Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (32.1970)

MAREK KWIATKOWSKI


II. 16. J. Griesmayer, Trebhauz w Łazienkach, przekrój poprzeczny poprzez
salon i westibul. (Fot. M. Moraczewska)


U. 17. Pawilon trebhauzu, stan obecny. (Fot. A. Łotysz)

Tylmana. W okresie Oświecenia, mimo że znajdował
on odbicie w projektach Fontany, Merliniego, Zuga,
Szpilowskiego czy Aignera, rzadko go urzeczywist-
niano. Tym bardziej więc na uwagę zasługuje łazien-
kowski pawilon trebhauzu, zwłaszcza że istnieje on
do dnia dzisiejszego.
Wreszcie walory tego obiektu podnosi fakt, że jest
on jedynym ocalałym w Warszawie przykładem ogro-
dowego budownictwa użytkowego (il. 17, 18). 2. poł.
XVIII w. — to okres bujnego rozkwitu kultury ogrod-
niczej. Specjalne wydawnictwa udzielały drobiazgo-
wych wskazówek na temat budowy oranżerii i cie-
plarni — by wspomnieć Traite de jardins ou le nou-
veau de la Quintique..., znany zapewne polskim twór-
com 28 (il. 19).

III
Sepiowy widok amfiteatru ze sceną na kępie w
Łazienkach przechowywany w Gabinecie Rycin Mu-
zeum Narodowego w Warszawie wiązany był z Z. Vo-
glem i włączony w tekę jego dzieł29 (il. 20), a czas
powstania określano na mniej więcej r. 1800 30. Po-
równanie tego rysunku z twórczością Vogla wyklucza
jednak jego autorstwo. Praca ta wskazuje na wyko-

28 M. L. B.,

Traite des jardins... t. IV, Paris 1788 (egz.

znajduje się w Bibliotece Nieborowskiej

IX (1153).

29 Gab. Ryc. Muz. Naród, w Warszawie, Rys. Pol. 579.
30 [j. SIENKIEWICZ], Realistyczny rysunek polski XIX w.,
kat. wystawy, Poznań 1954 (maszynopis powielany), s. 157,
nr 773.

180