Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (42.1980)

EWA ŚNIEŻYŃSKA-STOLOT

SEMINARIA NIEDZICKIE

Kontakty artystyczne między
Polską, Czechami, Słowacją i Wę-
grami na przestrzeni wieków, wza-
jemne oddziaływanie na siebie tych
środowisk twórczych, przenikanie
prądów artystycznych i wymiana
artystów stanowiły problem badaw-
czy dla wielu historyków sztuki. W
powojennej literaturze naukowej
pojawiło się wiele cząstkowych o-
pracowań na ten temat, a obecnie
zarysowała się potrzeba podsumo-
wania oraz sprecyzowania dalszych
poczynań w tych badaniach.
Wychodząc na przeciw tym po-
trzebom Stowarzyszenie Historyków
Sztuki Oddział Krakowski wystą-
piło z inicjatywą zorganizowania
seminariów, które będą odbywać
się co dwa lata w Domu Pracy
Twórczej Stowarzyszenia History-
ków Sztuki w zamku w Niedzicy
pod nazwą Seminaria Niedzickie.
Pierwsze Seminarium Niedzickie
odbyło się w dniach od 15 do 17
listopada 1979 r., a poświęcone by-
ło omówieniu stanu badań nad kon-
taktami historycznymi i artystycz-
nymi polsko-czesko-słowacko-wę-
gierskimi. Uczestniczyło w nim
trzydziestu badaczy z Krakowa, Po-
znania, Warszawy i Wrocławia o-
raz goście zagraniczni z Czech, Sło-
wacji i Węgier.
Na seminarium wygłoszono je-
denaście referatów, a jako pierwszy
wystąpił dr Aron Petneki, który
omówił stan badań węgierskich
nad kontaktami polsko-węgierskimi
w zakresie historii. Początki tych
badań sięgają w. XIX, większość
prac dotyczyła problematyki po-
wiązań dynastycznych w średnio-
wieczu i czasach nowożytnych. Mi-
mo Historii Polski pióra Józefa Pe-
reny'ego wydanej w r. 1960 oraz bi-
bliografii dotyczącej kontaktów pol-
sko-węgierskich opracowanej przez
Janosa Kertesza, wiedza o dziejach

Polski na Węgrzech — jak stwier-
dził dr Petneki — jest niedosta-
teczna. W r. 1978 dr Petneki zor-
ganizował w Budapeszcie wystawę
poloników na Węgrzech, której ka-
talog opracowany przez siebie za-
prezentował zebranym (Polskie
dzieła sztuki w zbiorach węgier-
skich, wystawa w Muzeum Rzemio-
sła Artystycznego, Budapeszt 1978,
ss. 20).
Z referatów przedstawionych na
sesji wyłania się wyraźna przewa-
ga prac monograficznych na temat
kontaktów polsko-czeskich i polsko-
-węgierskich w okresie średniowie-
cza, brak jednak szerszego opraco-
wania syntetycznego. Odwrotnie —
dla okresu renesansu istnieje ob-
szerne opracowanie syntetyczne w
postaci książki Jana Białostockiego
(The Art of the Renaissance in
Eastern Europe. Hungary — Bohe-
mia — Poland, London 1976), przy
nielicznych stosunkowo pracach
monograficznych. Zainteresowanie
kontaktami artystycznymi między
Polską — Czechami — Słowacją i


II. 1. Uczestnicy Seminarium Niedzickiego na terenie zamku w
Niedzicy. (Fot. T. Chrzanowski)

Węgrami i szukanie poprzez te kon-
takty wyjaśnienia dla różnych zja-
wisk artystycznych było o wiele
silniejsze w Polsce niż w pozosta-
łych krajach. Z przedstawionego
stanu badań wynika, że badacze
węgierscy, a zwłaszcza czescy pi-
sali na ogół recenzje lub pole-
mizowali z pracami ich pol-
skich kolegów, wyjątkowo tylko
podejmując osobne studia. W wy-
padku badań nad średniowieczem
wynikało to m.in. z rangi sztuki
czeskiej, bowiem jak stwierdził dr
Erno Marosi, stała się ona wzorem,
do którego często odwoływali się
węgierscy, a także polscy medie-
wiści.
Stan badań w stosunku do śred-
niowiecza reprezentowany był naj-
obszerniej, bo przez trzy referaty:
doc. dr Alicji Karłowskiej-Kamzo-
wej (Stan badań polskich nad kon-
taktami artystycznymi polsko-czes-
kimi w okresie średniowiecza), dr
Erno Marosi (Stan badań węgier-
skich nad kontaktami artystyczny-
mi polsko-węgierskimi w okresie

237