DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Jurkowlaniec, Grażyna: [Rezension von: Bożena Guldan-Klamecka, Anna Ziomecka, Sztuka na Śląsku XII-XVI w. Katalog zbiorów]
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49354#0415
Recenzje
405
dzieła (np. Galeria Narodowa w Pradze11, Ulmer
Museum12, Niedersachsische Landesgalerie w Ha-
nowerze13) lub obejmują tylko części kolekcji, wy-
bierane i porządkowane wedle kryterium tworzywa,
topografii lub chronologii (np. Germanisches Natio-
nalmuseum w Norymberdze14, Museum Schnutgen
w Kolonii15'; nieco inna jest sytuacja kolońskiego
Wallraf-Richartz-Museum16). Zatem przyjmując
kryterium funkcji jako podstawową zasadę dyspo-
zycji materiału Autorki nie mogły odwołać się do
gotowych wzorów.
Ten krótki przegląd rodzi też refleksję na temat
stanu opracowania zbiorów średniowiecznych
w Polsce. W porównaniu z dokonaniami wrocławski-
mi dorobek innych muzeów wypada nader skromnie
(jakkolwiek, należy przyznać, inne ośrodki z reguły
nie mają tak długich tradycji naukowych). Muzeum
Narodowe w Krakowie może się poszczycić katalo-
giem średniowiecznego malarstwa tablicowego, opu-
blikowanym w 1929 r., oraz rzeźby, z 1931 r.17;
Muzeum Narodowe w Warszawie - katalogiem, rów-
nież ograniczonym do malarstwa, wydanym w 1971
r.18' któiy do dziś nie doczekał się ani uaktualnienia,
ani kontynuacji w postaci opracowania zbiorów rzeź-
by19. Muzeum Narodowe w Szczecinie dysponuje tyl-
ko katalogiem zbiorów rzeźby średniowiecznej z roku
1962 (wówczas jeszcze jako Muzeum Pomorza Za-
chodniego)20; skromny katalog, a raczej spis zabyt-
ków średniowiecznych wydano też w 1979 r.
w Olsztynie21. Wiele do życzenia pozostawia również
stan opracowania zbiorów średniowiecznych w mu-
11 Stare ćeske umeni. Jirsky klaster, Praha 1988 <Sbirky
Narodni Galerie v Praze, II>.
12 Ulmer Museum. Bildhauerei und Malerei vom 13. Jh.
bis 1600, Ulm 1981, <Kataloge des Ulmer Museums,
Katalog I>.
13 Katalog der Bildwerke in der Niedersdchsischen Lan-
desgalerie Hannover, bearb. G. von der Osten, Miinchen
1957.
14 Die Mittelalterlichen Bildwerke, Bd. I, Die Bildwerke
in Stein, Holz, Ton und Elfenbein bis urn 1450, bearb.
H. Stafski, Numberg 1965.
15 Schnutgen Museum. Die Holzskulpturen des Mittelal-
ters (1000-1400), bearb. U. Bergmann, Koln 1989; Die
Holzskulpturen des Mittelalter II, 1. 1400 bis 1540, Teil
l: Kóln, Westfalen, Norddeutschland, bearb. v. R. Karren-
brock, Koln 2001.
16 Kolekcja średniowieczna tego muzeum wyróżnia się
jednolitością, obejmuje ona bowiem przede wszystkim
kolońskie malarstwo, omówione w katalogu: F. G.
ZEHNDER, Altkólner Malerei, Katalog des Wallraf-
Richartz-Museum, Koln 1990 <Kataloge des Wallraf-
Richartz-Museums>, XI.
17 Obrazy polskiego pochodzenia w Muzeum Narodowem
w Krakowie. Wiek XIV-XVI, oprac. F. Kopera, J. Kwiat-
zeach kościelnych. Muzeum Archidiecezjalne we
Wrocławiu dysponuje przewodnikiem z 1932 r.22, ka-
talogu nie mają bogate zbiory Muzeum Diecezjalne-
go w Tarnowie ani Muzeów Archidiecezjalnych
w Krakowie czy Poznaniu23. Na tym tle Muzeum Na-
rodowe we Wrocławiu nie tylko wyróżnia się pod
względem liczby publikacji, ale również ich nauko-
wego charakteru. Już tradycyjnie zarówno wystawy
czasowe, jak i katalogi zbiorów są nagradzane przez
Ministra Kultury w konkursie Wydarzenie Muzealne
Roku24. Również katalog Bożeny Guldan-Klameckiej
i Anny Ziomeckiej został doceniony podczas dorocz-
nych obchodów Międzynarodowego Dnia Muzealni-
ka 18 maja 2004 r., kiedy tom nagrodzono Sybillą
w ogólnopolskim konkursie organizowanym przez
Ministerstwo Kultury w kategorii dokonań w zakresie
działalności naukowej.
Na koniec należy podkreślić jeszcze jedną cechę,
w Polsce niestety wciąż rzadką, którą odznacza się
wrocławski katalog zbiorów sztuki XII-XVI w.
W omawianej pracy udało się połączyć wartości czę-
sto wykluczające się w polskiej praktyce wydawni-
czej: wysoki poziom naukowy ze starannością
edytorską. Dzięki wysiłkowi Bożeny Guldan-Kla-
meckiej i Anny Ziomeckiej wrocławska kolekcja
sztuki średniowiecznej uzyskała godne opracowanie,
pod względem szaty graficznej nie odbiegające od
luksusowych albumów, ale nie ulegające pokusie po-
pularyzacji. Opracowanie, na jakie wciąż czekają
zbiory sztuki średniowiecznej Muzeów Narodowych
w innych miastach Polski.
kowski, Kraków 1929; Rzeźby z epoki średniowiecza
i odrodzenia w Muzeum Narodowym w Krakowie, oprac.
F. Kopera, J. Kwiatkowski, Kraków 1931.
18 T. DOBRZENIECKI, Malarstwo tablicowe. Katalog
zbiorów, Warszawa 1972, <Galeria Sztuki Średniowiecz-
nej, I, Malarstwo tablicowe>.
19 Luki tej nie są w stanie wypełnić popularne przewodni-
ki po galerii ani albumy (np. Mistyczne średniowiecze,
tekst M. Kochanowska-Reiche, słowo wstępne Józef Kar-
dynał Glemp, Warszawa 2003, <Skarby Muzeum>).
20 Plastyka gotycka na Pomorzu Zachodnim. Katalog
zbiorów Muzeum Pomorza Zachodniego, oprac. Z. Krzy-
muska-Fafius, Szczecin 1962.
21 K. WRÓBLEWSKA, Sztuka średniowieczna w zbio-
rach muzeów województwa olsztyńskiego. Katalog wysta-
wy-katalog zbiorów, Olsztyn 1979.
22 A. NOWACK, Fuhrer durch das Erzbischófl. Dióze-
sanmusem in Breslau, Breslau 1932.
23 Por. Muzea Kościoła katolickiego w Polsce. Informa-
tor, oprac. B. Skrzydlewska, Kielce 2004.
24 Ostatnio w 2001 r. (Sztuka polska XX w., red. M. Her-
mansdorfer, Wrocław 2000) i 2002 r. (Sztuka XX w. Prace
artystów zagranicznych, red. M. Hermansdorfer, Wrocław
2002).
405
dzieła (np. Galeria Narodowa w Pradze11, Ulmer
Museum12, Niedersachsische Landesgalerie w Ha-
nowerze13) lub obejmują tylko części kolekcji, wy-
bierane i porządkowane wedle kryterium tworzywa,
topografii lub chronologii (np. Germanisches Natio-
nalmuseum w Norymberdze14, Museum Schnutgen
w Kolonii15'; nieco inna jest sytuacja kolońskiego
Wallraf-Richartz-Museum16). Zatem przyjmując
kryterium funkcji jako podstawową zasadę dyspo-
zycji materiału Autorki nie mogły odwołać się do
gotowych wzorów.
Ten krótki przegląd rodzi też refleksję na temat
stanu opracowania zbiorów średniowiecznych
w Polsce. W porównaniu z dokonaniami wrocławski-
mi dorobek innych muzeów wypada nader skromnie
(jakkolwiek, należy przyznać, inne ośrodki z reguły
nie mają tak długich tradycji naukowych). Muzeum
Narodowe w Krakowie może się poszczycić katalo-
giem średniowiecznego malarstwa tablicowego, opu-
blikowanym w 1929 r., oraz rzeźby, z 1931 r.17;
Muzeum Narodowe w Warszawie - katalogiem, rów-
nież ograniczonym do malarstwa, wydanym w 1971
r.18' któiy do dziś nie doczekał się ani uaktualnienia,
ani kontynuacji w postaci opracowania zbiorów rzeź-
by19. Muzeum Narodowe w Szczecinie dysponuje tyl-
ko katalogiem zbiorów rzeźby średniowiecznej z roku
1962 (wówczas jeszcze jako Muzeum Pomorza Za-
chodniego)20; skromny katalog, a raczej spis zabyt-
ków średniowiecznych wydano też w 1979 r.
w Olsztynie21. Wiele do życzenia pozostawia również
stan opracowania zbiorów średniowiecznych w mu-
11 Stare ćeske umeni. Jirsky klaster, Praha 1988 <Sbirky
Narodni Galerie v Praze, II>.
12 Ulmer Museum. Bildhauerei und Malerei vom 13. Jh.
bis 1600, Ulm 1981, <Kataloge des Ulmer Museums,
Katalog I>.
13 Katalog der Bildwerke in der Niedersdchsischen Lan-
desgalerie Hannover, bearb. G. von der Osten, Miinchen
1957.
14 Die Mittelalterlichen Bildwerke, Bd. I, Die Bildwerke
in Stein, Holz, Ton und Elfenbein bis urn 1450, bearb.
H. Stafski, Numberg 1965.
15 Schnutgen Museum. Die Holzskulpturen des Mittelal-
ters (1000-1400), bearb. U. Bergmann, Koln 1989; Die
Holzskulpturen des Mittelalter II, 1. 1400 bis 1540, Teil
l: Kóln, Westfalen, Norddeutschland, bearb. v. R. Karren-
brock, Koln 2001.
16 Kolekcja średniowieczna tego muzeum wyróżnia się
jednolitością, obejmuje ona bowiem przede wszystkim
kolońskie malarstwo, omówione w katalogu: F. G.
ZEHNDER, Altkólner Malerei, Katalog des Wallraf-
Richartz-Museum, Koln 1990 <Kataloge des Wallraf-
Richartz-Museums>, XI.
17 Obrazy polskiego pochodzenia w Muzeum Narodowem
w Krakowie. Wiek XIV-XVI, oprac. F. Kopera, J. Kwiat-
zeach kościelnych. Muzeum Archidiecezjalne we
Wrocławiu dysponuje przewodnikiem z 1932 r.22, ka-
talogu nie mają bogate zbiory Muzeum Diecezjalne-
go w Tarnowie ani Muzeów Archidiecezjalnych
w Krakowie czy Poznaniu23. Na tym tle Muzeum Na-
rodowe we Wrocławiu nie tylko wyróżnia się pod
względem liczby publikacji, ale również ich nauko-
wego charakteru. Już tradycyjnie zarówno wystawy
czasowe, jak i katalogi zbiorów są nagradzane przez
Ministra Kultury w konkursie Wydarzenie Muzealne
Roku24. Również katalog Bożeny Guldan-Klameckiej
i Anny Ziomeckiej został doceniony podczas dorocz-
nych obchodów Międzynarodowego Dnia Muzealni-
ka 18 maja 2004 r., kiedy tom nagrodzono Sybillą
w ogólnopolskim konkursie organizowanym przez
Ministerstwo Kultury w kategorii dokonań w zakresie
działalności naukowej.
Na koniec należy podkreślić jeszcze jedną cechę,
w Polsce niestety wciąż rzadką, którą odznacza się
wrocławski katalog zbiorów sztuki XII-XVI w.
W omawianej pracy udało się połączyć wartości czę-
sto wykluczające się w polskiej praktyce wydawni-
czej: wysoki poziom naukowy ze starannością
edytorską. Dzięki wysiłkowi Bożeny Guldan-Kla-
meckiej i Anny Ziomeckiej wrocławska kolekcja
sztuki średniowiecznej uzyskała godne opracowanie,
pod względem szaty graficznej nie odbiegające od
luksusowych albumów, ale nie ulegające pokusie po-
pularyzacji. Opracowanie, na jakie wciąż czekają
zbiory sztuki średniowiecznej Muzeów Narodowych
w innych miastach Polski.
kowski, Kraków 1929; Rzeźby z epoki średniowiecza
i odrodzenia w Muzeum Narodowym w Krakowie, oprac.
F. Kopera, J. Kwiatkowski, Kraków 1931.
18 T. DOBRZENIECKI, Malarstwo tablicowe. Katalog
zbiorów, Warszawa 1972, <Galeria Sztuki Średniowiecz-
nej, I, Malarstwo tablicowe>.
19 Luki tej nie są w stanie wypełnić popularne przewodni-
ki po galerii ani albumy (np. Mistyczne średniowiecze,
tekst M. Kochanowska-Reiche, słowo wstępne Józef Kar-
dynał Glemp, Warszawa 2003, <Skarby Muzeum>).
20 Plastyka gotycka na Pomorzu Zachodnim. Katalog
zbiorów Muzeum Pomorza Zachodniego, oprac. Z. Krzy-
muska-Fafius, Szczecin 1962.
21 K. WRÓBLEWSKA, Sztuka średniowieczna w zbio-
rach muzeów województwa olsztyńskiego. Katalog wysta-
wy-katalog zbiorów, Olsztyn 1979.
22 A. NOWACK, Fuhrer durch das Erzbischófl. Dióze-
sanmusem in Breslau, Breslau 1932.
23 Por. Muzea Kościoła katolickiego w Polsce. Informa-
tor, oprac. B. Skrzydlewska, Kielce 2004.
24 Ostatnio w 2001 r. (Sztuka polska XX w., red. M. Her-
mansdorfer, Wrocław 2000) i 2002 r. (Sztuka XX w. Prace
artystów zagranicznych, red. M. Hermansdorfer, Wrocław
2002).