DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0120
109 De offprocur. Cæſaris, velrationaſis.
Pocultmtme,. quod non eſt proprié donum, vel munns:
nA l ereare, qarment r e ao idarem re
ij boe accipere deber, niſiin defecti ſui ſalarijevt in auth ſeripum
demplar S quapopter dum-coij.
b y Pdggtur. i coonumaauur ſie
¬
enitia.
rodigere
po eõſumere.
ſe.Lpen.x.
O&auir eudeu
ISvS. Prcipitur
Me ve praſes proumtix
quando reſidet pio tri-
bunali, debeat ominibus
prabere aditmm,vt poſ-
Eit ad eum ireſed hoz
ita faciat, vt non con-
tennatur. 2. Iterum di-
cit quod quãdo cogmo-
ſeit, non deber clamare
contra malos homines:
nec etiam lacrymari
deber ſi veniat aliqua,
vel aliquis plorando-
3. Vltimd reddit ratio-
neni de hoc. Vran.
e in vlterirorem: ſei-
licet quam oporteat.
d zxcandeſcireifor-
S aſt tamn fiſed
iiadado ee oominoe debet diſ-
ia Igibns ſimularevts de fpre-
pbhir ſſ laee quiequean.5
- iee. JEt notmirabi-
a Diſſimdatio lem malitiam d quam
oau ler docet bae ler, quo
b pmmi. aiud gerant in corde,
& aliud ſimulettquod
optimé faciunt Bono-
nienſes.
tum, pr fT Summatimid eſt
régia. regulam tibi rada.
T’Auaant jdejo-
AuLjpr. ACGYS.
h TTEgatus Cor-
Lor que ex-
ponev aodo l . om-
mibais.
i Abdicando. i volens
ſ ab imperio ii iuriſdi-
cione abdicare i, ſepa-
are, nõ poreſtenifi ffa-
ciat in manu principis,
à quo habettune enim
poſet ſieute & quande
popali fmili- habet à l populopoteſt
adl populopetente, velvo-
toadiniens leuu diiitereggaé
eu. S
ie eir eſt corn.
ala lous e Sie d piſenpus, en
goſa coligie poteſt renuntiarei, nii
iritireont la anr magair iad-
crmA à aviueſti e’õun-
plo auſtiae.
teſta i ima¬ denique.
nbus ipſus E Tmparmn. iuriſ-
pouui nore dutionem AcevEs.
i Arenniauto Dhſe. CASvs
dipniitis er Si ſeruus, vel an-
pa. eilla coruptus vel cor-
t Abdieate ſe
agiſtratu,
a & quomo-
d quis poſſit.
r Principis, &
dbet in
nous ooee rupta ſit, de hoe e¬
nuis. gnoſcit preſes:ſi is ſeruus, vel alius fuerit bonus, vel actor, pu-
niathune corruptorem ſeueriſſimé nam plus punitur, qui bo-
num corrupit, quam qui malum deteriorauit. VIVIAN.
LAr Ar id eſt E caſtadus ſie mſt de iniur,pandACeVRS.
à Si actor Actores ſunt ſerui, quibus domini ſummam rerum
committunt: qui pecunils fnori dandis, vel exigendis occu-
pari ſunt, ſeu prapoſiti Calendario. Vide ſeripta ad l z.Cd bis
qui im prior ered loe ſucced l C de ſolut. Actoremm Zonaras in
Canon. Apoſt. Sa, & Theoph & Graci vertunt: do,
nouerit omnia totins famili. Vide notara adl. a7.
j & ſeripta ad L CVIAC.
u J Subananun ſeilicet partienlarem.
lomus euer
tnur ne aiuo lan delius,
caſtaldo.
A J Ad iotiur
euerfimem, C1a
C.
naſcitur. 1. 5Sed & in cogno-
f. Vetus.
Cde fid int, & lur haſt.
numve caperet, niſi eſculẽtum,
poculétûmve?, quod intra dies
proximos prodigatur .
Migistraius non debet lenis eſſe.
ſuis ffialibus, ſeu ſubdis me alias
contemnatür. BART.
zIE. CALLISTRATVS libre
pimo de cognitionibus.
Oſeruunndun eſt ius reu-
denti, vr in adeindo, qui-
dem facilem ſe prabear: ſed
contemmi non pariatur e vnde
mandatis adiicitur, ne praſides
prouinciarum in vlteriorem-
familiaritatem prouinciales ad-
mittant. nam ex conuerſatione
æquali contemptio dignitatis
ſcendo neque excandeſcere d
aduersûs cos, quos malos pu-
tat a neque precibus calamito-
ſorum inlacrymari oporter. id
enim non eſt conſtantis, & re-
cti iudicis, cuius animi motum.
vultus detegit t.Et ſummatim f
ita ius reddi debet, vr auctori-
tatem dignitatis ingenio ſuo
augeatS.
Donatio facta à Constantino ni-
hil valuit : quia à ſeipſe non potuit
abdicare, niſi in manibus popui
Romani. IAC. BVT.
EX. PAPINIANVS libro primo
Reponſorum.
LEgrus Caſſais, id eſtprar-
ſes, vel corrector l prouin-
ciæ, abdicandoi ſe non amittit
imperidml.
xiI PAVLVS libro ſingulari de
opeis adſeſſorum.
Perſes cun cognoſeit de
ſeruo corupto, vel ancilla
deuirginata, vel ſeruo ſtuprato:
ſi actor l a reu agentis cor-
ruptus eſſe dicetur, vel eiuſmo-
di homo, vt non ſolam iactu-
ram aduersûs ſubſtantiam e,
ſed ad totius domus euerſio-
nem pertineat: ſeueriſſime
debet animaduertere.
ous; I
le le lera¬.
erſionem. Sie in Canon. Apoſt, S2. conſti-
quoniamhoe pertinet ad domus
110
;
&
DE OFFICEOPRO-
curatoris Caſaris, vel
rationalis.
tor Cſaris facit, rata ſunt, ac
TITVLVS XIX.
&nMus eſt. * namque
eſt pocurator Caſris, & rationalis.
qui * ſeilicet in prouincia iudicat inter
fſeum, & priuutos, vt in vrbe pratorà
Dis Nerua conftitutuste proinde pro-
curator Caſaris de bonis fiſes vindicatis
cgnoſeit vel iudicemdat, liet de n¬
mine nn cognoſcat, nec inter priua-
tos ius diere poſſit, niſi fonté vicem
praſidis luatur, vt nonnunquain tem-
poris cauſa prouincia adminiftratie le-
gato, vel quaſtori praſidis vel rationa-
Ii committitur. CvraC.
Gesta per procuratorem Caſaris,
tenent & valent, dummoil dili-
genter, & non contra commodum
Cſais ſargetaz e prenure
torem Caſaris quaritur hereditas
Caſari: que ſi appareat posteanon
ſoluendo, habetur pro non adita.
hd, vſque ad catores.. Diui-
ditur in quatuor partes. In prima
ponit vnum dictum generale, in
ſecunda ponit aliud dctum, cum
quadam limitatione primi dicti. In
tertia ponit vnum ſpeciale circa
procuratorem Caſaris. In quarta
ponit aliud ſpeciale. ſecunda ibi, ſi
rem Cæſaris tertia ibi, eſt & hoc
præcipuum. quarta ibi, quod
ſi ea.
I. VLPTANVS libre ſextodecime
ad Edictum.
VA actau, ge-
ſtãque ſunt à
procuratore Ce-
ſaris, ſic abeo?
comprobantur,
Ceſare geſta eſ-
atque ſi à
ſent.
1. 5Si rem Ceſaris procu-
rator eius quaſi rem pro-
priam?tradat, non puto eum
dominium transferre: tune
enim transfert, cum nego-
tium Cæſaris gerens conſenſu
niumnec ei obſtat exceptiont J. de ad
Vel quod vdius eſt, llcet non trant
dem non transfert, ſed exceptione
quan ſie domini, ra-
quia etſi tanquam procurator, vendit, tenetur de euictio-
ne f: quia vendit ſponte: ſieut & in fideiuſſore: quia ſe-
eus eſt ſi ex neceſſiate : quia non tenetur de euictione: ve
officialis: vt Codie. de euit. l cxcepiine. & infià familia er-
ciſeund. lqui enfià mandet. Iſiuim Tei. 1. Si ve-
rô velut ſuam penderet, & traderet: & veré eſſet ſua, ſed hon
credebat eſſe ſuam ex ea cauſa, ex qua érat: dominium qui
l ſeruum Titi, ilegis. 3.
mini vendie: ſ quidem non vendat tanquam domini; ſed pu-
tans eſſe ſuam, tanquam ſuam: nullo modo transfertur domi-
nium,: vr be, & inià de curanur lrulanuJL Si vero ven-
dat tanquam ’ddomnii & ſeiat eſſe domini: vel uon etiam ven-
-..I
DE OFEICIOPROCVRATORIS
Cſaris, vel rationalis.
VE. I CASVS. Dicit hac lex, quod qua procura-
ſi princeps feciſſet, dom
tamen cõmodum prin-
cipis faciatvt ſubiieit.
Item dicit, quodſi ite
procurator rem Ceſaris
vendat vt ſuam, nou
trãsfert domnin, vu-
de nihilominus vende-
re, vel tranſigere quo-
ad commodum Caſaris
poteſt nam bene gerere
rem Ceſaris deber Item?
ſi ſeruns Caſaris beres!
inſtituatur, procurator!
Ceſaris poreſt iubere!
ſeruo ve hereditatemi
adeat-tem ſi Cſarin-
ſtituatur heres, ſi iſte.
rocutator adeat il
ereditatem,
eam Caſari& hoc
la hereditas eſt ſoluen-
do, & locuples, ſi non ſit
locuples, nec ſoluendo,
imperator poreſt repu-
diare illam heredita-
temhddcum lſe,
5 Qua acta. Acta?,,
nomen generale: ſedl
geſta rem era iui¬!
cium ſi-
gmiſicat. v qde vebe-
rum ſignffie l Labeo. in
pine. & SfnACCVE
OS A eo eilicet Ca-
ſare.
p5 Quaſi rem propriã.
ſeilier procuratoris.
q DDmmmuum quia ne-
o bemans é, et ia-
fà de adquirendrerdo-
min. lſi prouraton .
Sed contrà infrà mand.
lſeruum Titi i repon.
Sed ibi dominus de re
ſua vendéda, licet ſuam
ignoret, mandauitd:
he autem Ceſar in hoe
non fecit eum procu-
ratorem. IOAN. Etr
plené hac ſeias, di-
ſtingue, cm geſtor
negoriorum alicuius
vendit: aut rem, qua
veré ipſius domini eſt:
aut que ver eſt ipſius!
geſtoris.. Si ver!
geſtoris, ſi E quidem
geſtor ſciens eſſe ſuam
tradat, transfert do-
minium, etiamſi, tan-
lat: ve J. d uu. fur.
t. Iulianus. S. j. Si ve-
rô neſciens geſtor eſſe
ſuam tradat: ſi quidem
tanquam domini, & ve-
lut procurator tradat,
nec transfert domi-
uirer do lſi procuraton.
ferat, tamen repellitun
patitur: ve infià mand.
Cûm autem rem i do-
4 dat
Pocultmtme,. quod non eſt proprié donum, vel munns:
nA l ereare, qarment r e ao idarem re
ij boe accipere deber, niſiin defecti ſui ſalarijevt in auth ſeripum
demplar S quapopter dum-coij.
b y Pdggtur. i coonumaauur ſie
¬
enitia.
rodigere
po eõſumere.
ſe.Lpen.x.
O&auir eudeu
ISvS. Prcipitur
Me ve praſes proumtix
quando reſidet pio tri-
bunali, debeat ominibus
prabere aditmm,vt poſ-
Eit ad eum ireſed hoz
ita faciat, vt non con-
tennatur. 2. Iterum di-
cit quod quãdo cogmo-
ſeit, non deber clamare
contra malos homines:
nec etiam lacrymari
deber ſi veniat aliqua,
vel aliquis plorando-
3. Vltimd reddit ratio-
neni de hoc. Vran.
e in vlterirorem: ſei-
licet quam oporteat.
d zxcandeſcireifor-
S aſt tamn fiſed
iiadado ee oominoe debet diſ-
ia Igibns ſimularevts de fpre-
pbhir ſſ laee quiequean.5
- iee. JEt notmirabi-
a Diſſimdatio lem malitiam d quam
oau ler docet bae ler, quo
b pmmi. aiud gerant in corde,
& aliud ſimulettquod
optimé faciunt Bono-
nienſes.
tum, pr fT Summatimid eſt
régia. regulam tibi rada.
T’Auaant jdejo-
AuLjpr. ACGYS.
h TTEgatus Cor-
Lor que ex-
ponev aodo l . om-
mibais.
i Abdicando. i volens
ſ ab imperio ii iuriſdi-
cione abdicare i, ſepa-
are, nõ poreſtenifi ffa-
ciat in manu principis,
à quo habettune enim
poſet ſieute & quande
popali fmili- habet à l populopoteſt
adl populopetente, velvo-
toadiniens leuu diiitereggaé
eu. S
ie eir eſt corn.
ala lous e Sie d piſenpus, en
goſa coligie poteſt renuntiarei, nii
iritireont la anr magair iad-
crmA à aviueſti e’õun-
plo auſtiae.
teſta i ima¬ denique.
nbus ipſus E Tmparmn. iuriſ-
pouui nore dutionem AcevEs.
i Arenniauto Dhſe. CASvs
dipniitis er Si ſeruus, vel an-
pa. eilla coruptus vel cor-
t Abdieate ſe
agiſtratu,
a & quomo-
d quis poſſit.
r Principis, &
dbet in
nous ooee rupta ſit, de hoe e¬
nuis. gnoſcit preſes:ſi is ſeruus, vel alius fuerit bonus, vel actor, pu-
niathune corruptorem ſeueriſſimé nam plus punitur, qui bo-
num corrupit, quam qui malum deteriorauit. VIVIAN.
LAr Ar id eſt E caſtadus ſie mſt de iniur,pandACeVRS.
à Si actor Actores ſunt ſerui, quibus domini ſummam rerum
committunt: qui pecunils fnori dandis, vel exigendis occu-
pari ſunt, ſeu prapoſiti Calendario. Vide ſeripta ad l z.Cd bis
qui im prior ered loe ſucced l C de ſolut. Actoremm Zonaras in
Canon. Apoſt. Sa, & Theoph & Graci vertunt: do,
nouerit omnia totins famili. Vide notara adl. a7.
j & ſeripta ad L CVIAC.
u J Subananun ſeilicet partienlarem.
lomus euer
tnur ne aiuo lan delius,
caſtaldo.
A J Ad iotiur
euerfimem, C1a
C.
naſcitur. 1. 5Sed & in cogno-
f. Vetus.
Cde fid int, & lur haſt.
numve caperet, niſi eſculẽtum,
poculétûmve?, quod intra dies
proximos prodigatur .
Migistraius non debet lenis eſſe.
ſuis ffialibus, ſeu ſubdis me alias
contemnatür. BART.
zIE. CALLISTRATVS libre
pimo de cognitionibus.
Oſeruunndun eſt ius reu-
denti, vr in adeindo, qui-
dem facilem ſe prabear: ſed
contemmi non pariatur e vnde
mandatis adiicitur, ne praſides
prouinciarum in vlteriorem-
familiaritatem prouinciales ad-
mittant. nam ex conuerſatione
æquali contemptio dignitatis
ſcendo neque excandeſcere d
aduersûs cos, quos malos pu-
tat a neque precibus calamito-
ſorum inlacrymari oporter. id
enim non eſt conſtantis, & re-
cti iudicis, cuius animi motum.
vultus detegit t.Et ſummatim f
ita ius reddi debet, vr auctori-
tatem dignitatis ingenio ſuo
augeatS.
Donatio facta à Constantino ni-
hil valuit : quia à ſeipſe non potuit
abdicare, niſi in manibus popui
Romani. IAC. BVT.
EX. PAPINIANVS libro primo
Reponſorum.
LEgrus Caſſais, id eſtprar-
ſes, vel corrector l prouin-
ciæ, abdicandoi ſe non amittit
imperidml.
xiI PAVLVS libro ſingulari de
opeis adſeſſorum.
Perſes cun cognoſeit de
ſeruo corupto, vel ancilla
deuirginata, vel ſeruo ſtuprato:
ſi actor l a reu agentis cor-
ruptus eſſe dicetur, vel eiuſmo-
di homo, vt non ſolam iactu-
ram aduersûs ſubſtantiam e,
ſed ad totius domus euerſio-
nem pertineat: ſeueriſſime
debet animaduertere.
ous; I
le le lera¬.
erſionem. Sie in Canon. Apoſt, S2. conſti-
quoniamhoe pertinet ad domus
110
;
&
DE OFFICEOPRO-
curatoris Caſaris, vel
rationalis.
tor Cſaris facit, rata ſunt, ac
TITVLVS XIX.
&nMus eſt. * namque
eſt pocurator Caſris, & rationalis.
qui * ſeilicet in prouincia iudicat inter
fſeum, & priuutos, vt in vrbe pratorà
Dis Nerua conftitutuste proinde pro-
curator Caſaris de bonis fiſes vindicatis
cgnoſeit vel iudicemdat, liet de n¬
mine nn cognoſcat, nec inter priua-
tos ius diere poſſit, niſi fonté vicem
praſidis luatur, vt nonnunquain tem-
poris cauſa prouincia adminiftratie le-
gato, vel quaſtori praſidis vel rationa-
Ii committitur. CvraC.
Gesta per procuratorem Caſaris,
tenent & valent, dummoil dili-
genter, & non contra commodum
Cſais ſargetaz e prenure
torem Caſaris quaritur hereditas
Caſari: que ſi appareat posteanon
ſoluendo, habetur pro non adita.
hd, vſque ad catores.. Diui-
ditur in quatuor partes. In prima
ponit vnum dictum generale, in
ſecunda ponit aliud dctum, cum
quadam limitatione primi dicti. In
tertia ponit vnum ſpeciale circa
procuratorem Caſaris. In quarta
ponit aliud ſpeciale. ſecunda ibi, ſi
rem Cæſaris tertia ibi, eſt & hoc
præcipuum. quarta ibi, quod
ſi ea.
I. VLPTANVS libre ſextodecime
ad Edictum.
VA actau, ge-
ſtãque ſunt à
procuratore Ce-
ſaris, ſic abeo?
comprobantur,
Ceſare geſta eſ-
atque ſi à
ſent.
1. 5Si rem Ceſaris procu-
rator eius quaſi rem pro-
priam?tradat, non puto eum
dominium transferre: tune
enim transfert, cum nego-
tium Cæſaris gerens conſenſu
niumnec ei obſtat exceptiont J. de ad
Vel quod vdius eſt, llcet non trant
dem non transfert, ſed exceptione
quan ſie domini, ra-
quia etſi tanquam procurator, vendit, tenetur de euictio-
ne f: quia vendit ſponte: ſieut & in fideiuſſore: quia ſe-
eus eſt ſi ex neceſſiate : quia non tenetur de euictione: ve
officialis: vt Codie. de euit. l cxcepiine. & infià familia er-
ciſeund. lqui enfià mandet. Iſiuim Tei. 1. Si ve-
rô velut ſuam penderet, & traderet: & veré eſſet ſua, ſed hon
credebat eſſe ſuam ex ea cauſa, ex qua érat: dominium qui
l ſeruum Titi, ilegis. 3.
mini vendie: ſ quidem non vendat tanquam domini; ſed pu-
tans eſſe ſuam, tanquam ſuam: nullo modo transfertur domi-
nium,: vr be, & inià de curanur lrulanuJL Si vero ven-
dat tanquam ’ddomnii & ſeiat eſſe domini: vel uon etiam ven-
-..I
DE OFEICIOPROCVRATORIS
Cſaris, vel rationalis.
VE. I CASVS. Dicit hac lex, quod qua procura-
ſi princeps feciſſet, dom
tamen cõmodum prin-
cipis faciatvt ſubiieit.
Item dicit, quodſi ite
procurator rem Ceſaris
vendat vt ſuam, nou
trãsfert domnin, vu-
de nihilominus vende-
re, vel tranſigere quo-
ad commodum Caſaris
poteſt nam bene gerere
rem Ceſaris deber Item?
ſi ſeruns Caſaris beres!
inſtituatur, procurator!
Ceſaris poreſt iubere!
ſeruo ve hereditatemi
adeat-tem ſi Cſarin-
ſtituatur heres, ſi iſte.
rocutator adeat il
ereditatem,
eam Caſari& hoc
la hereditas eſt ſoluen-
do, & locuples, ſi non ſit
locuples, nec ſoluendo,
imperator poreſt repu-
diare illam heredita-
temhddcum lſe,
5 Qua acta. Acta?,,
nomen generale: ſedl
geſta rem era iui¬!
cium ſi-
gmiſicat. v qde vebe-
rum ſignffie l Labeo. in
pine. & SfnACCVE
OS A eo eilicet Ca-
ſare.
p5 Quaſi rem propriã.
ſeilier procuratoris.
q DDmmmuum quia ne-
o bemans é, et ia-
fà de adquirendrerdo-
min. lſi prouraton .
Sed contrà infrà mand.
lſeruum Titi i repon.
Sed ibi dominus de re
ſua vendéda, licet ſuam
ignoret, mandauitd:
he autem Ceſar in hoe
non fecit eum procu-
ratorem. IOAN. Etr
plené hac ſeias, di-
ſtingue, cm geſtor
negoriorum alicuius
vendit: aut rem, qua
veré ipſius domini eſt:
aut que ver eſt ipſius!
geſtoris.. Si ver!
geſtoris, ſi E quidem
geſtor ſciens eſſe ſuam
tradat, transfert do-
minium, etiamſi, tan-
lat: ve J. d uu. fur.
t. Iulianus. S. j. Si ve-
rô neſciens geſtor eſſe
ſuam tradat: ſi quidem
tanquam domini, & ve-
lut procurator tradat,
nec transfert domi-
uirer do lſi procuraton.
ferat, tamen repellitun
patitur: ve infià mand.
Cûm autem rem i do-
4 dat