DOI article:
Komunikaty
DOI article:Kaczmarek, Antoni: Pomnik Juliusza Słowackiego w Miłosławiu
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.47895#0099
KOMUNIKATY
Wśród wielu znakomitości przybyli do Miłosławia:
Teodor Axentowicz, Karol Brzozowski, dr Benni,
Stefan Cegielski, Bronisław Dembiński, Ignacy Da-
nielewski, Julian Fałat, Marian Gawalewicz, M. God-
lewski, Ferdynand Hoesick, R. Janta-Połczyński, Jó-
zef Kotarbiński, Władysław Marcinkowski, Andrzej
Niemojewski, Zygmunt Noskowski, Aleksander Rajch-
man, Lucjan Rydel, Włodzimierz Spasowicz, Piotr
Stachiewicz, Henryk Sienkiewicz, Leon Wyczółkow-
ski, Szczanieccy, Śląscy, ks. red. Kłos i w. in. Z kra-
ju i zagranicy nadesłano liczne telegramył. Udział
w uroczystościach wzięło nadto 3000 Polaków z Wiel-
kopolski, Śląska i Pomorza, którzy tłumnie przybyli,
aby zamanifestować siłę i żywotność ludu polskiego,
wyrrzić uczucia czci dla Poety i umiłowanie ojczy-
stej mowy brutalnie wypieranej przez Prusaków nie
tylko ze szkół i urzędów, ale nawet z życia prywatne-
go. W czasie uroczystości piękne, podniosłe mowy
wygłosili Henryk Sienkiewicz1 2, Włodzimierz Spaso-
wicz z Petersburga literat i krytyk literatury pięknej,
Bronisław Dembiński profesor historii na uniwersyte-
cie lwowskim, oraz Zdzisław Czartoryski.
Pomnik dłuta wielkopolskiego rzeźbiarza Włady-
sława Marcinkowskiego stanął na niewielkim wzgór-
ku w najpiękniejszym miejscu miłosławskiego parku.
Na wysokiej kolumnie widnieje wykute w białym
styryjskim marmurze popiersie z twarzą Wieszcza,
wykonane wedle ówczesnych najlepszych wzorów
neoromantycznych. „Jest to pomnik sporych rozmia-
rów. Słowacki jest tu i dumny i smutny, a więc taki,
jaki był za życia. U dołu, po obu bokach podstawy,
biegnie szeroka ława grecka, po jednej stronie zakoń-
czona płonącym Zniczem, po drugiej — urną. Po pra-
wej stronie cokołu, siedzi zadumana dzieweczka wiej-
ska, nadzwyczaj poetycznie ujęta” — pisał Ferdynand
Hoesick3. Pomnik spotkał się z bardzo pozytywną
oceną prasy. Między innymi pisał o nim „Tygodnik
Ilustrowany”: „Podziwiam intuicję Władysława Mar-
cinkowskiego, który tak prawdziwie i pięknie twarz
genialnego piewcy wywołał z kamienia. Oblicze Sło-
wackiego skupione, gdzieś w nieskończoną dal,
smutne owym smutkiem wielkich ludzi. Popiersie
spoczywa na hermie, otoczonej marmurową ławą.
O hermę oparła się ramieniem i głową siedząca po-
stać zadumanej dziewczyny wiejskiej. Rysy tej twa-
rzy zwarte, wyraz twarzy stanowczy, w oczach jakaś
demoniczność. Tak może wyglądała Balladyna, kiedy
myślą wybiegała ponad strzechę prostaczą. Wiemy,
że za model służyła artyście starsza córka fundatora
[Józefa Kościelskiego], ale Marcinkowski zrobił coś
więcej niż portret; odtworzył zarazem jedną z owych
demonicznych postaci niewieścich, które w drama-
tach Słowackiego tak wstrząsające wywierają wraże-
nie. Cały pomnik kuty w marmurze tarsana z okolic
Triestu, ma dziś barwę kremową, zarazem jednak
pod wpływem deszczów przybiera odcień zielonkawy.
1 M. in. Ignacego Chrzanowskiego, Adolfa Dygasińskiego,
Stanisława i Tadeusza Estreicherów, Konstantego Górskiego,
Mieczysława Karłowicza, Antoniego Małeckiego, Miriama
(Zenona Przesmyckiego), Or-Ota (Artura Oppmana), Bole-
sława Prusa, Stanisława Smolki, Antoniego Sygietyńskiego,
Stanisława Przybyszewskiego, Stanisława Wyspiańskiego.
2 Tekst mowy Sienkiewicza por. „Kraj” 1899, nr 38,
dn. 29.IX.
3 F. HOESICK, Odsłonięcie pomnika Słowackiego w Mi-
łosławiu, „Kraj” 1899, nr 37, s. 142.
U. 5. Katarzyna Małgorzata Kościelska, modelka
„wiejskiej dziewczyny” z pomnika Słowackiego,
w parku miłosławskim. (Fot. Stacja Mikrofilm. Bibl.
Zakł. Naród, im. Ossolińskich we Wrocławiu)
II. 6. H. Sienkiewicz wygłasza mowę ku czci języka
ojczystego w czasie odsłonięcia pomnika J. Słowa-
ckiego w Miłosławiu. (Repr. A. Kaczmarek, wg „Tyg.
Ilustr.” 1899, nr 38)
91
Wśród wielu znakomitości przybyli do Miłosławia:
Teodor Axentowicz, Karol Brzozowski, dr Benni,
Stefan Cegielski, Bronisław Dembiński, Ignacy Da-
nielewski, Julian Fałat, Marian Gawalewicz, M. God-
lewski, Ferdynand Hoesick, R. Janta-Połczyński, Jó-
zef Kotarbiński, Władysław Marcinkowski, Andrzej
Niemojewski, Zygmunt Noskowski, Aleksander Rajch-
man, Lucjan Rydel, Włodzimierz Spasowicz, Piotr
Stachiewicz, Henryk Sienkiewicz, Leon Wyczółkow-
ski, Szczanieccy, Śląscy, ks. red. Kłos i w. in. Z kra-
ju i zagranicy nadesłano liczne telegramył. Udział
w uroczystościach wzięło nadto 3000 Polaków z Wiel-
kopolski, Śląska i Pomorza, którzy tłumnie przybyli,
aby zamanifestować siłę i żywotność ludu polskiego,
wyrrzić uczucia czci dla Poety i umiłowanie ojczy-
stej mowy brutalnie wypieranej przez Prusaków nie
tylko ze szkół i urzędów, ale nawet z życia prywatne-
go. W czasie uroczystości piękne, podniosłe mowy
wygłosili Henryk Sienkiewicz1 2, Włodzimierz Spaso-
wicz z Petersburga literat i krytyk literatury pięknej,
Bronisław Dembiński profesor historii na uniwersyte-
cie lwowskim, oraz Zdzisław Czartoryski.
Pomnik dłuta wielkopolskiego rzeźbiarza Włady-
sława Marcinkowskiego stanął na niewielkim wzgór-
ku w najpiękniejszym miejscu miłosławskiego parku.
Na wysokiej kolumnie widnieje wykute w białym
styryjskim marmurze popiersie z twarzą Wieszcza,
wykonane wedle ówczesnych najlepszych wzorów
neoromantycznych. „Jest to pomnik sporych rozmia-
rów. Słowacki jest tu i dumny i smutny, a więc taki,
jaki był za życia. U dołu, po obu bokach podstawy,
biegnie szeroka ława grecka, po jednej stronie zakoń-
czona płonącym Zniczem, po drugiej — urną. Po pra-
wej stronie cokołu, siedzi zadumana dzieweczka wiej-
ska, nadzwyczaj poetycznie ujęta” — pisał Ferdynand
Hoesick3. Pomnik spotkał się z bardzo pozytywną
oceną prasy. Między innymi pisał o nim „Tygodnik
Ilustrowany”: „Podziwiam intuicję Władysława Mar-
cinkowskiego, który tak prawdziwie i pięknie twarz
genialnego piewcy wywołał z kamienia. Oblicze Sło-
wackiego skupione, gdzieś w nieskończoną dal,
smutne owym smutkiem wielkich ludzi. Popiersie
spoczywa na hermie, otoczonej marmurową ławą.
O hermę oparła się ramieniem i głową siedząca po-
stać zadumanej dziewczyny wiejskiej. Rysy tej twa-
rzy zwarte, wyraz twarzy stanowczy, w oczach jakaś
demoniczność. Tak może wyglądała Balladyna, kiedy
myślą wybiegała ponad strzechę prostaczą. Wiemy,
że za model służyła artyście starsza córka fundatora
[Józefa Kościelskiego], ale Marcinkowski zrobił coś
więcej niż portret; odtworzył zarazem jedną z owych
demonicznych postaci niewieścich, które w drama-
tach Słowackiego tak wstrząsające wywierają wraże-
nie. Cały pomnik kuty w marmurze tarsana z okolic
Triestu, ma dziś barwę kremową, zarazem jednak
pod wpływem deszczów przybiera odcień zielonkawy.
1 M. in. Ignacego Chrzanowskiego, Adolfa Dygasińskiego,
Stanisława i Tadeusza Estreicherów, Konstantego Górskiego,
Mieczysława Karłowicza, Antoniego Małeckiego, Miriama
(Zenona Przesmyckiego), Or-Ota (Artura Oppmana), Bole-
sława Prusa, Stanisława Smolki, Antoniego Sygietyńskiego,
Stanisława Przybyszewskiego, Stanisława Wyspiańskiego.
2 Tekst mowy Sienkiewicza por. „Kraj” 1899, nr 38,
dn. 29.IX.
3 F. HOESICK, Odsłonięcie pomnika Słowackiego w Mi-
łosławiu, „Kraj” 1899, nr 37, s. 142.
U. 5. Katarzyna Małgorzata Kościelska, modelka
„wiejskiej dziewczyny” z pomnika Słowackiego,
w parku miłosławskim. (Fot. Stacja Mikrofilm. Bibl.
Zakł. Naród, im. Ossolińskich we Wrocławiu)
II. 6. H. Sienkiewicz wygłasza mowę ku czci języka
ojczystego w czasie odsłonięcia pomnika J. Słowa-
ckiego w Miłosławiu. (Repr. A. Kaczmarek, wg „Tyg.
Ilustr.” 1899, nr 38)
91