DOI issue:
Nr. 3-4
DOI article:Skrodzka, Agnieszka: Wizerunek króla nieszczęśliwego - portret Stanisława Augusta z klepsydrą: =
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0218
210
AGNIESZKA SKRODZKA
(il. 4). W czasie ostatniej wojny natomiast zaginęło powtórzenie z Muzeum Lubelskiego -
własność Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, a wcześniej w rękach wspomnianej już
baronowej Rastawieckiej-^ (il. 5). Najpóźniejsza znana mi kopia, dzieło Jana Kantego
Wojnarowskiego z 1871 r., pojawiła się nie tak dawno, bo w 2005 r., na aukcji
(ii. 6). Dziś obraz znajduje się w Krakowie w rękach prywatnych^.
Powtórzenia wizerunku z klepsydrą to również zamawiane przez Stanisława Augusta
miniatury-^. Wiadomo o maleńkim portrecie wprawionym w pudełko podarowane przez
króla Annie Dorocie Birom^. Należy odnotować informację o miniaturze w kształcie ton-
da znajdującej się w 1912 r. w kolekcji Ksawerego Branickiego-Ń Znane są nazwiska
kilku malarzy wykonujących tego typu kopie na zlecenie monarchy. Część z nich wyszła
spod pędzla Wincentego Lesseura, między innymi dzieło należące do księcia Józefa Po-
niatowskiego*^ oraz wersje przeznaczone przez króla dla jego siostrzenicy, Marii Teresy
Tyszkiewicz, a także dla matematyka Simona Luilhera-f Jeden egzemplarz ręki Lesseura
stanowił własność hrabiów Tarnowskich (dziś w Rapperswilupf Miniaturowy wizerunek
alegoryczny namalowała także córka Bacciarellego, Anna^ oraz Wilhelm Chodowiecki^-.
Do tej pory nie udało się jednak ustalić autorstwa kilku zachowanych. Nieznany jest wy-
konawca miniatury ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie oraz znajdującej się
na stałej ekspozycji w Łazienkach^. Nie są znane personalia autora egzemplarza z Mu-
zeum Narodowego w Poznaniu, gdzie przechowywany jest także szkic do miniaturowego
KaAAgzńAzów..., Warszawa 1925, nr kat. 56; KAaAgzńzozów..., Warszawa 1938, s. 6, nr 56; 8Anzy..., s. 30.
*^ 99 rzzzłc/Yz AA/ szAłz z azizyłów 7# /rza/a 2005. Wa/a/og Down dzzłgjyzzggo „Pgzzz^gW w JKzzrszawA, red. Elżbieta
P1WOCKA et al., Warszawa 2005, s. 42, il. 260. Za wskazanie portretu dziękuję panu Michałowi Olszewskiemu.
O Wojnarowskim TH1EME, BECKER, op. cit., Bd. 35, Leipzig 1947, s. 182.
- Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie nie posiada jednak egzemplarza miniatury portretu
z klepsydrą, jak odnotował PIETRUSIŃSKI, op. cit., nr 3, s. 354.
^ Klemens KANTECKI, „Ostatnia księżna kurlandzka", 7ygOfYzzzP7/As'Aomuzzy, 1874, nr 348, s. 137.
Puzzzzę/zzzP wysYaiyy zzzzzzAAz; ozYzz tLzzzzzz z /za/łów, zzz-zędzozrg/' w dozzzzz wA^zzyzzz w RAszawA pzzez Tbwarzyyńw
OpAłz aadzahyAawz ązzasz/Acz, red. Zenon PRZESMYCKI et al., Warszawa 1912, s. 40, nr kat. 295.
Za RaAzwzz*/ ATa At, ęzzg Pg^ygzzz* anazt p/AAiais* CopzA yaAs* par Az zzzdzzzg A PozWmY d/AgozięMg; AGAD,
Yoz^yozz&zzc/A..., 5a, list Stanisława Augusta do Marcella Bacciarellego, 16 X 1795, k. 271, 271v; Józef KAZIMIER-
SKI, „Inwentarz pozostałości po księciu Józefie Poniatowskim z 1814 r.", 7gAz'dzWzz'wzz/zzg, 1963, t. 9, s. 206.
AGAD, Woz^gspozz&zzgu..., list Stanisława Augusta do Marcella Bacciarellego, 4 X 1795, k. 267v; AGAD, Woz*g-
ypozzAzzga UA/a SfazA/awa dzzgzzyA z Py^gzzz, yAużzzzłAzzz z dyyyozzgzzAzzz ^złata/y CAAwyłzę/', pzzeważzzA w spz^a-
wac/z 7zzz<?zz^oiyyc7z, 11, k. 43, 76; Anita CH1RON-MROZOWSKA, „Króla Stanisława Augusta kolekcja miniatur",
Poczzzz'A77PAz"z'z ózLzłz, 2004, t. 29, s. 133, przyp. 56.
^ RASTAWIECKI, op. cit., s. 263; Jan BOŁOZ-ANTONIEWICZ, Wata/og wystawy ^ztałząoPłzg/' o<YzuAa 7764-780*0,
Lwów 1894, s. 48, nr 250; Stanisław ZAREWICZ, „Polskie miniatury na lwowskiej wystawie", óztała. MA^zygzzzzP...,
1912, r. 2, t. 2, z. 2, s. 63; Kazimiera GROTTOWA, Zhzozy ^zAkz7azzaPg/z'Aa z JKzAziY TazizowAc/z wDzzłowA (7808-
7849J, Wrocław 1957, s. 135, nr 19; Halina KAMIŃSKA-KRASSOWSKA, „Lesseur Wincenty de", [w:] PAwzzzP
azTysYówyoPAzc/z z ońcyg/z w PoPgg <Yzz'a/a/'qcyc/z /z^az^c/z pz"zg<7 7966 zp. Ma/az^ze, z^zgźńAz^zg, gzą/zcy [dalej: 8dP],
t. 5, red. Janusz DERWOJED, Warszawa 1993, s. 62-64; MzzzzaAzy KzzggzzAgo Pg^eaz^a z JKAzYz 7az7zow^łz'g/'z Paw-
zzg/' koAżgz TazmomsiA/z z Dzzłowa w z6z'oz*ac/z AYzzzgzzzzz PoPłzggo w Paąpgz^wzA, katalog wystawy, oprać. Halina
KAMIŃSKA-KRASSOWSKA, Warszawa 1994, s. 41, nr kat. i il. 1 oraz s. 109.
^ Helena D'ABANCOURT, „Bacciarelli Anna", [w:] P8P, t. 1, red. Władysław KONOPCZYŃSKI, K*aków 1935,
s. 197; Bożenna MAJEWSKA-MASZKOWSKA, „Bacciarelli Anna", [w:] 5dP, t. 1, red. Jolanta MAURIN-B1AŁO-
STOCKA et al., Wrocław 1971, s. 54-55; Maria T. MICHAŁOWSKA-BARŁÓG, zWzzzzatzzzy. WuA/ogzńAzAu'Yfzzzgzzzzz
Aaro<Yowggo wPozzzazzza, Poznań 1995, s. 112, nr 129.
^ BUS1RI-VICI, op. cit,, s. 55, przyp. 13 d.
^ ATzYzzYztwy PoPłA o<Y YT77 Po WY mAłu w zńAzmcń AYzzzgzzzzz Auz*oz7omggo m RAz^zamA, katalog zbiorów, oprać.
Halina KAMIŃSKA-KRASSOWSKA, Warszawa 1978, s. 94, nr kat. i il. 178.
AGNIESZKA SKRODZKA
(il. 4). W czasie ostatniej wojny natomiast zaginęło powtórzenie z Muzeum Lubelskiego -
własność Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, a wcześniej w rękach wspomnianej już
baronowej Rastawieckiej-^ (il. 5). Najpóźniejsza znana mi kopia, dzieło Jana Kantego
Wojnarowskiego z 1871 r., pojawiła się nie tak dawno, bo w 2005 r., na aukcji
(ii. 6). Dziś obraz znajduje się w Krakowie w rękach prywatnych^.
Powtórzenia wizerunku z klepsydrą to również zamawiane przez Stanisława Augusta
miniatury-^. Wiadomo o maleńkim portrecie wprawionym w pudełko podarowane przez
króla Annie Dorocie Birom^. Należy odnotować informację o miniaturze w kształcie ton-
da znajdującej się w 1912 r. w kolekcji Ksawerego Branickiego-Ń Znane są nazwiska
kilku malarzy wykonujących tego typu kopie na zlecenie monarchy. Część z nich wyszła
spod pędzla Wincentego Lesseura, między innymi dzieło należące do księcia Józefa Po-
niatowskiego*^ oraz wersje przeznaczone przez króla dla jego siostrzenicy, Marii Teresy
Tyszkiewicz, a także dla matematyka Simona Luilhera-f Jeden egzemplarz ręki Lesseura
stanowił własność hrabiów Tarnowskich (dziś w Rapperswilupf Miniaturowy wizerunek
alegoryczny namalowała także córka Bacciarellego, Anna^ oraz Wilhelm Chodowiecki^-.
Do tej pory nie udało się jednak ustalić autorstwa kilku zachowanych. Nieznany jest wy-
konawca miniatury ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie oraz znajdującej się
na stałej ekspozycji w Łazienkach^. Nie są znane personalia autora egzemplarza z Mu-
zeum Narodowego w Poznaniu, gdzie przechowywany jest także szkic do miniaturowego
KaAAgzńAzów..., Warszawa 1925, nr kat. 56; KAaAgzńzozów..., Warszawa 1938, s. 6, nr 56; 8Anzy..., s. 30.
*^ 99 rzzzłc/Yz AA/ szAłz z azizyłów 7# /rza/a 2005. Wa/a/og Down dzzłgjyzzggo „Pgzzz^gW w JKzzrszawA, red. Elżbieta
P1WOCKA et al., Warszawa 2005, s. 42, il. 260. Za wskazanie portretu dziękuję panu Michałowi Olszewskiemu.
O Wojnarowskim TH1EME, BECKER, op. cit., Bd. 35, Leipzig 1947, s. 182.
- Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie nie posiada jednak egzemplarza miniatury portretu
z klepsydrą, jak odnotował PIETRUSIŃSKI, op. cit., nr 3, s. 354.
^ Klemens KANTECKI, „Ostatnia księżna kurlandzka", 7ygOfYzzzP7/As'Aomuzzy, 1874, nr 348, s. 137.
Puzzzzę/zzzP wysYaiyy zzzzzzAAz; ozYzz tLzzzzzz z /za/łów, zzz-zędzozrg/' w dozzzzz wA^zzyzzz w RAszawA pzzez Tbwarzyyńw
OpAłz aadzahyAawz ązzasz/Acz, red. Zenon PRZESMYCKI et al., Warszawa 1912, s. 40, nr kat. 295.
Za RaAzwzz*/ ATa At, ęzzg Pg^ygzzz* anazt p/AAiais* CopzA yaAs* par Az zzzdzzzg A PozWmY d/AgozięMg; AGAD,
Yoz^yozz&zzc/A..., 5a, list Stanisława Augusta do Marcella Bacciarellego, 16 X 1795, k. 271, 271v; Józef KAZIMIER-
SKI, „Inwentarz pozostałości po księciu Józefie Poniatowskim z 1814 r.", 7gAz'dzWzz'wzz/zzg, 1963, t. 9, s. 206.
AGAD, Woz^gspozz&zzgu..., list Stanisława Augusta do Marcella Bacciarellego, 4 X 1795, k. 267v; AGAD, Woz*g-
ypozzAzzga UA/a SfazA/awa dzzgzzyA z Py^gzzz, yAużzzzłAzzz z dyyyozzgzzAzzz ^złata/y CAAwyłzę/', pzzeważzzA w spz^a-
wac/z 7zzz<?zz^oiyyc7z, 11, k. 43, 76; Anita CH1RON-MROZOWSKA, „Króla Stanisława Augusta kolekcja miniatur",
Poczzzz'A77PAz"z'z ózLzłz, 2004, t. 29, s. 133, przyp. 56.
^ RASTAWIECKI, op. cit., s. 263; Jan BOŁOZ-ANTONIEWICZ, Wata/og wystawy ^ztałząoPłzg/' o<YzuAa 7764-780*0,
Lwów 1894, s. 48, nr 250; Stanisław ZAREWICZ, „Polskie miniatury na lwowskiej wystawie", óztała. MA^zygzzzzP...,
1912, r. 2, t. 2, z. 2, s. 63; Kazimiera GROTTOWA, Zhzozy ^zAkz7azzaPg/z'Aa z JKzAziY TazizowAc/z wDzzłowA (7808-
7849J, Wrocław 1957, s. 135, nr 19; Halina KAMIŃSKA-KRASSOWSKA, „Lesseur Wincenty de", [w:] PAwzzzP
azTysYówyoPAzc/z z ońcyg/z w PoPgg <Yzz'a/a/'qcyc/z /z^az^c/z pz"zg<7 7966 zp. Ma/az^ze, z^zgźńAz^zg, gzą/zcy [dalej: 8dP],
t. 5, red. Janusz DERWOJED, Warszawa 1993, s. 62-64; MzzzzaAzy KzzggzzAgo Pg^eaz^a z JKAzYz 7az7zow^łz'g/'z Paw-
zzg/' koAżgz TazmomsiA/z z Dzzłowa w z6z'oz*ac/z AYzzzgzzzzz PoPłzggo w Paąpgz^wzA, katalog wystawy, oprać. Halina
KAMIŃSKA-KRASSOWSKA, Warszawa 1994, s. 41, nr kat. i il. 1 oraz s. 109.
^ Helena D'ABANCOURT, „Bacciarelli Anna", [w:] P8P, t. 1, red. Władysław KONOPCZYŃSKI, K*aków 1935,
s. 197; Bożenna MAJEWSKA-MASZKOWSKA, „Bacciarelli Anna", [w:] 5dP, t. 1, red. Jolanta MAURIN-B1AŁO-
STOCKA et al., Wrocław 1971, s. 54-55; Maria T. MICHAŁOWSKA-BARŁÓG, zWzzzzatzzzy. WuA/ogzńAzAu'Yfzzzgzzzzz
Aaro<Yowggo wPozzzazzza, Poznań 1995, s. 112, nr 129.
^ BUS1RI-VICI, op. cit,, s. 55, przyp. 13 d.
^ ATzYzzYztwy PoPłA o<Y YT77 Po WY mAłu w zńAzmcń AYzzzgzzzzz Auz*oz7omggo m RAz^zamA, katalog zbiorów, oprać.
Halina KAMIŃSKA-KRASSOWSKA, Warszawa 1978, s. 94, nr kat. i il. 178.