DOI Artikel:
Recenzje - Polemiki
DOI Artikel:Lileyko, Jerzy: W sprawie autorstwa i datowania projektów Zamku Królewskiego z czasów Augusta II oraz rysunku bramy zamkowej tzw. Świętojańskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.47895#0372
RECENZJE — POLEMIKI
II. 6. J. G. Karcher(?), Palais de
Saxe w Dreźnie, 1709, wg Lóff-
lera. (Repr. W, Wolny)
U. 7. M. D. Póppelmann i J. G.
Karcher(?), Taschenberg Palais
w Dreźnie, 1707—11, wg Lófflera.
(Repr. W. Wolny)
U. 8. M. D. Póppelmann, Dinglin-
gerhaus w Dreźnie, przed 1716,
wg Lófflera. (Repr. W. Wolny)
U. 9. M. D. Póppelmann, Pałac hrabiego Rutowskiego
w Dreźnie, ok. 1719, wg Lófflera. (Repr. W. Wolny)
nika, 'bardziej utalentowanego niż Jauch, dlatego też
rysunek zachował więcej cech pierwowzoru.
Jednakże od widoku perspektywicznego Zamku
różni bramę nie tylko styl rysunku, lecz przede
wszystkim styl architektury — wyraźnie Wczesno-
barokowej. Także dekoracje, którymi tę 'bramę chcia-
21 Varsaviana, jw., s. 64, poz. 149.
22 HENTSCHEL, jw., Textband, S. 95.
no ozdobić, są typowe nie dla fazy baroku z końca
XVII w. lecz dla lat trzydziestych i czterdziestych
XVIII w. O tym, że rysunek bramy powstał w cza-
sach Augusta III, przekonuje data na odwrocie plan-
szy 21 — nie zauważona przez Hentschla — oraz ini-
cjały AR3 wykonane — jak przyznaje także Hen-
tschel — tą samą ręką i w tym samym czasie co cały
rysunek. Czynnikiem, który Zdaniem prof. Hentschla
przesądza o przynależności rysunku bramy do prze-
rysów późnobarokowego projektu, jest kolejna nu-
meracja wszystkich czterech plansz. Prof. Hentschel
uważa, że skoro rysunek bramy oznaczony jest nu-
merem 1, a widok perspektywiczny i dwa rzuty
Zamku numerami 2, 3, 4, to wszystkie plansze sta-
nowią jeden zespół projektów Karchera22. Tymcza-
sem plansze te nie są odrębnym zespołem, lecz czę-
ścią albumowej serii, na którą składa się 35 plansz
przedstawiających widoki sal Poselskiej i Senator-
skiej na Zamku, różne detale dekoracyjne sali Sen-
natorskiej, herby ziem i lenn Rzeczypospolitej i wresz-
cie rysunki sali Senatorskiej w pałacu Sapiieżyńskim
w tzw. Batorówce w Grodnie23. Jest sprawą oczy-
wistą, że 31 następnych plansz nie ma żadnych związ-
ków z działalnością Karchera. Nie ma więc podstaw
do tego, by sądzić, że związek taki istnieje pomiędzy
planszą nr 1 a planszami nr 2, 3 i 4.
Fakt zachowania się w źbiorach drezdeńskich ry-
sunku z widokiem 'bramy nie może być uznany za
wystarczający dowód na to, że bramę projektowano
wznieść w miejsce bramy wcześniejszej w czasach
zasiadania Wettinów na tronie polskim.
Rysunek należy uznać za inwentaryzację bramy
wczesnobarokowej z projektem dekoracji z lat czter-
23 LILEYKO, jw., S. 441—445.
362
II. 6. J. G. Karcher(?), Palais de
Saxe w Dreźnie, 1709, wg Lóff-
lera. (Repr. W, Wolny)
U. 7. M. D. Póppelmann i J. G.
Karcher(?), Taschenberg Palais
w Dreźnie, 1707—11, wg Lófflera.
(Repr. W. Wolny)
U. 8. M. D. Póppelmann, Dinglin-
gerhaus w Dreźnie, przed 1716,
wg Lófflera. (Repr. W. Wolny)
U. 9. M. D. Póppelmann, Pałac hrabiego Rutowskiego
w Dreźnie, ok. 1719, wg Lófflera. (Repr. W. Wolny)
nika, 'bardziej utalentowanego niż Jauch, dlatego też
rysunek zachował więcej cech pierwowzoru.
Jednakże od widoku perspektywicznego Zamku
różni bramę nie tylko styl rysunku, lecz przede
wszystkim styl architektury — wyraźnie Wczesno-
barokowej. Także dekoracje, którymi tę 'bramę chcia-
21 Varsaviana, jw., s. 64, poz. 149.
22 HENTSCHEL, jw., Textband, S. 95.
no ozdobić, są typowe nie dla fazy baroku z końca
XVII w. lecz dla lat trzydziestych i czterdziestych
XVIII w. O tym, że rysunek bramy powstał w cza-
sach Augusta III, przekonuje data na odwrocie plan-
szy 21 — nie zauważona przez Hentschla — oraz ini-
cjały AR3 wykonane — jak przyznaje także Hen-
tschel — tą samą ręką i w tym samym czasie co cały
rysunek. Czynnikiem, który Zdaniem prof. Hentschla
przesądza o przynależności rysunku bramy do prze-
rysów późnobarokowego projektu, jest kolejna nu-
meracja wszystkich czterech plansz. Prof. Hentschel
uważa, że skoro rysunek bramy oznaczony jest nu-
merem 1, a widok perspektywiczny i dwa rzuty
Zamku numerami 2, 3, 4, to wszystkie plansze sta-
nowią jeden zespół projektów Karchera22. Tymcza-
sem plansze te nie są odrębnym zespołem, lecz czę-
ścią albumowej serii, na którą składa się 35 plansz
przedstawiających widoki sal Poselskiej i Senator-
skiej na Zamku, różne detale dekoracyjne sali Sen-
natorskiej, herby ziem i lenn Rzeczypospolitej i wresz-
cie rysunki sali Senatorskiej w pałacu Sapiieżyńskim
w tzw. Batorówce w Grodnie23. Jest sprawą oczy-
wistą, że 31 następnych plansz nie ma żadnych związ-
ków z działalnością Karchera. Nie ma więc podstaw
do tego, by sądzić, że związek taki istnieje pomiędzy
planszą nr 1 a planszami nr 2, 3 i 4.
Fakt zachowania się w źbiorach drezdeńskich ry-
sunku z widokiem 'bramy nie może być uznany za
wystarczający dowód na to, że bramę projektowano
wznieść w miejsce bramy wcześniejszej w czasach
zasiadania Wettinów na tronie polskim.
Rysunek należy uznać za inwentaryzację bramy
wczesnobarokowej z projektem dekoracji z lat czter-
23 LILEYKO, jw., S. 441—445.
362