DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#1113
fata & ad ius refe-
2o83 Digeſtorum Liber XXII. Tit vj. 2084
ſuntur in mala parte, qui ſeilicet debet ſeire, & ignorat vnde dii-
tur, qui ignoran ignorabitur.Neſſiie in bona, & in mala. is
igoors neſeite ſed ns cõuertitur ſic mim has dus verba copulantur,
Cod per quas perſonn acquilſ duo. Error auterm eſt, cbmaliud.
oſt,qqum eredam. Quod autem aliud ſit errare, quamignorare, patet
ax e quod dicitur, ſi pa-
teſt poſſefi acquiri ign-
rati, mo arttit Jde
acqui pol ſi me in va-
cuam S. primo. Tituba-
te varô e hinc inde,
non dus diuerſa, veleo-
traria ſeire videar. nec
alcui corã magis amim
meum applico; vtC. de
cõdict inde. . i liet au-
tem inalis ſit differentia
inter pradita quatuor:
tmmen quantu adhne
mactatum non eſt diffe-
rentia: nam omnia ad
DE IVRIS, ETFACTIa
ignorantia.
TITVLVS VI.
Hie etiam eſt ex communibus titulis,
& ſuperioribus multi applicari poteſt,
v pae cdictionimada-
ti ationibus tmpti, vditi, & redhibito-
r, S C. Macrd. S.C. eeeiano in quibus
de ſeittia, & ignorãtia frequis diſtinctio.
Inoratia iuris eſt ſtultita, fius error bo-
minis neſcientis, verbi gratia, legatis ex-
hauſta, vel onrata beruditate ſolida le-
sata nõ deberitignorãtia facti ſi neſtiat
cedieiis adipta legata, & iuris quidem
ignorãtianocet fati non nocet quam re-
gulam explicaré, (eſt enm dificilu iſt
in alio preſtitiſſom loce idiu & niſi me
paratitlorum reprimeret modus Crrae.
ntur.
Gnorantia.
VCAsvs. Di-
uidit igno-
3s rantiã: quia
ia fai: & hac ex-
enſar: id eſt non nocet.
alia iuris: & hc non
excuſat: id eſt, nocet.
de primo datur exem-
plum: Deceſſit agna-
tus meus vſque ad cen-
tum dies debeo pete-
re bonor. poſſeſſ. certé
ſi ignoro factumid eſt,
eum ſſe mortuumnon
currunt mihi centum
dies. Secundô dicit tria:
ve ecce retento codem
caſu, ſeis mortuums ſed
neſcio quod lex defe-
rat agnatis, certé currãt
centum dies vel ſeio fa-
ctum: ſeilicet me ſeri-
ptum: ſed neſcio quod
ſeripeis heredib. detur
ſecundûm tabulas vſ-
e ad e. dies. certé ce-
lit tempus. Idem in ter-
tio:quia credo matrem,
vel alium mihi praferti
in hereditate fratris er
Quis. JPlana ſunt ſex re-
ſponſa ſequentia . . eA .-I LA..
5 Fati factunm armenpp ii .epiptſtititlvl .fdinis, và nepd-
Ae, us maeou. Caput & cauſam effectus, id eſt,
tem ipſam.CVIAC.
A J ignorantia. Hæc lex pertinet ad ſucteſſorium editum, eſt-
que coniungenda cum l.3 infrà quis ordo in bon poſſeruetur. Il-
ſud edictum dus cont inetprimum tempora pentenda bonorum
poſſeſſonis: deinde, vt inter bonorum poſeſſores ſit ſueceſſio.
Dies illi petenda bonorum poſſeſſionis ſunt vtiles. Hine colti-
gur, vos non proedere ganrani Nan dies vriles ſont, qui
us ſeiui, & potui. Iguoranti factum tempora non procedunt,
L3. Code laur, lpenalt. Caqui adit ad bon poſſiſllin bomorum.
Jde bonorum poſſeſſ Huius rei varia in hae lege xempla ponun-
tur. CVIAe.
a Non cedir rt & Caqui admit.ad ba poſſ bonorum.
y Non cedt ei tempus, Quia in facto ereat.CVIAe.
Potoremeſſe. loquitur ſecundum ſua tempora: vt Enſtit. ad
Truls.j. Sed hodie nouo iure non erraret:quia omnibus ex la-
tere venientibus praponitur, exeptis frarribus ex veroque pa-
rente couiunnuis qui ia eu de lanta
imteſta S-conſequens & in auth vt fra fily&j.
e i auu f ſiiat. &er quibus alius ſt nauurrpurà ſeio pa-
mum fuiſſe fratre parris mei: led puto non ideo te fuiſſe co-
arum:& fie de cteris.
sr eſ eguionietrepe conſe quens u ſue-
cedendirt differat à ijreſpo huiusl.
A Iura autem cognatio. Iure ciuili nullum eſt ius cogua-
tionis:iure prtori etCyt Ae.
e Erat ergo cum quaritur, an mea ſis resnterdum de facto,
interdum de iure queritur AceVRS.
F qApiſe. cin tepudiauit. Azo.
1i
Prateriſſe. ſeilicet ſeiat.
Sucçſſorie, quod haber locun quandoque de capite in ca-
1. PAVLVS libro quadragenſime-
quarto ad Editum.
ris eſt. . Nam
ſi quis neſciat
M deceſſiſſe eum,
cuius bonorum poſſeſſio defer-
tur, non cedit a ei tempus y Sed
ſi ſciat quidem defunctu eſſe co-
gnatum; neſciat autem proximi-
tatis nomine bonorum poſſeſ-
ſionem ſibi deferri: aut ſe ſciat
ſcriptum heredem; neſciat au-
tem quod ſcriptis heredibus bo-
norum poſſeſſionẽ prætor pro-
mittit, cedit ei tempus: quia in
iure ertat. Idem eſt ſi frater con-
ſanguineus defuncti credat ma-
trem potiorem eſſe P. 2. Si
quis neſciat ſe cognatum eſſe,
ſciat t, iura autem cognatio-
ut,vt cognati poſt agaaos: ve ifrà ſi tab ceſtamulax.Lj. Item
eaIrot e duie a arrtrrll rr luſuss
eſt a vnde liberi, idem admiratur ad vnde agnati: & ſi in hoe
deficiat, admittitur ad vnde cognati: vt j.de ſucceſedie
vidmdu. tertio modo de gradu in gradumrt primô filius, ſe-
eundorepors, & ſmau.
. . ẽ.0 1ee..... ter de aliis ordinibnsevr
interdum in iure, interdumin fn dſſueeſ edii,
facto errat nam ſi & liberum ſe gquihs.
eſſe, & ex quibus natus ſit, i Dicemuuſ e currat
ei tempus.
E JAnr aqunttenoin-
ſtitutû poſſe adire ante
apertas tabulas, ſi mo-
ô in ſolidum ſit inti-
tutus:aliàs ſechs, niſi ſit
fius in poreſtare: ar
hie, & Cade caduduue tolS.
cuim igitur & Cod dei-
nis dA habere ſe neſciat: in iu-
re errat. At ſi quis fortè expo-
ſitus, quorum parentium eſſet,
ignoret, fortaſſe & ſeruiat ali-
cui, putans ſe ſeruum eſſe: in
facto magis, quam in iure er-
rat . 3. J Item ſi quis ſciat qui-
dem alij delatam eſſe bonorum
poſſeſſionem: neſciat autem ei
tempus prateriiſſe bonorum
poſeſionis in faſto erax lden
eſt ſi puret eum bonorum poſ-
ſeſſionem accepiſſe f. ſed ſi ſciat
eum non petiſſe, tempûſque el
prateriſſe s: ignoret autem ſibi
ex ſucceſſorio capire compe-
tere bonorum poſſeſſionemce-
det ei tempus: quia in iure er-
rat. 4. J Idem dicemus!, ſi ex
aſſe heres inſtitutus non puter
ſe bonorum poſſeſſionem pete-
repoſſe anre apertas l tabulasa.
quod ſi neſciat eſſe tabulas l:
in facto errat.
lde iu-
rd di. l ſi fratrus. ſed
conſtat hodie etiam ex
parte inſtiturum poſſe
aute apertas tabulas
adire, per dl. Cod. ca-
du. tol. S in nouiſſimo.
Accvas..
s Ante apertas taba-
las. Non poterat ramen
olim adire ex lege Pa-
pia, li n bomm fia
de bon poſriteS
ſuj
die licet adire eriam an-
te apertas tabulas.S. in
nouiimo. Cod de cadue.
ta. Ante Iuſtinianum
qui id neſcieban, ius pre-
torium ignorabat. Cv-
IACIVS.
C Quud ſi nſit
Tempora petendx bo
poſſenrrunt ignoran-
ti ius. Hae cùm dixi
ſet Paulus, ſubiecit in
l3 fqui orde in bonor.
poeru hae in re ſcien-
tiam parris non ol
io, eui poſſeſſio defer-
tur, ſi ipſe iguorauit uu
ea defercbatur.Cv1A¬
CIVS.
I4 Nſciat eſſe tabulas.
in quibus ſit inſtitutus.
hae ergo prima lege
aoigitu hre diuiies
ignorantia alia iuris, alia facti: vt plené dices infrà eod lgula.
AcCvns.
N’mni parteJ Cs v. Proponit regulam quod error facti
excnſat, iuris non, eſt ratiorquia ins finitum habet principium
ſeficez inſtitutiones: & finem, ſeilicet codicem: ve in proœmio
Digeſt ſed facta ſunt infinita, & dat erempla, que habes z.Iprox.
in prine vſque ad fine. VIVIAN.
iuomni Cun hae lege coniungi poteſt le vit iffipee ſu iiide
n in oni parte. ſeilicet iuris: vt in contractu, vel quaſievel ieeterdun quis
maleficio, vel quafi& pone exempla: vt ſuprà ed l j & iſrd euuſarur nun
edl. iuris, & l errur. & la regula & vt ſit perpetuum, quod hie modnobrr-
ieitur, die loqui etiamin generefnulommn, dnon n fopi en foit e
lis generu. quandouu ttaa ſimilema locun habent e rror luns
errores ad excuſandum: ve ſuprà de iuriſl on iu lſi quis idS. magis repre-
doli, & infà de dul lſi adulteriu uu ineeſtue Sj vbi mulier hentibilis, qua
excuſatur abinceſtu b errore iuris ciuilis, vel facti: vtinfrà de fa ,,
remitel qui enm vnn Irenmr r ſmis poina imponatur: e risſr itnt
Ovmde vi lſi quis in tantam & ſuprà ad ly Aquil. Lſtieutiam, aui-
squi cum aliter.. ta
nT Endem loco. id eſt eodein effectu: quia magisé eſt repre¬ Turis aqui-
henſibilis error iuris quan facticcm ius foitum de. . ſerpil dſe-
TIu fuadaun. de iure in ſeriptis d redacto hie loquiturnonà lurs ſeripenn
de iuris aquiare veàdd ler & ſimtu ſent lain pſlaut hoeaa p ’u ſer e¬
tem ius principium t habet & pinemio S iel peine nen
tur in ni. AceVRS a ti A.. ... .. s nteiore
r CAmiaufnitn. il eſt, cerun oonſtiuu j n i p e
ciones, cerra edicta, cera SC. cque propoita in for, inalbo, ſeinepreu-
vt abomibus cogioſei poſint. Sueton Caie Aiotto l . a r e rili
Ethie cs Nazianteinns in rra famebri ad Anataſiumn vide ſeri- liud, grà tiu
pta ble CVIAS,, a a -:.. T I...---. L .-. aper ſnii.
p Interpretatie, id eſt g ſcientia: ſed interpretatio h verbi eſt catis.
.
I1. NERATIVS ibre quimte
Membranarum.
J ommis parte n erorin iu-
re non eodem locoe, quo
facti ignorantia haberi debebir,
cûm ius finitum e & poſſit
eſſe, & debeat: facti interpreta-
tior plerumque etiam pruden-
tiſſimos fallat.
tmus.
ap.3.
a Etroris in
iure, & fae
aperta
2o83 Digeſtorum Liber XXII. Tit vj. 2084
ſuntur in mala parte, qui ſeilicet debet ſeire, & ignorat vnde dii-
tur, qui ignoran ignorabitur.Neſſiie in bona, & in mala. is
igoors neſeite ſed ns cõuertitur ſic mim has dus verba copulantur,
Cod per quas perſonn acquilſ duo. Error auterm eſt, cbmaliud.
oſt,qqum eredam. Quod autem aliud ſit errare, quamignorare, patet
ax e quod dicitur, ſi pa-
teſt poſſefi acquiri ign-
rati, mo arttit Jde
acqui pol ſi me in va-
cuam S. primo. Tituba-
te varô e hinc inde,
non dus diuerſa, veleo-
traria ſeire videar. nec
alcui corã magis amim
meum applico; vtC. de
cõdict inde. . i liet au-
tem inalis ſit differentia
inter pradita quatuor:
tmmen quantu adhne
mactatum non eſt diffe-
rentia: nam omnia ad
DE IVRIS, ETFACTIa
ignorantia.
TITVLVS VI.
Hie etiam eſt ex communibus titulis,
& ſuperioribus multi applicari poteſt,
v pae cdictionimada-
ti ationibus tmpti, vditi, & redhibito-
r, S C. Macrd. S.C. eeeiano in quibus
de ſeittia, & ignorãtia frequis diſtinctio.
Inoratia iuris eſt ſtultita, fius error bo-
minis neſcientis, verbi gratia, legatis ex-
hauſta, vel onrata beruditate ſolida le-
sata nõ deberitignorãtia facti ſi neſtiat
cedieiis adipta legata, & iuris quidem
ignorãtianocet fati non nocet quam re-
gulam explicaré, (eſt enm dificilu iſt
in alio preſtitiſſom loce idiu & niſi me
paratitlorum reprimeret modus Crrae.
ntur.
Gnorantia.
VCAsvs. Di-
uidit igno-
3s rantiã: quia
ia fai: & hac ex-
enſar: id eſt non nocet.
alia iuris: & hc non
excuſat: id eſt, nocet.
de primo datur exem-
plum: Deceſſit agna-
tus meus vſque ad cen-
tum dies debeo pete-
re bonor. poſſeſſ. certé
ſi ignoro factumid eſt,
eum ſſe mortuumnon
currunt mihi centum
dies. Secundô dicit tria:
ve ecce retento codem
caſu, ſeis mortuums ſed
neſcio quod lex defe-
rat agnatis, certé currãt
centum dies vel ſeio fa-
ctum: ſeilicet me ſeri-
ptum: ſed neſcio quod
ſeripeis heredib. detur
ſecundûm tabulas vſ-
e ad e. dies. certé ce-
lit tempus. Idem in ter-
tio:quia credo matrem,
vel alium mihi praferti
in hereditate fratris er
Quis. JPlana ſunt ſex re-
ſponſa ſequentia . . eA .-I LA..
5 Fati factunm armenpp ii .epiptſtititlvl .fdinis, và nepd-
Ae, us maeou. Caput & cauſam effectus, id eſt,
tem ipſam.CVIAC.
A J ignorantia. Hæc lex pertinet ad ſucteſſorium editum, eſt-
que coniungenda cum l.3 infrà quis ordo in bon poſſeruetur. Il-
ſud edictum dus cont inetprimum tempora pentenda bonorum
poſſeſſonis: deinde, vt inter bonorum poſeſſores ſit ſueceſſio.
Dies illi petenda bonorum poſſeſſionis ſunt vtiles. Hine colti-
gur, vos non proedere ganrani Nan dies vriles ſont, qui
us ſeiui, & potui. Iguoranti factum tempora non procedunt,
L3. Code laur, lpenalt. Caqui adit ad bon poſſiſllin bomorum.
Jde bonorum poſſeſſ Huius rei varia in hae lege xempla ponun-
tur. CVIAe.
a Non cedir rt & Caqui admit.ad ba poſſ bonorum.
y Non cedt ei tempus, Quia in facto ereat.CVIAe.
Potoremeſſe. loquitur ſecundum ſua tempora: vt Enſtit. ad
Truls.j. Sed hodie nouo iure non erraret:quia omnibus ex la-
tere venientibus praponitur, exeptis frarribus ex veroque pa-
rente couiunnuis qui ia eu de lanta
imteſta S-conſequens & in auth vt fra fily&j.
e i auu f ſiiat. &er quibus alius ſt nauurrpurà ſeio pa-
mum fuiſſe fratre parris mei: led puto non ideo te fuiſſe co-
arum:& fie de cteris.
sr eſ eguionietrepe conſe quens u ſue-
cedendirt differat à ijreſpo huiusl.
A Iura autem cognatio. Iure ciuili nullum eſt ius cogua-
tionis:iure prtori etCyt Ae.
e Erat ergo cum quaritur, an mea ſis resnterdum de facto,
interdum de iure queritur AceVRS.
F qApiſe. cin tepudiauit. Azo.
1i
Prateriſſe. ſeilicet ſeiat.
Sucçſſorie, quod haber locun quandoque de capite in ca-
1. PAVLVS libro quadragenſime-
quarto ad Editum.
ris eſt. . Nam
ſi quis neſciat
M deceſſiſſe eum,
cuius bonorum poſſeſſio defer-
tur, non cedit a ei tempus y Sed
ſi ſciat quidem defunctu eſſe co-
gnatum; neſciat autem proximi-
tatis nomine bonorum poſſeſ-
ſionem ſibi deferri: aut ſe ſciat
ſcriptum heredem; neſciat au-
tem quod ſcriptis heredibus bo-
norum poſſeſſionẽ prætor pro-
mittit, cedit ei tempus: quia in
iure ertat. Idem eſt ſi frater con-
ſanguineus defuncti credat ma-
trem potiorem eſſe P. 2. Si
quis neſciat ſe cognatum eſſe,
ſciat t, iura autem cognatio-
ut,vt cognati poſt agaaos: ve ifrà ſi tab ceſtamulax.Lj. Item
eaIrot e duie a arrtrrll rr luſuss
eſt a vnde liberi, idem admiratur ad vnde agnati: & ſi in hoe
deficiat, admittitur ad vnde cognati: vt j.de ſucceſedie
vidmdu. tertio modo de gradu in gradumrt primô filius, ſe-
eundorepors, & ſmau.
. . ẽ.0 1ee..... ter de aliis ordinibnsevr
interdum in iure, interdumin fn dſſueeſ edii,
facto errat nam ſi & liberum ſe gquihs.
eſſe, & ex quibus natus ſit, i Dicemuuſ e currat
ei tempus.
E JAnr aqunttenoin-
ſtitutû poſſe adire ante
apertas tabulas, ſi mo-
ô in ſolidum ſit inti-
tutus:aliàs ſechs, niſi ſit
fius in poreſtare: ar
hie, & Cade caduduue tolS.
cuim igitur & Cod dei-
nis dA habere ſe neſciat: in iu-
re errat. At ſi quis fortè expo-
ſitus, quorum parentium eſſet,
ignoret, fortaſſe & ſeruiat ali-
cui, putans ſe ſeruum eſſe: in
facto magis, quam in iure er-
rat . 3. J Item ſi quis ſciat qui-
dem alij delatam eſſe bonorum
poſſeſſionem: neſciat autem ei
tempus prateriiſſe bonorum
poſeſionis in faſto erax lden
eſt ſi puret eum bonorum poſ-
ſeſſionem accepiſſe f. ſed ſi ſciat
eum non petiſſe, tempûſque el
prateriſſe s: ignoret autem ſibi
ex ſucceſſorio capire compe-
tere bonorum poſſeſſionemce-
det ei tempus: quia in iure er-
rat. 4. J Idem dicemus!, ſi ex
aſſe heres inſtitutus non puter
ſe bonorum poſſeſſionem pete-
repoſſe anre apertas l tabulasa.
quod ſi neſciat eſſe tabulas l:
in facto errat.
lde iu-
rd di. l ſi fratrus. ſed
conſtat hodie etiam ex
parte inſtiturum poſſe
aute apertas tabulas
adire, per dl. Cod. ca-
du. tol. S in nouiſſimo.
Accvas..
s Ante apertas taba-
las. Non poterat ramen
olim adire ex lege Pa-
pia, li n bomm fia
de bon poſriteS
ſuj
die licet adire eriam an-
te apertas tabulas.S. in
nouiimo. Cod de cadue.
ta. Ante Iuſtinianum
qui id neſcieban, ius pre-
torium ignorabat. Cv-
IACIVS.
C Quud ſi nſit
Tempora petendx bo
poſſenrrunt ignoran-
ti ius. Hae cùm dixi
ſet Paulus, ſubiecit in
l3 fqui orde in bonor.
poeru hae in re ſcien-
tiam parris non ol
io, eui poſſeſſio defer-
tur, ſi ipſe iguorauit uu
ea defercbatur.Cv1A¬
CIVS.
I4 Nſciat eſſe tabulas.
in quibus ſit inſtitutus.
hae ergo prima lege
aoigitu hre diuiies
ignorantia alia iuris, alia facti: vt plené dices infrà eod lgula.
AcCvns.
N’mni parteJ Cs v. Proponit regulam quod error facti
excnſat, iuris non, eſt ratiorquia ins finitum habet principium
ſeficez inſtitutiones: & finem, ſeilicet codicem: ve in proœmio
Digeſt ſed facta ſunt infinita, & dat erempla, que habes z.Iprox.
in prine vſque ad fine. VIVIAN.
iuomni Cun hae lege coniungi poteſt le vit iffipee ſu iiide
n in oni parte. ſeilicet iuris: vt in contractu, vel quaſievel ieeterdun quis
maleficio, vel quafi& pone exempla: vt ſuprà ed l j & iſrd euuſarur nun
edl. iuris, & l errur. & la regula & vt ſit perpetuum, quod hie modnobrr-
ieitur, die loqui etiamin generefnulommn, dnon n fopi en foit e
lis generu. quandouu ttaa ſimilema locun habent e rror luns
errores ad excuſandum: ve ſuprà de iuriſl on iu lſi quis idS. magis repre-
doli, & infà de dul lſi adulteriu uu ineeſtue Sj vbi mulier hentibilis, qua
excuſatur abinceſtu b errore iuris ciuilis, vel facti: vtinfrà de fa ,,
remitel qui enm vnn Irenmr r ſmis poina imponatur: e risſr itnt
Ovmde vi lſi quis in tantam & ſuprà ad ly Aquil. Lſtieutiam, aui-
squi cum aliter.. ta
nT Endem loco. id eſt eodein effectu: quia magisé eſt repre¬ Turis aqui-
henſibilis error iuris quan facticcm ius foitum de. . ſerpil dſe-
TIu fuadaun. de iure in ſeriptis d redacto hie loquiturnonà lurs ſeripenn
de iuris aquiare veàdd ler & ſimtu ſent lain pſlaut hoeaa p ’u ſer e¬
tem ius principium t habet & pinemio S iel peine nen
tur in ni. AceVRS a ti A.. ... .. s nteiore
r CAmiaufnitn. il eſt, cerun oonſtiuu j n i p e
ciones, cerra edicta, cera SC. cque propoita in for, inalbo, ſeinepreu-
vt abomibus cogioſei poſint. Sueton Caie Aiotto l . a r e rili
Ethie cs Nazianteinns in rra famebri ad Anataſiumn vide ſeri- liud, grà tiu
pta ble CVIAS,, a a -:.. T I...---. L .-. aper ſnii.
p Interpretatie, id eſt g ſcientia: ſed interpretatio h verbi eſt catis.
.
I1. NERATIVS ibre quimte
Membranarum.
J ommis parte n erorin iu-
re non eodem locoe, quo
facti ignorantia haberi debebir,
cûm ius finitum e & poſſit
eſſe, & debeat: facti interpreta-
tior plerumque etiam pruden-
tiſſimos fallat.
tmus.
ap.3.
a Etroris in
iure, & fae
aperta