DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Wierzbicka, Anna: Polsko-francuski krytyk Waldemar George i jego poglądy na sztukę
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49354#0170
164
Anna Wierzbicka
12. Karta pocztowa Waldemara George 'a do
Kazimierza Mitery wysłana z Łodzi w 1935 r.
redaktora naczelnego czasopisma „Prisme des Arts". W obu zamieszczał własne teksty,
których większość dotyczyła artystów z kręgu Szkoły Paryskiej. Twórczość malarzy i
rzeźbiarzy związanych ze środowiskiem Ecole de Paris omówił także w wielu swoich
powojennych książkach i katalogach wystaw90. Chętnie i często pisał też o artystach, któ-
rych lansował przed wojną. W wypadku tych twórców pozostał konsekwentny, choć jego
teksty pozbawione były teraz politycznego i ideologicznego kontekstu. W 1947 r. wydał
monografię Charlesa Despiaua91. Praca George'a o Aristidzie Maillolu z 1964 r. doczeka-
ła się angielskiego tłumaczenia i wielu wydań92. W powojennych publikacjach i tekstach
o sztuce nawiązywał do estetyki Hegla (L 'art traque, Paris 1968) i poglądów Berensona
(Refutation de Bernard Berenson, suivie d ’un Plaidoyerpour la Liberte de l'Art, Geneve
1955; wybrane fragmenty tej książki ukazały się w polskim tłumaczeniu). Zawarta tu ostra
krytyka realizmu socjalistycznego spowodowała, że nie mógł przyjeżdżać do Polski. Ści-
sły podział na władzę wykonawczą i władzę prawodawcząjest kamieniem węgielnym każ-
dej demokracji szanującej wolność człowieka. Połączenie sztuki z polityką zakłóca
normalny rozwój cywilizacji. Stoi na przeszkodzie artystycznemu wyrazowi. Poświęca
wartości duchowe demonicznemu mitowi racji stanu - pisał w 1955 r.93 Tak więc, po
przeszło dziesięciu latach propagowania ideologii faszystowskiej George zmienił zdanie.
Uznał, że należy oddzielić sztukę od polityki i racji stanu. Stał się także, w przeciwień-
stwie do swojego przedwojennego stanowiska, gorącym orędownikiem i propagatorem
artystów żydowskich ze środowiska Ecole de Paris.
Zmarł nagle na atak serca 27 października 1970 r. w Paryżu. Pochowany został, zgod-
nie z własnym życzeniem, w Saint-Martin des Champs-Manche w Normandii94.
90 Zob. przykładowo: W.GEORGE, Milich, Paris 1954; id., Segal on l'ange rebelle, Geneve 1962; id., Oscar Miestcha-
ninoff. Sculpteur, explorateur, collectioneur, Paris 1966; id., The School of Paris, [w:] C. ROTH, Jewish Art. An Illu-
strated Histoiy, Tel Aviv 1961, szp. 639-718; W. GEORGE, Poesie et magie d'Alfred Aberdam, [w:] Alfred Aberdam
1894-1963, [katalog wystawy], du 11 mars ou 5 avril 1970, Petit Palais, Geneve 1970, s. 3-6. W 1949 r. w „Przeglądzie
Artystycznym" ukazała się jego relacja z dwóch paryskich wystaw: Aberdama i Kretza. Sztuka polska za granicą,
„Przegląd Artystyczny" 1949, nr 3, s. 10. Jest to jedyny artykuł George'a, który opublikowano w powojennej polskiej
prasie.
91 W. GEORGE, Despiau vivant. L'homme et l'auvre, Paris 1947.
92 W. GEORGE, Aristide Maillol etl'dme de la sculpture, Neuchatel [1964]; id., Aristide Maillol, London [1965]; id.,
Aristide Maillol : peintures et dessins, Neuchatel [1995].
93 W. GEORGE, W obronie wolności sztuki, „Sztuka i Krytyka" 1958, nr 33-34, s. 231 (przełożyła Z. Szczuka-Chorzel-
ska).
94 I. JIANOU, Necrologie, „Gazette des Beaux-Arts" 1972 mars, s. 43-44. Zbiór poetów polskich XIX w., ułożył
i opracował P. HERTZ, Warszawa 1975, s. 603.
Anna Wierzbicka
12. Karta pocztowa Waldemara George 'a do
Kazimierza Mitery wysłana z Łodzi w 1935 r.
redaktora naczelnego czasopisma „Prisme des Arts". W obu zamieszczał własne teksty,
których większość dotyczyła artystów z kręgu Szkoły Paryskiej. Twórczość malarzy i
rzeźbiarzy związanych ze środowiskiem Ecole de Paris omówił także w wielu swoich
powojennych książkach i katalogach wystaw90. Chętnie i często pisał też o artystach, któ-
rych lansował przed wojną. W wypadku tych twórców pozostał konsekwentny, choć jego
teksty pozbawione były teraz politycznego i ideologicznego kontekstu. W 1947 r. wydał
monografię Charlesa Despiaua91. Praca George'a o Aristidzie Maillolu z 1964 r. doczeka-
ła się angielskiego tłumaczenia i wielu wydań92. W powojennych publikacjach i tekstach
o sztuce nawiązywał do estetyki Hegla (L 'art traque, Paris 1968) i poglądów Berensona
(Refutation de Bernard Berenson, suivie d ’un Plaidoyerpour la Liberte de l'Art, Geneve
1955; wybrane fragmenty tej książki ukazały się w polskim tłumaczeniu). Zawarta tu ostra
krytyka realizmu socjalistycznego spowodowała, że nie mógł przyjeżdżać do Polski. Ści-
sły podział na władzę wykonawczą i władzę prawodawcząjest kamieniem węgielnym każ-
dej demokracji szanującej wolność człowieka. Połączenie sztuki z polityką zakłóca
normalny rozwój cywilizacji. Stoi na przeszkodzie artystycznemu wyrazowi. Poświęca
wartości duchowe demonicznemu mitowi racji stanu - pisał w 1955 r.93 Tak więc, po
przeszło dziesięciu latach propagowania ideologii faszystowskiej George zmienił zdanie.
Uznał, że należy oddzielić sztukę od polityki i racji stanu. Stał się także, w przeciwień-
stwie do swojego przedwojennego stanowiska, gorącym orędownikiem i propagatorem
artystów żydowskich ze środowiska Ecole de Paris.
Zmarł nagle na atak serca 27 października 1970 r. w Paryżu. Pochowany został, zgod-
nie z własnym życzeniem, w Saint-Martin des Champs-Manche w Normandii94.
90 Zob. przykładowo: W.GEORGE, Milich, Paris 1954; id., Segal on l'ange rebelle, Geneve 1962; id., Oscar Miestcha-
ninoff. Sculpteur, explorateur, collectioneur, Paris 1966; id., The School of Paris, [w:] C. ROTH, Jewish Art. An Illu-
strated Histoiy, Tel Aviv 1961, szp. 639-718; W. GEORGE, Poesie et magie d'Alfred Aberdam, [w:] Alfred Aberdam
1894-1963, [katalog wystawy], du 11 mars ou 5 avril 1970, Petit Palais, Geneve 1970, s. 3-6. W 1949 r. w „Przeglądzie
Artystycznym" ukazała się jego relacja z dwóch paryskich wystaw: Aberdama i Kretza. Sztuka polska za granicą,
„Przegląd Artystyczny" 1949, nr 3, s. 10. Jest to jedyny artykuł George'a, który opublikowano w powojennej polskiej
prasie.
91 W. GEORGE, Despiau vivant. L'homme et l'auvre, Paris 1947.
92 W. GEORGE, Aristide Maillol etl'dme de la sculpture, Neuchatel [1964]; id., Aristide Maillol, London [1965]; id.,
Aristide Maillol : peintures et dessins, Neuchatel [1995].
93 W. GEORGE, W obronie wolności sztuki, „Sztuka i Krytyka" 1958, nr 33-34, s. 231 (przełożyła Z. Szczuka-Chorzel-
ska).
94 I. JIANOU, Necrologie, „Gazette des Beaux-Arts" 1972 mars, s. 43-44. Zbiór poetów polskich XIX w., ułożył
i opracował P. HERTZ, Warszawa 1975, s. 603.