DOI Artikel:
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna: [Rezension von: Sergej O. Androsov, Pietro il Grande e la scultura italiana]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49518#0467
Recenzje
453
kształcie i prześledzić jej losy w oparciu o dokumen-
ty, jakimi są wykazy rzeźb stojących w Ogrodzie
Letnim. Według pierwszego spisu z 1728 r. było tam
wówczas 58 wielkich posągów i grup, 2 statuy śred-
niej wielkości, 2 posągi leżące, 10 figur małych roz-
miarów, 13 statui wykonanych w ołowiu oraz 46
biustów, do których dodać należy 37 rzeźb pozba-
wionych opisu, w większości biustów. W 1732 r.
liczba ta powiększyła się o 17 posągów z kolekcji
Mienszykowa. Z kolejnych spisów wynika, że około
1/3 ówczesnego stanu nie zachowała się do naszych
czasów. Latem 1743 r. przewieziono do Carskiego
Sioła rzeźby z kolekcji Mienszykowa, znajdujące się
wówczas w Ogrodzie Letnim, i ze zbioru Apraksina,
które były wtedy jeszcze w swoim dawnym miejscu
(rzeźby należące pierwotnie do tych zbiorów zosta-
ły w latach następnych rozdzielone między Peterhof,
Carskie Sioło i Pawłowsk). Po znacznych zniszcze-
niach poczynionych przez powódź w następstwie
burzy we wrześniu 1777 r. nastąpiła przebudowa
Ogrodu Letniego oraz przemieszczenia i uszkodze-
nia znajdujących się tam rzeźb, a w czasie krótkiego
panowania Pawła I liczne dzieła przewieziono dla
ozdobienia carskich rezydencji w Pawłowska, Gat-
czynie i później do Zamku Michajłowskiego. W po-
czątkach XX w. zaczęto przeprowadzać restauracje
rzeźb, a między 1920 a 1930 r. nastąpiła rekonstruk-
cja Ogrodu Letniego. W czasie oblężenia Leningra-
du rzeźby uniknęły zniszczenia ukryte pod ziemią
i jeszcze do niedawna w czasie prac wykopalisko-
wych znajdowano niektóre z nich. Dokonana przez
Autora rekonstrukcja dawnego stanu ma obok
aspektów czysto badawczych także znaczenie prak-
tyczne. W Ogrodzie Letnim bowiem rozpoczęto za-
stępowanie stojących tam oryginalnych posągów
i biustów ich kopiami, co ma na celu ich właściwe
zabezpieczenie. Odtworzenie XVIII-wiecznego sta-
nu i dyspozycji znajdujących się tam rzeźb pozwoli
w przyszłości na umieszczenie w Ogrodzie również
kopii dzieł stojących tam dawniej, a obecnie prze-
chowywanych w innych miejscach.
Analizując kolekcjonerstwo Piotra I w kontek-
ście ówczesnej kultury europejskiej Autor zauważa,
że nie należy porównywać tego zjawiska z kolekcjo-
nerstwem w krajach o utrwalonej długoletniej trady-
cji. Analogii upatruje raczej w poczynaniach takiego
znawcy i wytrawnego zbieracza sztuki, jakim był
sojusznik Piotra Wielkiego w wojnie północnej,
August II Mocny, kurfurst Saksonii i król Polski.
Wprawdzie zakupy dla dworu w Dreźnie rzymskich
kolekcji rzeźb antycznych księcia Agostino Chigi
i kardynała Alessandra Albani miały miejsce dopiero
w 1728 r., stosunkowo mało też wiadomo o nabywa-
niu przez Augusta Mocnego rzeźb współczesnych,
z których jedynie drobna część zachowała się do
naszych czasów, jednak zarówno w Dreźnie, jak
5. Giovanni Bonazza, Noc, marmur, 1717 r,
Ogród Letni w Sankt Petersburgu.
Repr. wgS.O. Androsov
Petersburgu spotykamy dzieła wykonane przez tych
samych włoskich rzeźbiarzy - Piotr Wielki kupował
zatem rzeźby u tych samych artystów, co tak wytraw-
ny kolekcjoner jak August II Mocny.
Mimo że zainteresowania Piotra I sztukami pla-
stycznymi, zwłaszcza rzeźbą antyczną, nie miały w
Rosji głębszej tradycji i były podzielane jedynie przez
kilka osób z jego najbliższego otoczenia, i że owo
upodobanie do rzeźby wygasło po śmierci cara, to
jednak niektóre z projektów powstałych w jego cza-
sach pojawiły się ponownie w wiele lat później - jak
np. inicjatywa zakupu odlewów i kopii rzeźb antycz-
nych pochodząca z początku lat 20., która antycypo-
wała późniejszy taki zakup w 1769 r. dla Akademii
Sztuk Pięknych w Petersburgu, czy widoczna w 2.
453
kształcie i prześledzić jej losy w oparciu o dokumen-
ty, jakimi są wykazy rzeźb stojących w Ogrodzie
Letnim. Według pierwszego spisu z 1728 r. było tam
wówczas 58 wielkich posągów i grup, 2 statuy śred-
niej wielkości, 2 posągi leżące, 10 figur małych roz-
miarów, 13 statui wykonanych w ołowiu oraz 46
biustów, do których dodać należy 37 rzeźb pozba-
wionych opisu, w większości biustów. W 1732 r.
liczba ta powiększyła się o 17 posągów z kolekcji
Mienszykowa. Z kolejnych spisów wynika, że około
1/3 ówczesnego stanu nie zachowała się do naszych
czasów. Latem 1743 r. przewieziono do Carskiego
Sioła rzeźby z kolekcji Mienszykowa, znajdujące się
wówczas w Ogrodzie Letnim, i ze zbioru Apraksina,
które były wtedy jeszcze w swoim dawnym miejscu
(rzeźby należące pierwotnie do tych zbiorów zosta-
ły w latach następnych rozdzielone między Peterhof,
Carskie Sioło i Pawłowsk). Po znacznych zniszcze-
niach poczynionych przez powódź w następstwie
burzy we wrześniu 1777 r. nastąpiła przebudowa
Ogrodu Letniego oraz przemieszczenia i uszkodze-
nia znajdujących się tam rzeźb, a w czasie krótkiego
panowania Pawła I liczne dzieła przewieziono dla
ozdobienia carskich rezydencji w Pawłowska, Gat-
czynie i później do Zamku Michajłowskiego. W po-
czątkach XX w. zaczęto przeprowadzać restauracje
rzeźb, a między 1920 a 1930 r. nastąpiła rekonstruk-
cja Ogrodu Letniego. W czasie oblężenia Leningra-
du rzeźby uniknęły zniszczenia ukryte pod ziemią
i jeszcze do niedawna w czasie prac wykopalisko-
wych znajdowano niektóre z nich. Dokonana przez
Autora rekonstrukcja dawnego stanu ma obok
aspektów czysto badawczych także znaczenie prak-
tyczne. W Ogrodzie Letnim bowiem rozpoczęto za-
stępowanie stojących tam oryginalnych posągów
i biustów ich kopiami, co ma na celu ich właściwe
zabezpieczenie. Odtworzenie XVIII-wiecznego sta-
nu i dyspozycji znajdujących się tam rzeźb pozwoli
w przyszłości na umieszczenie w Ogrodzie również
kopii dzieł stojących tam dawniej, a obecnie prze-
chowywanych w innych miejscach.
Analizując kolekcjonerstwo Piotra I w kontek-
ście ówczesnej kultury europejskiej Autor zauważa,
że nie należy porównywać tego zjawiska z kolekcjo-
nerstwem w krajach o utrwalonej długoletniej trady-
cji. Analogii upatruje raczej w poczynaniach takiego
znawcy i wytrawnego zbieracza sztuki, jakim był
sojusznik Piotra Wielkiego w wojnie północnej,
August II Mocny, kurfurst Saksonii i król Polski.
Wprawdzie zakupy dla dworu w Dreźnie rzymskich
kolekcji rzeźb antycznych księcia Agostino Chigi
i kardynała Alessandra Albani miały miejsce dopiero
w 1728 r., stosunkowo mało też wiadomo o nabywa-
niu przez Augusta Mocnego rzeźb współczesnych,
z których jedynie drobna część zachowała się do
naszych czasów, jednak zarówno w Dreźnie, jak
5. Giovanni Bonazza, Noc, marmur, 1717 r,
Ogród Letni w Sankt Petersburgu.
Repr. wgS.O. Androsov
Petersburgu spotykamy dzieła wykonane przez tych
samych włoskich rzeźbiarzy - Piotr Wielki kupował
zatem rzeźby u tych samych artystów, co tak wytraw-
ny kolekcjoner jak August II Mocny.
Mimo że zainteresowania Piotra I sztukami pla-
stycznymi, zwłaszcza rzeźbą antyczną, nie miały w
Rosji głębszej tradycji i były podzielane jedynie przez
kilka osób z jego najbliższego otoczenia, i że owo
upodobanie do rzeźby wygasło po śmierci cara, to
jednak niektóre z projektów powstałych w jego cza-
sach pojawiły się ponownie w wiele lat później - jak
np. inicjatywa zakupu odlewów i kopii rzeźb antycz-
nych pochodząca z początku lat 20., która antycypo-
wała późniejszy taki zakup w 1769 r. dla Akademii
Sztuk Pięknych w Petersburgu, czy widoczna w 2.