Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (67.2005)

180

Jerzy Kowalczyk

duży zbiór jego rysunków z inwentaryzacji kościo-
łów barokowych Wilna i Białorusi. Sąto cenne szkice
pomiarowe i czystorysy stanowiące plon prac prowa-
dzonych przed i w czasie wojny. Nowością są pomia-
ry zabytków barokowych z terenu Białorusi
(Budsław) i Ukrainy (Bar, Brahiłów) z archiwów w
Moskwie, St. Petersburgu, Kijowie i Mińsku, uzy-
skane dzięki współpracy z białoruskimi i ukraiński-
mi historykami sztuki i architektury (Natalia
Pietrowicz, Serhij Jurczenko).
Układ rysunków dotyczących zespołu zabytków
został zastosowany według schematu przyjętego
przez Redakcję Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce.
Elementy zapisu katalogu rysunków w IS PAN w za-
sadzie mają takie same części składowe, jak te, które
znajdują się w katalogu Cracovianów opracowanych
przez Wandę Mossakowską, rysunków w Muzeum
Narodowym w Warszawie opracowanych przez An-
drzeja Rottermunda. (1970) i w Gabinecie Rycin
BUW opracowanych przez Teresę Sulerzyską (1967-
1972). Niekiedy są w porównaniu z nimi nawet peł-
niejsze. Oprócz nazwy miejscowości i obecnej
przynależności administracyjnej, dokładnie zostały
określone nazwy zabytków, łącznie z wezwaniami
świątyń. Określono autorów i przytoczono skrupulat-
nie wszelkie sygnatury, daty, napisy (z zachowaniem
majuskuły) i pieczątki. Oczywiście podana jest skala
liniowa, tworzywo (kalka, papier, karton) i narzędzie
(ołówek, tusz, długopis barwny). Obowiązkowo do-
dane zostały numery inwentarza. Więcej niż w innych
publikacjach tego typu jest różnego rodzaju informa-
cji, takichjak: pochodzenie rysunków, nazwisko ofia-
rodawcy oraz gdzie były one publikowane. Ta
ostatnia informacja wymagała dodatkowych poszuki-
wań i konsultacji specjalistów.
Opis techniczny rysunku wskazuje na architekta
jako na autora opracowania. Zasadniczym manka-
mentem jest jednak brak wymiaru rysunków, co

uwzględnili inni autorzy tego typu opracowań (A.
Rottermund, T. Sulerzyska).
Tom został poprzedzony — oprócz Wstępu — in-
formacją o układzie katalogu, wykazem skrótów
(chyba niesłusznie określanych jako „techniczne")
oraz wykazem najczęściej cytowanych publikacji,
w których były reprodukowane rysunki. W wykazie
skrótów nieprawidłowo zaszyfrowano Zakład Ar-
chitektury Polskiej Politechniki Warszawskiej pod
słowem „Arch.". Państwowe Przedsiębiorstwo Pra-
cownie Konserwacji Zabytków niezbyt szczęśliwie
określono jako P.P.K.Z. zamiast PP PKZ.
Dołączony na końcu książki indeks obejmuje tyl-
ko osoby (s. 321-326). Autorka starała się ustalić peł-
ne imiona osób; w kilkunastu wypadkach pozostawiła
tylko inicjały. Niektóre można było rozwiązać, np.
Kornecki M. to dr Marian Kornecki znany i ceniony
krakowski historyk sztuki; Kwitnicka E.D. to Kvit-
nickaja Elena Dmitrievna, znakomita rosyjska (może
polsko-rosyjska) historyczka architektury. Prosiłoby
się jednak o podanie zawodu wymienianych osób.
Jest to wymóg przestrzegany przez innych autorów
tego typu publikacji naukowej (A. Rottermund,
T. Sulerzyska)
Należy żałować, że Katalog planów z IS PAN nie
został zaopatrzony przynajmniej w kilkanaście repro-
dukcji, czym się niekorzystnie różni od katalogów
wydanych przez Ośrodek Dokumentacji Zabytków.
Zaważyły na tym z pewnością trudności finansowe
Instytutu.
Mimo pewnych zastrzeżeń, a raczej postulatów,
wysoko oceniam katalog rysunków opracowany
przez arch. Marię Szkurłat. Dobrze byłoby, aby Dy-
rekcja Instytutu nadal dążyła do utrwalania w publi-
kacjach zawartości największego w Polsce zbioru
rysunków, a tym samym upowszechniała je wśród
badaczy i konserwatorów zabytków architektury
w naszym kraju.