DOI article:
Myśliński, Michał: Gemmy późnoantyczne i bizantyńskie w polskich kolekcjach muzealnych
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.49518#0239
229
'Projekt Badawczy KBN nr 1 H01E 008 09 pt. Dzieła sztuki bizantyńskiej i pobizantyńskiej w zbiorach polskich.
Kierownikiem grantu była prof. dr hab. Anna Różycka Bryzek z Instytutu Historii Sztuki UJ, zaś piszący te słowa
Głównym Wykonawcą.
20d roku 1994 z tej grupy zostały opublikowane następujące zabytki: Jerzy RÓŻYCKI, „Ein unbekanntes Werk des
Georgios Laskaris: das geschnitzte Kreuz im Museum der Fursten Czartoryski Krakau”, [w:] Byzantina et Slavica
Cracoviensia, II, Cracow 1994, s. 83-96; Michał MYŚLINSKI, „Stauroteka bizantyńska ze Skarbca Koronnego na
Wawelu”, [w:] Studia Waweliana, V, 1996, s. 5-32; id., „Bericht iiber das Projekt: Byzantinische und spatbyzantinische
Kunstwerke in den polnischen Sammlungen”, [w:] Byzanz und Ostmitteleuropa 950-1453, Mainzer Veróffentlichungen
zur Byzantinistik, Bd. 3, Wiesbaden 1999, s. 185-189; id., „Sceny gonitw rydwanów na hipodromie w Konstantynopolu
- dwie gemmy w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie”, [w:] Ars Graeca-Ars Latina, Kraków 2001, s. 49-54;
id., „Stauroteka lednicka”, [w:] Cerkiew -wielka tajemnica, Gniezno 2001, s. 46-47 id., „Wczesnobizantyńska gemma
w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu”, Studia Waweliana, XI/XII, 2002/2003, s. 251-253; Piotr GROTOWSKI,
Mirosław KRUK, Mariusz PASZKOWSKI, „Ikony-enkolpiony ze zbiorów Muzeum Książąt Czartoryskich w Krako-
wie”, [w:] Cerkiew - wielka tajemnica, Gniezno 2001, s. 58-59. O gemmach bizantyńskich zob. także: Victor ELBERN,
Fructus operis. Kunstgeschichtliche Aufsdtze aus funfJahrzehnten, Regensburg 1998; id., Fructus operis, 2, Beitrdge
zur liturgischen Kunst des friihen Mittelalters, Regensburg 2003 (tamże wcześniejsza literatura).
JProjekt Badawczy KBN nr 1 H01E 06 18 pt. Dzieła sztuki bizantyńskiej i pobizantyńskiej w zbiorach polskich. Nauko-
we opracowanie katalogu, prowadzony w tym samym składzie.
4Polski kontekst historyczny lub archeologiczny posiadają tak niezwykle cenne dzieła jak ikona mozaikowa z klasztoru
sióstr Klarysek w Krakowie, stauroteki z Wawelu oraz Ostrowa Lednickiego, wzmiankowana tu gemma i pieczęć
z Przemyśla, plakieta steatytowa z Gniezna.
MICHAŁ MYŚLIŃSKI
Instytut Sztuki PAN
Gemmy późnoantyczne i bizantyńskie
w polskich kolekcjach muzealnych
Wr. 1997 zakończony został Projekt Badawczy finansowany przez Komitet Badań Na-
ukowych, którego celem była inwentaryzacja dzieł sztuki bizantyńskiej i pobizantyń-
skiej w polskich kolekcjach muzealnych1. Kwerenda przeprowadzona w ponad pięciu-
set muzeach doprowadziła do odkrycia 32 zabytków tego pochodzenia, dotychczas nie znanych
i nie publikowanych (liczyć się oczywiście należy z możliwością dalszego ujawniania kolejnych
dzieł)2. W ramach innego Projektu, również finansowanego przez KBN i zakończonego w r. 2001,
nastąpiło opracowanie dzieł bezsprzecznie określonych jako bizantyńskie lub wykonanych przez
artystów greckich w okresie pobizantyńskim3.
Kontekst historyczny większości nowo odkrytych zabytków jest trudny do odtworzenia. Do
zbiorów muzealnych napływały jako pojedyncze dary bądź jako część większych kolekcji tworzo-
nych drogą antykwarycznych zakupów, zazwyczaj dokonywanych poza granicami Polski. Dodat-
kowo brak precyzji w zapisach muzealnych powoduje, iż nie można dziś jednoznacznie określić
historii zabytków przed momentem ich włączenia do zbiorów4. W skład grupy wchodzą ikony
oraz głównie wyroby tzw. rzemiosła artystycznego - gemmy, stauroteki, plakiety ze steatytu
'Projekt Badawczy KBN nr 1 H01E 008 09 pt. Dzieła sztuki bizantyńskiej i pobizantyńskiej w zbiorach polskich.
Kierownikiem grantu była prof. dr hab. Anna Różycka Bryzek z Instytutu Historii Sztuki UJ, zaś piszący te słowa
Głównym Wykonawcą.
20d roku 1994 z tej grupy zostały opublikowane następujące zabytki: Jerzy RÓŻYCKI, „Ein unbekanntes Werk des
Georgios Laskaris: das geschnitzte Kreuz im Museum der Fursten Czartoryski Krakau”, [w:] Byzantina et Slavica
Cracoviensia, II, Cracow 1994, s. 83-96; Michał MYŚLINSKI, „Stauroteka bizantyńska ze Skarbca Koronnego na
Wawelu”, [w:] Studia Waweliana, V, 1996, s. 5-32; id., „Bericht iiber das Projekt: Byzantinische und spatbyzantinische
Kunstwerke in den polnischen Sammlungen”, [w:] Byzanz und Ostmitteleuropa 950-1453, Mainzer Veróffentlichungen
zur Byzantinistik, Bd. 3, Wiesbaden 1999, s. 185-189; id., „Sceny gonitw rydwanów na hipodromie w Konstantynopolu
- dwie gemmy w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie”, [w:] Ars Graeca-Ars Latina, Kraków 2001, s. 49-54;
id., „Stauroteka lednicka”, [w:] Cerkiew -wielka tajemnica, Gniezno 2001, s. 46-47 id., „Wczesnobizantyńska gemma
w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu”, Studia Waweliana, XI/XII, 2002/2003, s. 251-253; Piotr GROTOWSKI,
Mirosław KRUK, Mariusz PASZKOWSKI, „Ikony-enkolpiony ze zbiorów Muzeum Książąt Czartoryskich w Krako-
wie”, [w:] Cerkiew - wielka tajemnica, Gniezno 2001, s. 58-59. O gemmach bizantyńskich zob. także: Victor ELBERN,
Fructus operis. Kunstgeschichtliche Aufsdtze aus funfJahrzehnten, Regensburg 1998; id., Fructus operis, 2, Beitrdge
zur liturgischen Kunst des friihen Mittelalters, Regensburg 2003 (tamże wcześniejsza literatura).
JProjekt Badawczy KBN nr 1 H01E 06 18 pt. Dzieła sztuki bizantyńskiej i pobizantyńskiej w zbiorach polskich. Nauko-
we opracowanie katalogu, prowadzony w tym samym składzie.
4Polski kontekst historyczny lub archeologiczny posiadają tak niezwykle cenne dzieła jak ikona mozaikowa z klasztoru
sióstr Klarysek w Krakowie, stauroteki z Wawelu oraz Ostrowa Lednickiego, wzmiankowana tu gemma i pieczęć
z Przemyśla, plakieta steatytowa z Gniezna.
MICHAŁ MYŚLIŃSKI
Instytut Sztuki PAN
Gemmy późnoantyczne i bizantyńskie
w polskich kolekcjach muzealnych
Wr. 1997 zakończony został Projekt Badawczy finansowany przez Komitet Badań Na-
ukowych, którego celem była inwentaryzacja dzieł sztuki bizantyńskiej i pobizantyń-
skiej w polskich kolekcjach muzealnych1. Kwerenda przeprowadzona w ponad pięciu-
set muzeach doprowadziła do odkrycia 32 zabytków tego pochodzenia, dotychczas nie znanych
i nie publikowanych (liczyć się oczywiście należy z możliwością dalszego ujawniania kolejnych
dzieł)2. W ramach innego Projektu, również finansowanego przez KBN i zakończonego w r. 2001,
nastąpiło opracowanie dzieł bezsprzecznie określonych jako bizantyńskie lub wykonanych przez
artystów greckich w okresie pobizantyńskim3.
Kontekst historyczny większości nowo odkrytych zabytków jest trudny do odtworzenia. Do
zbiorów muzealnych napływały jako pojedyncze dary bądź jako część większych kolekcji tworzo-
nych drogą antykwarycznych zakupów, zazwyczaj dokonywanych poza granicami Polski. Dodat-
kowo brak precyzji w zapisach muzealnych powoduje, iż nie można dziś jednoznacznie określić
historii zabytków przed momentem ich włączenia do zbiorów4. W skład grupy wchodzą ikony
oraz głównie wyroby tzw. rzemiosła artystycznego - gemmy, stauroteki, plakiety ze steatytu