DOI article:
Miscellanea
DOI article:Ratkowska, Paulina: Kwatera Nawiedzenia z Sienna
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.47895#0162
PAULINA RATKOWSKA
II. 8. Colijn de Coter, głowa Marii Magdaleny, Bu-
dapeszt, wg M. Friedlander, Altniederldndische Ma-
lerei
loryt karnacji. Być może też w tym, a nie w pośpie-
chu czy niedbałości artysty, tkwi przyczyna pozosta-
wienia na twarzy Matki Boskiej tych kresek rysunku,
zbędnych z punktu widzenia świadomego zamierzenia
twórcy.
„Późnogotycki barok — pisał Profesor Walicki26 —
dążący w swym pełnym drastyki napięciu do trójwy-
miarowości (i to zarówno fizycznej jak i metafizycz-
nej) pozostał rzadkim gościem w polskiej sztuce po-
dobnie jak nie zaważyło również, jak się zdaje, nad
atmosferą kulturalną polskiego średniowiecza wiele
mówiące i dynamiczne motto wieków średnich: «In-
ąuietum est cor nostrum«. Wizerunek Marii z Sienna
z jego gasnącą niemal wątłością, zaakcentowaną obfi-
tym drapowaniem chusty, bladością i ściszonym za-
myśleniem, świadczy, że nieobcy był twórcom polskim
cantus elegiacus jesieni średniowiecza, której poetycki
wyraz nakreślił u początków tej epoki Eustachę Des-
champs:
Temps de doleur et de temptacion,
Aages de plour, d’envie et de tourment,
Temps de langour et de dampnacion,
Aage meneur pres du definement,
Temps plains d’orreur, qui tout fait faussement,
Aage menteur plain d’orgueil et d’envie,
Temps sanz honneur et sanz vray jugement,
Aage en tristour qui abrege la vie.
20 m. WALICKI, W kwestii flamizmu w malarstwie ce-
chowem krakowskim XV i XVI w. (Na marginesie pracy
K. Gutmanówny, Wpływy niderlandzkie na średniowieczne
malarstwo cechowe w środowisku krakowskim. Kraków
1933), „Przegl. Hist. Sztuki” III, 1932/33, S. 20.
LE TABLEAU DE LA Y1SITATION DE SIENNO
L’article est consacre au compartiment de 1’autel
du milieu du XVe siecle de l’eglise a Sienno (distr.
d’Iłża) qui ne s’est conserve qu’en fragments (a pre-
sent au Musee National de Varsovie). L’autel ayant
ete endommage pendant la Ir,e guerre mondiale par
un incendie; sur le tableau qui represente la Visita-
tion il ne s’est conserve a vrai dire que la tete
de la Vierge. Cette oeuvre remarquable de la peinture
gothique polonaise a fait quelques fois 1’objet d’etudes
du professeur Michał Walicki, celebre historien d’art
medievale, decede en 1966. En indiquant certaines
ressemblances dans le dessin de la tete de Marie
de Sienno et de celle de la Vierge du Maitre de Fle-
malle sur le tableau dans la collection Johnson a Phi-
ladelphie, il supposait que cette oeuvre neerlandaise
avait ete connue directement ou indirectement en
Pologne (le plus probablement grace a des esquisses)
et il en deduisait que le maitre anonyme polonais
de 1’autel avait ete influence par la peinture neerlan-
daise.
L’auteur de 1’article present fait remarquer qu’il
exista!it un modele graphique de la scene de la Visi-
tation, a savoir la gravure sur cuivre du Maitre E.S.
En analysant la maniere dont 1’artiste s’etait surmo-
dele sur cette oeuvre (dans une mesure beaucoup
plus restreinte que ne l’avait fait, par exemple, le
maitre de 1’autel de l’eglise Notre-Dame de Gdańsk
de la meme epoque) l’auteur arrive a conclure que
le choix du modele ne peut pas etre considere comme
1’argument decisif, puisque les propositions artistiques
du Maitre E.S. furent modifiees par une orientation
picturale entieremnt differente.
Ensuite l’auteur discute les valeurs esthetiques
de 1’effigie de la Vierge, tant au point de vue de la
mariologie medievale, que de celui d’un spectateur
du XXe siecle. Les pentimenta visibles sur le visage
de Marie — interessantes traces du progres dans le
travail du peintre de l’epoque gothique — contribuent
egalement a augmenter l’expression, d’une part en
soullignant la fragilite et la delicatesse du visage, et
de 1’autre en faisant penser a des petites rides, ce qui
rappelle le topos de „La yieille femme et la filie”.
II. 8. Colijn de Coter, głowa Marii Magdaleny, Bu-
dapeszt, wg M. Friedlander, Altniederldndische Ma-
lerei
loryt karnacji. Być może też w tym, a nie w pośpie-
chu czy niedbałości artysty, tkwi przyczyna pozosta-
wienia na twarzy Matki Boskiej tych kresek rysunku,
zbędnych z punktu widzenia świadomego zamierzenia
twórcy.
„Późnogotycki barok — pisał Profesor Walicki26 —
dążący w swym pełnym drastyki napięciu do trójwy-
miarowości (i to zarówno fizycznej jak i metafizycz-
nej) pozostał rzadkim gościem w polskiej sztuce po-
dobnie jak nie zaważyło również, jak się zdaje, nad
atmosferą kulturalną polskiego średniowiecza wiele
mówiące i dynamiczne motto wieków średnich: «In-
ąuietum est cor nostrum«. Wizerunek Marii z Sienna
z jego gasnącą niemal wątłością, zaakcentowaną obfi-
tym drapowaniem chusty, bladością i ściszonym za-
myśleniem, świadczy, że nieobcy był twórcom polskim
cantus elegiacus jesieni średniowiecza, której poetycki
wyraz nakreślił u początków tej epoki Eustachę Des-
champs:
Temps de doleur et de temptacion,
Aages de plour, d’envie et de tourment,
Temps de langour et de dampnacion,
Aage meneur pres du definement,
Temps plains d’orreur, qui tout fait faussement,
Aage menteur plain d’orgueil et d’envie,
Temps sanz honneur et sanz vray jugement,
Aage en tristour qui abrege la vie.
20 m. WALICKI, W kwestii flamizmu w malarstwie ce-
chowem krakowskim XV i XVI w. (Na marginesie pracy
K. Gutmanówny, Wpływy niderlandzkie na średniowieczne
malarstwo cechowe w środowisku krakowskim. Kraków
1933), „Przegl. Hist. Sztuki” III, 1932/33, S. 20.
LE TABLEAU DE LA Y1SITATION DE SIENNO
L’article est consacre au compartiment de 1’autel
du milieu du XVe siecle de l’eglise a Sienno (distr.
d’Iłża) qui ne s’est conserve qu’en fragments (a pre-
sent au Musee National de Varsovie). L’autel ayant
ete endommage pendant la Ir,e guerre mondiale par
un incendie; sur le tableau qui represente la Visita-
tion il ne s’est conserve a vrai dire que la tete
de la Vierge. Cette oeuvre remarquable de la peinture
gothique polonaise a fait quelques fois 1’objet d’etudes
du professeur Michał Walicki, celebre historien d’art
medievale, decede en 1966. En indiquant certaines
ressemblances dans le dessin de la tete de Marie
de Sienno et de celle de la Vierge du Maitre de Fle-
malle sur le tableau dans la collection Johnson a Phi-
ladelphie, il supposait que cette oeuvre neerlandaise
avait ete connue directement ou indirectement en
Pologne (le plus probablement grace a des esquisses)
et il en deduisait que le maitre anonyme polonais
de 1’autel avait ete influence par la peinture neerlan-
daise.
L’auteur de 1’article present fait remarquer qu’il
exista!it un modele graphique de la scene de la Visi-
tation, a savoir la gravure sur cuivre du Maitre E.S.
En analysant la maniere dont 1’artiste s’etait surmo-
dele sur cette oeuvre (dans une mesure beaucoup
plus restreinte que ne l’avait fait, par exemple, le
maitre de 1’autel de l’eglise Notre-Dame de Gdańsk
de la meme epoque) l’auteur arrive a conclure que
le choix du modele ne peut pas etre considere comme
1’argument decisif, puisque les propositions artistiques
du Maitre E.S. furent modifiees par une orientation
picturale entieremnt differente.
Ensuite l’auteur discute les valeurs esthetiques
de 1’effigie de la Vierge, tant au point de vue de la
mariologie medievale, que de celui d’un spectateur
du XXe siecle. Les pentimenta visibles sur le visage
de Marie — interessantes traces du progres dans le
travail du peintre de l’epoque gothique — contribuent
egalement a augmenter l’expression, d’une part en
soullignant la fragilite et la delicatesse du visage, et
de 1’autre en faisant penser a des petites rides, ce qui
rappelle le topos de „La yieille femme et la filie”.