DOI Artikel:
Miscellanea
DOI Artikel:Sawicka, Stanisława: Krakowski rękopis iluminowany w zbiorach Zentralbibliothek w Zurychu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.47895#0273
KRAKOWSKI RĘKOPIS ILUMINOWANY
II. 4. Inicjał D i ornament mar-
ginalny. Ms. C. 181, fol. 17
II. 5. Inicjał M i ornament mar-
ginalny. Ms. C. 181, fol. 20
Zurićh”. Rękopis był, zapewne przy oprawianiu, moc-
no obcięty, przy czyim ucierpiała ornamentacja mar-
ginalna (ca 2 cm ubytku). Wymiary karty dziś wy-
noszą 8,6 X 7 cm.
Rękopis — Liber preculm — pisany w jęz. łaciń-
skim,, kaligraficzną minuiskułą gotycką, ruibrykowany.
Sześć kart początkowych ma foliację rzymską, na-
stępne foliowane są piórem, czarnym atramentem
w prawym dolnym narożniku, cyframi arabskimi (od
T-—235). Kolumna pisma wynosi 6,3 X 3,8 cm, linio-
wanie karminem; zwykle 14 wierszy; jedynie na kar-
tach z ornamentem marginalnym i zdobionych ini-
cjałem tekst dla małych rozmiarów kodeksu jest nie-
raz 'zredukowany do kilku wierszy, gdy np. inicjał
zajmuje więcej niż pół strony8.
Tekst modlitewnika rozpoczyna kalendarz z Ci-
sioianusem; Ize względu na małe rozmiary kodeksu
każdy miesiąc zajmuje dwie strony (fol. 1—i!2v°). Po
kalendarzu następuje siedem psalmów pokutnych (6,
31, 37, 50, po czym opuszczono 129 i umieszczono 142,
dalej dopiero 129 i jeszcze raz 142; — fol. 14—29v°).
Następnie idą: antyfona, Kyrie Eleilson, Litanie —
wśród męczenników wymieniony jest Erazm, Donat,
8 pfeimo (iz -wyjątkiem fol. 222 1 223) jest jednej ręki, ale
na niektórych kartach jeist drobniejsze (nip. fol. 197), po czym
powraca wielkość poprzednia (np. fol. 225).
9 „B. Gregorius papa et alij post eum summi pontifices
dederunt plus quam XX milia annorum de vera indulgentia
papali quam Calixtus papa teritus auctoritate apostolica
confirmauit per signaturam in suo registro papali... anno
domini MCCCCLVI... pontificatus sui II”. (fol. 89v0'—90).
10 Teksty i modlitwy związane ze św. Stanisławem (fol.
IM—197v°) zawierają m.in. w formularzu mszalnym na dzień
8 maja kolektę „Deus qui beati Stanislai martiris tui...”,
która wg ks. W. Schenka pojawia się w 1. poi. XIV w.
(Ks. W. SCHENK, Kult liturgiczny św. Stanisławą biskupa
Wit, Stanisław, Wacław, Dionizy; wśród wyznaw-
ców — Basilius, Egidius Antonius, Alexius, Leon-
hardus, Dorothea, Juliana oraz Apollonia i Helena
(obie mające ołtarze w katedrze krakowskiej), (fol.
29v°—41).
Wśród następujących potem tekstów zwraca uwa-
gę modlitwa do św. Brygidy (fol. 42), której kult roz-
powszechniony był w Polsce. Dla podkreślenia wagi
tekst ten pisany jest minią („Orationes Sctae Birgitte
complectentes in se totam vitam et passionem Chri-
sti, o u os si homo cottidie cum deuotione oravit sine
dubio nitam eternam conseąuetur”). Dalej idą mod-
litwy do Chrysitlusa, do różnych świętych, modlitwy
błagalne o zbawienie, dziękczynne iza Mękę, modlitwy
odpustowe (z zacytowaniem dekretu papieża Grze-
gorza W., potwierdzonego przez Kaliksta III w r.
1456 9). Po modlitwach przed Komunią św. idą supli-
kacje, hymny, antyfony. Na szczególne podkreślenie
zasługują na fol. 194—197v° modlitwy do św. Stani-
sława 10.
Na fol. 112v° i 113 znajduje się modlitwa o cha-
rakterze bardziej osobistym, stWierdzająca, być może',
zamówienie modlitewnika na użytek jakiegoś funda-
tora n. Mo-dliltwa ta należy do pierwotnego tekstu
m Śląsku, Lublin 1959, s. 56). Modlitewnik podaje również
antyfonę do Magnificat: ,,O beate Stanislae presul plebis
Cracouie...”. O antyfonie tej pisze ks. Schenk: że jest to
jeden „z ostatnich śladów starego oficjum rymowanego
w obecnym Patronale polskim. Ten urywek średniowiecznej
poezji polskiej dostał się aż do piętnastowiecznego modli-
tewnika typu «Hortulus animae», pochodzącego z kartuzy
kolońskiej. gdzie pod 8 maja znajduje się nabożeństwo do
św. Stanisława z powyższą antyfoną...” (zob. SCHENK, jw.,
s. 89/90). — Tekst, związany z kultem św. Stanisława, w
omawianym modlitewniku — podaję w aneksie w całości.
11 „Kogo te sancte pater pro anima patris et matris mee
Pro fratribus et sororibus meis. Pro omnibus amicis meis
263
II. 4. Inicjał D i ornament mar-
ginalny. Ms. C. 181, fol. 17
II. 5. Inicjał M i ornament mar-
ginalny. Ms. C. 181, fol. 20
Zurićh”. Rękopis był, zapewne przy oprawianiu, moc-
no obcięty, przy czyim ucierpiała ornamentacja mar-
ginalna (ca 2 cm ubytku). Wymiary karty dziś wy-
noszą 8,6 X 7 cm.
Rękopis — Liber preculm — pisany w jęz. łaciń-
skim,, kaligraficzną minuiskułą gotycką, ruibrykowany.
Sześć kart początkowych ma foliację rzymską, na-
stępne foliowane są piórem, czarnym atramentem
w prawym dolnym narożniku, cyframi arabskimi (od
T-—235). Kolumna pisma wynosi 6,3 X 3,8 cm, linio-
wanie karminem; zwykle 14 wierszy; jedynie na kar-
tach z ornamentem marginalnym i zdobionych ini-
cjałem tekst dla małych rozmiarów kodeksu jest nie-
raz 'zredukowany do kilku wierszy, gdy np. inicjał
zajmuje więcej niż pół strony8.
Tekst modlitewnika rozpoczyna kalendarz z Ci-
sioianusem; Ize względu na małe rozmiary kodeksu
każdy miesiąc zajmuje dwie strony (fol. 1—i!2v°). Po
kalendarzu następuje siedem psalmów pokutnych (6,
31, 37, 50, po czym opuszczono 129 i umieszczono 142,
dalej dopiero 129 i jeszcze raz 142; — fol. 14—29v°).
Następnie idą: antyfona, Kyrie Eleilson, Litanie —
wśród męczenników wymieniony jest Erazm, Donat,
8 pfeimo (iz -wyjątkiem fol. 222 1 223) jest jednej ręki, ale
na niektórych kartach jeist drobniejsze (nip. fol. 197), po czym
powraca wielkość poprzednia (np. fol. 225).
9 „B. Gregorius papa et alij post eum summi pontifices
dederunt plus quam XX milia annorum de vera indulgentia
papali quam Calixtus papa teritus auctoritate apostolica
confirmauit per signaturam in suo registro papali... anno
domini MCCCCLVI... pontificatus sui II”. (fol. 89v0'—90).
10 Teksty i modlitwy związane ze św. Stanisławem (fol.
IM—197v°) zawierają m.in. w formularzu mszalnym na dzień
8 maja kolektę „Deus qui beati Stanislai martiris tui...”,
która wg ks. W. Schenka pojawia się w 1. poi. XIV w.
(Ks. W. SCHENK, Kult liturgiczny św. Stanisławą biskupa
Wit, Stanisław, Wacław, Dionizy; wśród wyznaw-
ców — Basilius, Egidius Antonius, Alexius, Leon-
hardus, Dorothea, Juliana oraz Apollonia i Helena
(obie mające ołtarze w katedrze krakowskiej), (fol.
29v°—41).
Wśród następujących potem tekstów zwraca uwa-
gę modlitwa do św. Brygidy (fol. 42), której kult roz-
powszechniony był w Polsce. Dla podkreślenia wagi
tekst ten pisany jest minią („Orationes Sctae Birgitte
complectentes in se totam vitam et passionem Chri-
sti, o u os si homo cottidie cum deuotione oravit sine
dubio nitam eternam conseąuetur”). Dalej idą mod-
litwy do Chrysitlusa, do różnych świętych, modlitwy
błagalne o zbawienie, dziękczynne iza Mękę, modlitwy
odpustowe (z zacytowaniem dekretu papieża Grze-
gorza W., potwierdzonego przez Kaliksta III w r.
1456 9). Po modlitwach przed Komunią św. idą supli-
kacje, hymny, antyfony. Na szczególne podkreślenie
zasługują na fol. 194—197v° modlitwy do św. Stani-
sława 10.
Na fol. 112v° i 113 znajduje się modlitwa o cha-
rakterze bardziej osobistym, stWierdzająca, być może',
zamówienie modlitewnika na użytek jakiegoś funda-
tora n. Mo-dliltwa ta należy do pierwotnego tekstu
m Śląsku, Lublin 1959, s. 56). Modlitewnik podaje również
antyfonę do Magnificat: ,,O beate Stanislae presul plebis
Cracouie...”. O antyfonie tej pisze ks. Schenk: że jest to
jeden „z ostatnich śladów starego oficjum rymowanego
w obecnym Patronale polskim. Ten urywek średniowiecznej
poezji polskiej dostał się aż do piętnastowiecznego modli-
tewnika typu «Hortulus animae», pochodzącego z kartuzy
kolońskiej. gdzie pod 8 maja znajduje się nabożeństwo do
św. Stanisława z powyższą antyfoną...” (zob. SCHENK, jw.,
s. 89/90). — Tekst, związany z kultem św. Stanisława, w
omawianym modlitewniku — podaję w aneksie w całości.
11 „Kogo te sancte pater pro anima patris et matris mee
Pro fratribus et sororibus meis. Pro omnibus amicis meis
263