DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0839
1539 Digeſtorum Liber XV. Titiij.
ſumeve im fin hiu l. Secundo caſu, quando vertit in peculium
ordinarij, die quod habet naturam actionis de in rem verſo,
quoad quid. nam videor contrariſſe cum vicario cum quo veré
contraxi. Item & cum ordinario, in cuius rem verſum eſt: veS.
edLiiep nde inſpeto vero contractu actio de lu rem verſo
etiam mortuo vicario,
& poſt aunum duratave
lin priuep huius Sat in-
ſpecto fictobcontractu,
quem videor feciſſe cù
ordinario, habet natn-
tam actionis de pecu-
lio, vt mortuo ordina-
rioez cuius quaſi con-
tractu videor agere, ſit
amnalis, ſieut ſi iuſſu
eius, &c. Irem deducit
dominns ſibi ab eo or-
dinario debitumvt ibi,
eadem, &e. & eſt ſimile
per omnia ſi contraxi
ecum vicario iuſſu ordi-
narij. nam & hie veré
contraho cum vno, ficté
cum alio, & per omnia
die vt ſuprà dixi. TSe
oppono, quod etiam ſi
inſpicitur contractus
fitus, ſit perpetua etia
poſt mortem ordinpri,
non annalis. hac ratio-
ne: quia viuit vicarius,
erge & cius vicarij pe-
culium viuit. Sola& pe-
eulium ordinarij viuit
perpetus viuo iſto vi-
cario: cm vicarius, &
ſuum peculium ſit in
peculio ordinarij Reſp.
mortue ordinario mo-
ritur totunm ſuum pecu-
lium. ergo & ſuum pe-
culiu vicarij moritur,
quod conſtat ab ordi-
nario eum habere.
a Contraxi. mutuan-
do ſibi decem.
b De peeuli que da-
tur ſecundo caſu x fi-
co contractu.
e De in rm verſo.
que datur primo caſ
Tuam, & tunc de
in rem verſo in ſolidi,
non deducto co, quod
domino debetur ab or-
dinariorvt la fi. uius l.
id autem, qued ab eo
vicario, ſie: v Eſ pre
pmur S, ſi domini.
e T Pampbili. & tunie
de peculio ordinarij,
ſeilicet Pamphili, per-
peuô vius Pamphilo: vt ſubiicit ſimilis eſt diſtinctio de neg.
gettlſi pupiiS ſed fi ge.
Fq Comprehendatur. & petat.
( Seilicet. ad vtrumque caſum ſe refert, ſeilicet ſiue in rem
lomini, ſiue in peculium ordinarij vertatur.
n Agatur. & poſt aunumqued enenit in caſibos in gloſma-
notatis.
IJ Quod ſi Pampbils ad dicendum quod ſit perpetua.Acevns.
Ll dmmx qualte coutrouns pun auoilois ferpure aun iri-
nario. Acevs.
I Eius ordinarij.
mJ Cdidiſſe, vicario. ACCVRS.
n j De cuius peculi. Pamphili. quaſi
eddhjin fhjep.
e JAgitr. id eſt tractatur à nobis, dun tractamus de peculio
ordinanti el prppi pone quidlagau de peruio tieaminquoi
rituo vimar tmorte ordinarij: quia & hoe ipſo motitu
peculium, & incommutabiliter cum amodô ab ordinario pec-
lium habere non poſt. vnde fitur, & reſuſeitari non poreſt,i¬
cét de nou riearius quareret pecliun: quia à domiuo nonab
ordinario id habere videtur, quod de nouo quareret.
PJ Quand. pro quia.
q Eres. ſeilicet verſa in peculiordinarij quod videtur eſſe
in peculio vicarij, co quod ordinarius ſit debitor vicarij per ta-
le verfionemeve notx odL. Marteus. t. Vel id eſt ob-
tui Pamphili contra t. Actio
de peculio, & (de lin rem ver-
ſo e itadari deber, vt quod vel
in tuam d ipſius rem*, vel in
peculium Pamphili verſum
ſit, comprehendatur f, ſcilicers
etiam ſi mortuo, vel alienato
Sticho agatur l. Quod ſi Pam-
philo i mortuo agam h: magis
eſt, vr quamuis Stichus viuat:
tamen de eo, quod in peculio
Pamphili verſum eſt, non niſi
intra annum, quâm is deceſſir,
actio dari debeat. Etenim quo-
dammodo de peuilo P ampii
tum experiri videbor: ſicuti ſi
quid t iuſſu eius leredidiſse,
experirer. Nec nos mouere de-
bet, quod Stichus, de cuius pe-
culio n agiture, viuat, quan-
doP non aliter ea res in pe-
culio eius r eſſe poreſt, quam ſi
Pamphili peculium maneatſ.
Eadem rario efficier, vt id,
quo in peculio Pamphili ver-
ſum ſit, ita praſtari debere di-
camus, ve prius elus, quod tibi
Pamphilus debuerit, deductio
fiat: quod verô in tuam rem
verſum fuerit, praſtetur etiam
non deductoeo, quod Pamphi-
lus tibi debet ?.
ci, qui principaliter contrahit, vt
in rem domini vertatur. BART.
1V111. NERATIVS libre ſeptime
Membranaum.
Vamuis in eam rem pro
ſeruo meo fideiuſſeris,
qua ita contracta eſt, vt in rem
meam verteretur : veluri ſi cum
ſeruus frumentum emiſſet, quo
familia aleretur, venditori fru-
cnm eo contraxerim: S.
Actio de in rem verſo competit
1540
ligatio, in peculio, ſeilicet ipſius vicarijequod etiam in idem re-
cdit.,. Vel tertiô referas ad proxmu, ea res id eſt qua iuſſu
Pamphili eſt credita x ratio eſt iſta:quoniam eabe. & ad idem
tendit ſemper d de peclio Pamphili poeſt experiri intra an-
num ſiue in peculium ordinarij verſum ſit, ſiue eius iuſſu contra-
ctumnee obſt quodvi-
carius vinat. non enim
poreſt agi de peculio
vicarij: & quare? quia
cius peculium mortue
ordinario. cpit eſſe
nullum: quod diç veS.
tir-j.j. S merito. quod
ſeil habebat per Pam-
phili conſtitutionem;
ſecûs ſi à domino.
r T Eius. ſe Stichi.
ſ Maneat ſed hle nõ
manet cum mortuus eſt
ordinatius:vr dixi. arg.
amen donerd dſſe.
nat. liamin fn.
t Eadem rati, quia
de peculio ordinarinõ
de in rem verſo contra
dominum agi poreſt ex
Acto contratn.
n Dabet. ſeStichus:
ſie ve S. lſ propatre.si
domini. AcCvs.
Vamuis.J Casvs.
lSeruus mutuatus
eſt pecuniam, vt in rem
domini verteret ſi tu
pro eo fideiuſſeris, putà
mutuatus eſt vt emerer
frumentum ad alendam
familiam domini,an de
in rem verſo, vel de pe-
cul. ages, queritur. Et
reſp. quod de pec cum
nmine frmenti cre-
diti teneatur de in rem
verſo VIVIAN.
x Dumtaxat. ſeilicet
nomine ſrumenti, & ſie
non eſt contraSE..lli.
in fna agit Edeiuſſor
de in ren verſohie pro
pecunia, non pro fru-
mento. 2. Vel ſol vt ibi.
y T Idipſum. ſeilicer
frumentu. Accvs.
IlusfamilJ CAsvs.
Si filiusfamil. emat
togam, deinde decedat,
& pater in ea cam ſepe-
liattan de in rem verſo
teneatur, queritur. Dieit
Neratius quod ſie: non
de peculio, niſi dolum
commiſerit parer& ex
. tune quo togam in fu-
nus vertit, tenetur de in rem verſo parer, non prius. reprehendit
Paul quod pon extunceſed ex eo tempore quo emit, tenetur pa-
ter de in rem verſoneque propter hoc deſinit eſſe verſumequaſi
filius interin patri ceperit eſſe obligatns ob hoe, quod togan
in funus filij conuertieequia negotiun ſoum feciequia funus eſt
as alienum patris& ſie intellerit Neratius, cumdiechat patrem
de in rem verſoteneri. In alio dicto reprehendit Paul. Neratiõ,
quod cum eſſet res pecularis, & pater eam in megotium ſuum
vertit, dedicando eam in funus filijquia ad hoe tenebatur pater,
conuenietur de pecul pater, ſellicet in quam act de pecul veniet
toga qua in rem patris verſa eſt, & intra aunum poſt mortem
flij agere poreſt de in re veſ.IvIAn.
z Eit ſi partis gerendo negotium, malé dixit Neratius: i
ſuo, tune bene: ve à. coemL res Jplacet. Emfià cnluteur.
AccVRS.
JI rm patruverſum vider. Vide ſeripta ad l.3. . quod eum
eo. CVIAE.
a 5 Dabra ſeilicer iſto, qui ſequitur: re i-ttulj-dj. eponſ-
at hie dolo mao parris non deſit eſſe in rerum natura: ra eſt
commereio hominum. & ſie duo dixit Neratius: & quia vide-
tur verſa: ſed tune demum cun fuit dedicata & in hoe repre-
henditurquia debuit diſtinguere cuius gerendo negoriiem emie,
Vx La m a e e e atrtus lertntftrutalanrgiodipiaee,
ga non eſt in peculium computanda quod eſt cõtrarum primo.!
Nam quod ? in rem domini verſum eſt, in peculiu cpmputatur.
&
menti fideiuſſoris: propius eſt
tamen, vt de peculio en nomi-
ne, non de in rem verſo agere
poſſis, vt vnius dumtaxat* in
quoquo contractu de in rem
verſo ſit actio, qui idipſum?
credidit, quod in rem domini
verſum eſt.
Si fiuut mmit rem ſibi neceſſariam,
& ex tunc ſibi ipſam rem pater in
ipſius filij funus conuertit: in rem
eius verſa videtur. Item in actione
de peculio venit quodin remeſt ver-
ſum& ſie poſt anum hac actio eſt
neceſſariahd. Primô ponit duo di-
cta Neratiy: vſque ibi atquin. Ibi
Paulus reprehendit Neratium in
primo dicto, ostendens ex die em-
ptionis, non ex die funeris, videri in
rem verſumevſque ibi, funus enim.
Ibi iuriſconſultus ſecundum gloſſ-
pouit vnum dictum, per quod re-
ſpondet tacita obiectini, ſeilicet
quid in funerando non deſinit ver-
ſum vel ponit caſum, in quo dictum
Nerati poſſet eſſe veru, ſecundum
aliam lect vſque ibi, factus. Ibi re-
ſpondet notatis in ſecundo, dicens
hot caſu actionem de peculio habere
locum, licit res defierit extare abſ
dolo. BART.
XI. PAVLVS libre quarte
Quaſionum.
liusfamiliàs rogam emitt:
Frumrn denddeee, parer
ignorans, & putans ſuam eſſe,
dedicauir eam in funus eius.
Neratius libro ſecundo reſpon-
ſorum ait, in rem patris ver-
ſum videri a. In actione au-
tem de peculio, quod in terum
natura non eſſet, vno modo
ſtimari debere a, ſi dolo malo
ſumeve im fin hiu l. Secundo caſu, quando vertit in peculium
ordinarij, die quod habet naturam actionis de in rem verſo,
quoad quid. nam videor contrariſſe cum vicario cum quo veré
contraxi. Item & cum ordinario, in cuius rem verſum eſt: veS.
edLiiep nde inſpeto vero contractu actio de lu rem verſo
etiam mortuo vicario,
& poſt aunum duratave
lin priuep huius Sat in-
ſpecto fictobcontractu,
quem videor feciſſe cù
ordinario, habet natn-
tam actionis de pecu-
lio, vt mortuo ordina-
rioez cuius quaſi con-
tractu videor agere, ſit
amnalis, ſieut ſi iuſſu
eius, &c. Irem deducit
dominns ſibi ab eo or-
dinario debitumvt ibi,
eadem, &e. & eſt ſimile
per omnia ſi contraxi
ecum vicario iuſſu ordi-
narij. nam & hie veré
contraho cum vno, ficté
cum alio, & per omnia
die vt ſuprà dixi. TSe
oppono, quod etiam ſi
inſpicitur contractus
fitus, ſit perpetua etia
poſt mortem ordinpri,
non annalis. hac ratio-
ne: quia viuit vicarius,
erge & cius vicarij pe-
culium viuit. Sola& pe-
eulium ordinarij viuit
perpetus viuo iſto vi-
cario: cm vicarius, &
ſuum peculium ſit in
peculio ordinarij Reſp.
mortue ordinario mo-
ritur totunm ſuum pecu-
lium. ergo & ſuum pe-
culiu vicarij moritur,
quod conſtat ab ordi-
nario eum habere.
a Contraxi. mutuan-
do ſibi decem.
b De peeuli que da-
tur ſecundo caſu x fi-
co contractu.
e De in rm verſo.
que datur primo caſ
Tuam, & tunc de
in rem verſo in ſolidi,
non deducto co, quod
domino debetur ab or-
dinariorvt la fi. uius l.
id autem, qued ab eo
vicario, ſie: v Eſ pre
pmur S, ſi domini.
e T Pampbili. & tunie
de peculio ordinarij,
ſeilicet Pamphili, per-
peuô vius Pamphilo: vt ſubiicit ſimilis eſt diſtinctio de neg.
gettlſi pupiiS ſed fi ge.
Fq Comprehendatur. & petat.
( Seilicet. ad vtrumque caſum ſe refert, ſeilicet ſiue in rem
lomini, ſiue in peculium ordinarij vertatur.
n Agatur. & poſt aunumqued enenit in caſibos in gloſma-
notatis.
IJ Quod ſi Pampbils ad dicendum quod ſit perpetua.Acevns.
Ll dmmx qualte coutrouns pun auoilois ferpure aun iri-
nario. Acevs.
I Eius ordinarij.
mJ Cdidiſſe, vicario. ACCVRS.
n j De cuius peculi. Pamphili. quaſi
eddhjin fhjep.
e JAgitr. id eſt tractatur à nobis, dun tractamus de peculio
ordinanti el prppi pone quidlagau de peruio tieaminquoi
rituo vimar tmorte ordinarij: quia & hoe ipſo motitu
peculium, & incommutabiliter cum amodô ab ordinario pec-
lium habere non poſt. vnde fitur, & reſuſeitari non poreſt,i¬
cét de nou riearius quareret pecliun: quia à domiuo nonab
ordinario id habere videtur, quod de nouo quareret.
PJ Quand. pro quia.
q Eres. ſeilicet verſa in peculiordinarij quod videtur eſſe
in peculio vicarij, co quod ordinarius ſit debitor vicarij per ta-
le verfionemeve notx odL. Marteus. t. Vel id eſt ob-
tui Pamphili contra t. Actio
de peculio, & (de lin rem ver-
ſo e itadari deber, vt quod vel
in tuam d ipſius rem*, vel in
peculium Pamphili verſum
ſit, comprehendatur f, ſcilicers
etiam ſi mortuo, vel alienato
Sticho agatur l. Quod ſi Pam-
philo i mortuo agam h: magis
eſt, vr quamuis Stichus viuat:
tamen de eo, quod in peculio
Pamphili verſum eſt, non niſi
intra annum, quâm is deceſſir,
actio dari debeat. Etenim quo-
dammodo de peuilo P ampii
tum experiri videbor: ſicuti ſi
quid t iuſſu eius leredidiſse,
experirer. Nec nos mouere de-
bet, quod Stichus, de cuius pe-
culio n agiture, viuat, quan-
doP non aliter ea res in pe-
culio eius r eſſe poreſt, quam ſi
Pamphili peculium maneatſ.
Eadem rario efficier, vt id,
quo in peculio Pamphili ver-
ſum ſit, ita praſtari debere di-
camus, ve prius elus, quod tibi
Pamphilus debuerit, deductio
fiat: quod verô in tuam rem
verſum fuerit, praſtetur etiam
non deductoeo, quod Pamphi-
lus tibi debet ?.
ci, qui principaliter contrahit, vt
in rem domini vertatur. BART.
1V111. NERATIVS libre ſeptime
Membranaum.
Vamuis in eam rem pro
ſeruo meo fideiuſſeris,
qua ita contracta eſt, vt in rem
meam verteretur : veluri ſi cum
ſeruus frumentum emiſſet, quo
familia aleretur, venditori fru-
cnm eo contraxerim: S.
Actio de in rem verſo competit
1540
ligatio, in peculio, ſeilicet ipſius vicarijequod etiam in idem re-
cdit.,. Vel tertiô referas ad proxmu, ea res id eſt qua iuſſu
Pamphili eſt credita x ratio eſt iſta:quoniam eabe. & ad idem
tendit ſemper d de peclio Pamphili poeſt experiri intra an-
num ſiue in peculium ordinarij verſum ſit, ſiue eius iuſſu contra-
ctumnee obſt quodvi-
carius vinat. non enim
poreſt agi de peculio
vicarij: & quare? quia
cius peculium mortue
ordinario. cpit eſſe
nullum: quod diç veS.
tir-j.j. S merito. quod
ſeil habebat per Pam-
phili conſtitutionem;
ſecûs ſi à domino.
r T Eius. ſe Stichi.
ſ Maneat ſed hle nõ
manet cum mortuus eſt
ordinatius:vr dixi. arg.
amen donerd dſſe.
nat. liamin fn.
t Eadem rati, quia
de peculio ordinarinõ
de in rem verſo contra
dominum agi poreſt ex
Acto contratn.
n Dabet. ſeStichus:
ſie ve S. lſ propatre.si
domini. AcCvs.
Vamuis.J Casvs.
lSeruus mutuatus
eſt pecuniam, vt in rem
domini verteret ſi tu
pro eo fideiuſſeris, putà
mutuatus eſt vt emerer
frumentum ad alendam
familiam domini,an de
in rem verſo, vel de pe-
cul. ages, queritur. Et
reſp. quod de pec cum
nmine frmenti cre-
diti teneatur de in rem
verſo VIVIAN.
x Dumtaxat. ſeilicet
nomine ſrumenti, & ſie
non eſt contraSE..lli.
in fna agit Edeiuſſor
de in ren verſohie pro
pecunia, non pro fru-
mento. 2. Vel ſol vt ibi.
y T Idipſum. ſeilicer
frumentu. Accvs.
IlusfamilJ CAsvs.
Si filiusfamil. emat
togam, deinde decedat,
& pater in ea cam ſepe-
liattan de in rem verſo
teneatur, queritur. Dieit
Neratius quod ſie: non
de peculio, niſi dolum
commiſerit parer& ex
. tune quo togam in fu-
nus vertit, tenetur de in rem verſo parer, non prius. reprehendit
Paul quod pon extunceſed ex eo tempore quo emit, tenetur pa-
ter de in rem verſoneque propter hoc deſinit eſſe verſumequaſi
filius interin patri ceperit eſſe obligatns ob hoe, quod togan
in funus filij conuertieequia negotiun ſoum feciequia funus eſt
as alienum patris& ſie intellerit Neratius, cumdiechat patrem
de in rem verſoteneri. In alio dicto reprehendit Paul. Neratiõ,
quod cum eſſet res pecularis, & pater eam in megotium ſuum
vertit, dedicando eam in funus filijquia ad hoe tenebatur pater,
conuenietur de pecul pater, ſellicet in quam act de pecul veniet
toga qua in rem patris verſa eſt, & intra aunum poſt mortem
flij agere poreſt de in re veſ.IvIAn.
z Eit ſi partis gerendo negotium, malé dixit Neratius: i
ſuo, tune bene: ve à. coemL res Jplacet. Emfià cnluteur.
AccVRS.
JI rm patruverſum vider. Vide ſeripta ad l.3. . quod eum
eo. CVIAE.
a 5 Dabra ſeilicer iſto, qui ſequitur: re i-ttulj-dj. eponſ-
at hie dolo mao parris non deſit eſſe in rerum natura: ra eſt
commereio hominum. & ſie duo dixit Neratius: & quia vide-
tur verſa: ſed tune demum cun fuit dedicata & in hoe repre-
henditurquia debuit diſtinguere cuius gerendo negoriiem emie,
Vx La m a e e e atrtus lertntftrutalanrgiodipiaee,
ga non eſt in peculium computanda quod eſt cõtrarum primo.!
Nam quod ? in rem domini verſum eſt, in peculiu cpmputatur.
&
menti fideiuſſoris: propius eſt
tamen, vt de peculio en nomi-
ne, non de in rem verſo agere
poſſis, vt vnius dumtaxat* in
quoquo contractu de in rem
verſo ſit actio, qui idipſum?
credidit, quod in rem domini
verſum eſt.
Si fiuut mmit rem ſibi neceſſariam,
& ex tunc ſibi ipſam rem pater in
ipſius filij funus conuertit: in rem
eius verſa videtur. Item in actione
de peculio venit quodin remeſt ver-
ſum& ſie poſt anum hac actio eſt
neceſſariahd. Primô ponit duo di-
cta Neratiy: vſque ibi atquin. Ibi
Paulus reprehendit Neratium in
primo dicto, ostendens ex die em-
ptionis, non ex die funeris, videri in
rem verſumevſque ibi, funus enim.
Ibi iuriſconſultus ſecundum gloſſ-
pouit vnum dictum, per quod re-
ſpondet tacita obiectini, ſeilicet
quid in funerando non deſinit ver-
ſum vel ponit caſum, in quo dictum
Nerati poſſet eſſe veru, ſecundum
aliam lect vſque ibi, factus. Ibi re-
ſpondet notatis in ſecundo, dicens
hot caſu actionem de peculio habere
locum, licit res defierit extare abſ
dolo. BART.
XI. PAVLVS libre quarte
Quaſionum.
liusfamiliàs rogam emitt:
Frumrn denddeee, parer
ignorans, & putans ſuam eſſe,
dedicauir eam in funus eius.
Neratius libro ſecundo reſpon-
ſorum ait, in rem patris ver-
ſum videri a. In actione au-
tem de peculio, quod in terum
natura non eſſet, vno modo
ſtimari debere a, ſi dolo malo