum
ſors, quod eſt principa-
le, ſit caffai, & redierit
d non tnſam, ergo&
vſur& ſie repecuntur:
Iielli it que eſt
contrà Sol-ante reſtitu-
tionem erant debita:
nec per reſtit. in ſone
datam facte ſunt inde-
bite: quia ſingulare ius
reſtitutionis non porri-
gieur vlera id, quod i¬
iudicium tractum eſt.
e qDehito. ſeilſotis:
vel aliud debitum, quod
debetur erditori.
d T Eſi, quaſi com-
peuſando.
e qQuidem quia non
maaa faumve eſtà debirumquod peti
ncdipiur, fue poueſt per in iotegreſt.
bbren, que ve jad ls. Ealaſtemfi
Eeun eſt pupu. Alioquin poſ-
fut, animo, ſer compenſfartvt a¬
ouendi que cmpen L iimn qud
t Sine cauſa
enealer
ſet oopp
aMereu, eà cmpnſ L a,
ii debitum natura debetar.
eſſet idffamtu
mdpuaitdi DE CONPI
aodaindinda. lI. tione ſine cauſa.
LE. r pen d rr-
Selert aen fI s sT Sr &hue
apitur, non
auſa fatun, l ſolun ſu-
atmren periores & quod dicir,
ne uaſ daz duie, die, leicet ſus
iti tn- iſto genere condictio.
peut, vel nam condictio alia ſine
mrpem,aut in- canſaralia certia ſie de
Mſſz cnſa, cterls. Ipſa tamen ge-
e&n n a neraliſnaa eſt nan
bit quod pets coueurrit fere cumonm-
poteſt per in nibus aliis. ecce enim
nregron te oucuerit un condi.
iuuionee, indeb vt in hac ly reſp.
condunio ſr ten cun cundobcru
ain, aſſe ve hue LSSfu ſi ol eau-
quemdaooi ſmmItem cun condob
cun ais cotup-cauvt aSfi&ã.
aa L tondit, o uppceuuſ-
l. perperus. Item cum
cond fur fur euim de fructibus cond ſine
fur vt Ca
minoris annis xxv pecuniã cer-
tam credidit, & ab eo aliquan-
tum vſurarum nomine accepit,
& Gaij Seij minoris heres ad-
uersûs Publium ? Maeuium à
prſide prouinciz in integrum
reſtiturus eſt, ne debitum here-
ditarium ſolueret; nec quidquã
de vſuris eiuſdem ſortis, quas
Seius minor annis xvv exſolue-
tat* repetendis tractatum apud
prœſidem, aut ab eo eſt pronun-
tiatum. quero an vſuras, quas
Gaius Seius minor annis xxy.
quoad viuerer, creditori exſol-
uerat, heres eius repetere poſſit.
Reſpondir, ſecundum ea, qua
proponerentur, cõdici id, quod
vſurarû nomine defuntus ſol-
uiſſet, non poſſe . Item que-
ro, ſi exiſtimes repeti non poſſe:
an ex alio debito theres retine-
re cas poſſit d. Refpondit, nec
hoc quidemt.
DE CONDICTIONE
SINE CAVSA .
TITVEVS VII.
Conpurrit hac conditie cum ſuperio-
nbus, & nonnunquam ſola competit, ve
in ſpacie l. 2. ſi ful amiſſis veſtimentis
domin x cute cnuentus pretium
ſoluerit nam noc indebitum per errorem
dedit, nec ſub cauſanec ex iniuſta cau-
ſ, & vuestmenti à domino rupertis ful-
Aoni ſola ſupereſt conditio ſine cauſa,
quod am videatur nulla fuiſſe cquſi
dandi quud & addi opior poſſi ad te-
ciem de promus. l ſed addes. Si quis
cû locati. CVrAc.7
Hac eſt ſpecialis condictis, &
comcurrit cum condictine indebiti
ob cauſam, & ob turpem cauſam.
BART.
1. VLPIANS libre quadragen-
LVx ra vaxs serus muahae
ST & he ſpe-
ciesf condictio-
mis, ſi quis ſine.
cauſa promiſerit,
vel ſi ſolueritS,
cauſ tenerur, & cond.
Lin remS fitem cum cond generali:
laſi modô certum petatur Non ergo a
liberationem locum habet certi cond ſed haz ervt hac lS qui
autem promiſie. Eeotra illa datur, ſeilicer aerti cond ex omni
contractu, vbi cetum petituxbec verd non habet locum in çon-
tractibus omuibusrt qua
conrrà Teual ſftan&&
AccVRs.
EJ aurie,
ando concurrit cum condob cauſne ſit
tſey, vtdiximus à de condi enuuſtlfin.
ergo cum cond. indeb quandoque. Az9.
j Qui autm. meliis dixiſſet, qui enim, ſecundûm quoſdam,
imô melius, qui aurem qd datur in promiſſo condſine cauſnon
autem indebiti ad
autem indebiti: quia ſine cauſa comperit ad liberationemcond.
pecuniam tantm ſolurn, ad illam atem
dari non poreſt hec:quia ſoluta nondum eſt.
i Sie cauſa. vt quia
credebat ſe reneri ex teſtamento ad le-
gatumpreſtnddmm,pomiſit, en non valeret teſtametu rel
etat ademptum in codieillis.
Digeſtorum Liber XII. Tit vij.
Dedit. Hac non eſt bona ratio ad coudictionen, nam quã-
doque non datur quantitas: & tamen
neceſſe verti in pecuni prſtationem.
quis indebitum. Qui autem
promiſit ſine cauſai, condice-
re quantitatem non poteſt,
qua non dedit ; ſed ipſam
obligationem l. 1.q Sed & ſi
ob cauſam promiſit; cauſa ta-
men ſecuta non eſt: dicendum
eſt condictionemP locum ha-
bere. 2. Siue autem ab ini-
ti nſine cauſa à promiſſum eſt,
ſiue fuit cauſa promitrendi?,
que finita eſt, vel fecuta non
eſt, dicendum eſt condictioni
locum fore. 3. Conſtat id de-
mum poſſe ondici alicui, quod
vel non ex iuſta cauſa ad eum
peruenit, vel redit ad non iu-
ſtam cauſam.1
Si res, proqua ſolui astimatio-
nom ei à que cauſam habeo, ad eum
redeat, poteſt agi actione ex eo con-
tractu, vel condit ſine cauſad rem
ſolutam. h. d. & eſt multum nota.
BART.
11. IDEN lbro trigonſimoſecunde
ad diiduu.
I fullo a veſtimenta lauan-
lda conduxerit, deinde amiſ-
ſis eis domino pretium ex lo-
cato conuentus preſtiterit,
poſteâque dominus inuenerit
veſtimenta f, qua actione de-
beat conſequi pretium, quod
dedir? Et ait Caſfius, eum non-
ſolûm ex conducto agere: ve-
tûm condicere domino poſſe.
Ego puto ex conducto om-
nimodo eum habere actionem.
An autem & condicere poſſit
quſitum eſt: quia non indebi-
tum dedit; niſi forté quaſi ſine
cauſa * ei datum ſit, putamus
condici poſſe. Etenim veſtimen-
tis inuentis I, quaſi ſine cauſa
datum videtur.
Qui ſine cauſa in totum, vel in
partem obligatur; liberationemen-
diit. BART.
tractum:vt J-ommodlrem mibjrep.
ſT Inertr veſtimenta. & habuit.
t Eggo idem repetit ratiocinando&&
u j Ex ondufto. Sed quomodo c habet
veniunt multa, de quibus nec dictum eſt,
amdab tuip. cauſlfin.
x SSs cauſa. ſeilicet perſeneranti.
e j Quaſime dauſu. Ergo aduue eſt vr
inſtrum CVrAc.
y imuntis ne inueniatur habere ver
videtur, non conditionem,ſed Publiciar
cét ceſſer condict. indeb. non tamen ceſſat condict. ſine cauſde
quahie dicit: & condict. qua darur propter pracedentem cou-
ex cauſa iudicati condiei poreſt. Alius caſus eſt zvle Ca fuiſe
jhagaer Sſ quis. in i Sideo datur condictio & cam rediret
per hoe ad on cauſamet à-ppox af- aly.
Sa hAſea alls S ſi qui eum& Cdde udly. Sed
1336
quantiras reperitur per
condict-iudeb.lſi non ſortem libentus. Vn-
de die, ble non fuit dara quantitas, nec aliquid aliud, quod ſit
l Ipſam bligatinem.
per condict iſtam: non
per condict- illam inde-
bit Sed nunquid cer-
ia condiet ad ioersr a ie
tionem daturDie quo er ad le-
e, paur ad ieues
tereſe, quod fier p- orer.
teſt: vt3 de re uudielſe
quis ab alin. fin Si ve-
tô ad factum vr libera-
tio fiat, nontyr diximus
ã ſi certper- lcerti con-
dicis. A’ce RE.
Conditionem. ſei-
licet ine cauſa. & ſie
concurrit cum cond-ob
cauſ-que hic locum ha-
betevt j proxS, & s
cond. cauſdat. Ijin pr.
ſie & in condcauſ ante
bienium habet locum-
vtraque:vt Caaodfin.
n Siue autem ab ini-
tio Not nobreferre ab
initio, vel poſt aliquid
fiat: veS de pact Luriſ
entium. 5 ſin autem.
Sed argcontràj de,
lga jlum filiusSe-
rs, bi dicitur quod n6
videtur falſum, quod
primordio veritatis iu-
uatur. J Iten arg con-
trà Si jeli. S.uuaus.
Sed reſp-vr lbi. Aoorr.
De ſecundum Barhie, tit de lo-
quod bi nõ deuenit au cae.
non cauſam, antequam
reſtiturio petatur.
o Sie cauſa ſe- iſta-
ve ſi zibi dem, vt ho-
minem non occidas.
p Cauſa promitten-
L Iuiie, ve?
it aiquis
t nibil n¬
tereſt.
i vr dos ob matrimr
nium, quod modô fini-
ium eſt, vel non eſt ſe-
curumevt mod dixi de
legato.
q Ad non iuſtam cau-
ſam. vt ſeqll de fullone.
dicitur. Aeevs.
a5Lfuo Vide ſeri-
Sia a la ¬
te CvIaC.....
r 5 Conuentus, ſcilicet
extra iudiciumeve & il-
tud. Vos, inquam, cou-
uenio, ô Iudei-Si aute
in iudicio, tune non ha-
beret locum condictio,
que hie datur Ce-
md ndib jj Jman.
lſi fdiuſſor. in ommi-
u. z. Vel dic quod li-
a
e confirmande
et locum ex conducto ads Ex condute
preſp quia bon id iudieium cin d quibus bon fid iud. ctio, n,&
tme cogiamumtr des uont de
4 one fidei
idicis multa
mus caſus: quo ſolutum veniude qui-
bus ni d¬
tum, aut co-
giatum.
ẽ Adle geſin
trmmquevt hit, & Sait.
I:iir cm rediret tinſader
mam comperere, vel vri-
lem