DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Janicki, Marek A.: Inskrypcje fryzów Kaplicy Zygmuntowskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0142
136
Marek Janicki
1. Fryz elewacji zachodniej
Za tym, że zmiana brzmienia wersetu 8 psalmu 25 jest zmianą wtórną, dokonaną pod-
czas rekonstrukcji napisu pomiędzy ok. 1733 a 1834 r., prawdopodobnie w latach 70.
XVIII w. zdają się przemawiać także przesłanki epigraficzne.
Jeśli spojrzymy dziś na fryz zachodni (il. 1), to z łatwością dostrzeżemy po DILEXI
pionową szczelinę-spojenie pomiędzy częścią fryzu zachowaną do ok. 1733 a uzupełnie-
niem wprowadzonym pomiędzy tym rokiem a r. 1834 oraz odpowiadające mu kolejne
spojenie, które przechodzi przez literę „O" słowa DECOREM. W przestrzeni oznaczonej
przez te dwa spojenia zwraca uwagę pewne ścieśnienie liter przy zbyt małym odstępie
pomiędzy DILEXISTI a DECOREM, w stosunku do znajdującego się pomiędzy tymi sło-
wami dywizora i do innych przestrzeni międzywyrazowych na tym fryzie.
Podczas restauracji kaplicy kierowanej przez Sławomira Odrzywolskiego, zdecydowa-
no wymienić kamienną okładzinę elewacji kaplicy, co wykonane zostało latem i jesienią
1893 r.21 Podczas zebrania „komitetu wykonawczego restauracji" 14 października 1892
r., w związku z planowaniem tych prac Odrzywolski zapytywał komitet odnośnie postę-
powania względem fryzów: czy wystarczy odlać część napisu, po czym, uznając donio-
słość tego napisu, uchwalono odlać cały napis po stronie południowej i zachodniej
kaplicy22. Zapewne do tych odlewów, które miały posłużyć do przygotowania obecnych
rekonstrukcji, jak też do usuniętych elementów dawnych odnosi się zapiska w Inwentarzu
zabytków różnych przedmiotów dotyczących restauracji katedry na Wawelu z roku 1902:
7 sztuk kamieni piaskowych z fryzu kaplicy z kutym wklęsło napisem łacińskim. Do tego 11
odlewów gipsowych23.
Wydaje się zatem, że skutkiem dwukrotnej rekonstrukcji, najpierw po zniszczeniach
zarejestrowanych w dokumentacji drezdeńskiej, a następnie w 1893 r. - z utrwaleniem
stanu poprzedniego, napis na fryzie zachodnim został zmodyfikowany poprzez dodanie
po w całości zachowanym DILEXI liter STI, które znacząco zmieniły jego wymowę,
a w całym uzupełnianym segmencie spowodowały nienaturalne zmniejszenie przestrze-
ni międzywyrazowej, przynajmniej w stosunku do tej, jaką widzimy pomiędzy słowami
DECOREM i DOMVS. Należy też sądzić, że przytoczona wyżej uwaga zawarta w przeka-
zie omawianego napisu z dokumentacji drezdeńskiej dotyczy raczej uszkodzenia słowa de-
corem, pierwotnie wykutego z pewnością w pełnej, nie skracanej formie, aniżeli
uszkodzenia słowa dilexisti. Poza tym trudno na obecnym etapie rozpatrywania tej kwestii,
21 Zob. Kaplica Zygmntowska. Materiały..., s. 273, 277, 280,282, 284, 285, 287 (tu głównie wzmianki dotyczące ściany
zach.), por. B. PRZYBYSZEWSKI, Dzieje konserwacji Kaplicy Zygmuntowskiej, „Studia Waweliana", III, 1994,
s. 146.
22 Kaplica Zygmuntowska. Materiały..., s. 198.
23 Ibid.,s. 314.
Marek Janicki
1. Fryz elewacji zachodniej
Za tym, że zmiana brzmienia wersetu 8 psalmu 25 jest zmianą wtórną, dokonaną pod-
czas rekonstrukcji napisu pomiędzy ok. 1733 a 1834 r., prawdopodobnie w latach 70.
XVIII w. zdają się przemawiać także przesłanki epigraficzne.
Jeśli spojrzymy dziś na fryz zachodni (il. 1), to z łatwością dostrzeżemy po DILEXI
pionową szczelinę-spojenie pomiędzy częścią fryzu zachowaną do ok. 1733 a uzupełnie-
niem wprowadzonym pomiędzy tym rokiem a r. 1834 oraz odpowiadające mu kolejne
spojenie, które przechodzi przez literę „O" słowa DECOREM. W przestrzeni oznaczonej
przez te dwa spojenia zwraca uwagę pewne ścieśnienie liter przy zbyt małym odstępie
pomiędzy DILEXISTI a DECOREM, w stosunku do znajdującego się pomiędzy tymi sło-
wami dywizora i do innych przestrzeni międzywyrazowych na tym fryzie.
Podczas restauracji kaplicy kierowanej przez Sławomira Odrzywolskiego, zdecydowa-
no wymienić kamienną okładzinę elewacji kaplicy, co wykonane zostało latem i jesienią
1893 r.21 Podczas zebrania „komitetu wykonawczego restauracji" 14 października 1892
r., w związku z planowaniem tych prac Odrzywolski zapytywał komitet odnośnie postę-
powania względem fryzów: czy wystarczy odlać część napisu, po czym, uznając donio-
słość tego napisu, uchwalono odlać cały napis po stronie południowej i zachodniej
kaplicy22. Zapewne do tych odlewów, które miały posłużyć do przygotowania obecnych
rekonstrukcji, jak też do usuniętych elementów dawnych odnosi się zapiska w Inwentarzu
zabytków różnych przedmiotów dotyczących restauracji katedry na Wawelu z roku 1902:
7 sztuk kamieni piaskowych z fryzu kaplicy z kutym wklęsło napisem łacińskim. Do tego 11
odlewów gipsowych23.
Wydaje się zatem, że skutkiem dwukrotnej rekonstrukcji, najpierw po zniszczeniach
zarejestrowanych w dokumentacji drezdeńskiej, a następnie w 1893 r. - z utrwaleniem
stanu poprzedniego, napis na fryzie zachodnim został zmodyfikowany poprzez dodanie
po w całości zachowanym DILEXI liter STI, które znacząco zmieniły jego wymowę,
a w całym uzupełnianym segmencie spowodowały nienaturalne zmniejszenie przestrze-
ni międzywyrazowej, przynajmniej w stosunku do tej, jaką widzimy pomiędzy słowami
DECOREM i DOMVS. Należy też sądzić, że przytoczona wyżej uwaga zawarta w przeka-
zie omawianego napisu z dokumentacji drezdeńskiej dotyczy raczej uszkodzenia słowa de-
corem, pierwotnie wykutego z pewnością w pełnej, nie skracanej formie, aniżeli
uszkodzenia słowa dilexisti. Poza tym trudno na obecnym etapie rozpatrywania tej kwestii,
21 Zob. Kaplica Zygmntowska. Materiały..., s. 273, 277, 280,282, 284, 285, 287 (tu głównie wzmianki dotyczące ściany
zach.), por. B. PRZYBYSZEWSKI, Dzieje konserwacji Kaplicy Zygmuntowskiej, „Studia Waweliana", III, 1994,
s. 146.
22 Kaplica Zygmuntowska. Materiały..., s. 198.
23 Ibid.,s. 314.