Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (66.2004)

402

GRAŻYNA JURKOWLANIEC
Warszawa, Instytut Historii Sztuki UW

Bożena Guldan-Klamecka, Anna Ziomecka, Sztuka
na Śląsku XII-XVI w. Katalog zbiorów,
pod red. B. Guldan-Klameckiej,
Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Wrocław 2003; ss. 540, il. 523 barwne i cz.-b.

Muzeum Narodowe we Wrocławiu wyróż-
nia się licznymi, regularnie publikowany-
mi naukowymi katalogami zbiorów.
Galeria sztuki X1I-XVI w., należąca do najlepszych
w kraju, uzyskała pierwsze opracowania u schyłku
lat 60. a następne w latach 80. XX w.1 Początki ba-
dań nad sztuką śląską są oczywiście znacznie odle-
glejsze, sięgają bowiem połowy XIX w. (H. Luchs,
A. Knoblich), a inwentaryzacje - lat 80. tegoż stule-
cia (H. Lutsch2). Od tego czasu sporządzano rów-
nież, skrupulatnie wykorzystane w omawianym
katalogu, wykazy zbiorów oraz spisy nabytków in-
stytucji, których dziedzicem jest dzisiejsza wrocław-
ska galeria sztuki średniowiecznej: Museum
Schlesischer Altertumer (księga wpływów prowa-
dzona od 1858 r.; księga inwentarzowa zabytków
malarstwa i rzeźby sakralnej od 1859 r.), następnie
Schlesisches Museum fur Kunstgewerbe und Al-
tertumer (księga wpływów od 1915 r.) oraz Schlesi-
sches Museum der bildenden Kunste (księgi
wpływów od 1916 r.). Z lat 20. XX w. pochodzą do-
kumentacje prac konserwatorskich, prowadzonych
przed wystawą Schlesische Malerei und Plastik des
Mittelalters (1926), której obszerny katalog do dziś
stanowi jedną z podstawowych pozycji bibliogra-
ficznych cytowanych w pracach dotyczących sztuki
średniowiecznej na Śląsku3. Bez przesady można

zatem stwierdzić, że omawiany tom podsumowuje
150 lat badań.
Do zasadniczych partii katalogu wprowadza dwu-
języczny (polsko-angielski) Wstęp autorstwa Bożeny
Guldan-Klameckiej, w którym najpierw nakreślono
dzieje zbiorów, w skrócie przypominając historię
wrocławskiego muzealnictwa, począwszy od sekula-
ryzacji klasztorów, zarządzonej przez władze pruskie
w 1810 r., po lata 40. XX w., a obszerniej omawiając
powojenne losy kolekcji. Cennym uzupełnieniem tej
narracji są fotografie archiwalne, pokazujące głównie
ekspozycje Schlesisches Museum fur Kunstgewerbe
und Altertumer i powojenne magazyny muzealne,
a także dawny stan zabytków zaginionych oraz tych,
które dotrwały do naszych czasów w stanie zmienio-
nym lub we fragmentach. Następnie wyłożono zasady
przyjęte przy redagowaniu katalogu, charakteryzując
jego relację do poprzednich opracowań, omówiono
pokrótce najcenniejsze dzieła, zwrócono wreszcie
uwagę na kwestie problematyczne lub otwarte, a tak-
że wysunięto postulaty na przyszłość, przede wszyst-
kim dotyczące badań technologicznych dzieł.
Struktura poszczególnych haseł katalogowych
obejmuje typowy kwestionariusz, przy czym niektó-
re jego punkty zostały, w porównaniu z innymi
opracowaniami tego typu, zdecydowanie rozwinię-
te. Należy do nich opis, uwzględniający przede

1 A. ZIOMECKA, Śląska rzeźba gotycka. Katalog zbio-

rów, Muzeum Śląskie we Wrocławiu, Wrocław 1968; Ślą-
skie malarstwo gotyckie. Zbiory Muzeum Narodowego we

Wrocławiu, oprać. A. Ziomecka, Wrocław 1986, Śląska
rzeźba kamienna XII-XVI w. Zbiory Muzeum Narodowe-
go we Wrocławiu, oprac. B. Guldan, Wrocław 1989.

2 H. LUTSCH, Verzeichnis der Kunstdenkmdler der Pro-
vinz Schłesien, Bd. 1-4, Breslau 1886-1894.
3 Schlesische Malerei und Plastik des Mittelalters. Kriti-
scher Katalog der Ausstellung in Breslau 1926, hrsg.
H. Braune, E. Wiese, unter Mitwirkung von E. Kloss, Le-
ipzig [b. r.].