Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010)

RECENZJE ! POLEMIKI

375

części wnikliwa analiza charakterystycznego układu
fałd perizonium przynosi hipotezę o kopii ideowej,
nawiązującej do rzymskich krucyfiksów wizyjnych
św. Brygidy Szwedzkiej, której działałność stanowi-
ła wzór dla królowej Jadwigi^. To z kolei wiedzie
badacza do sztuki Neapolu, której wpływ także za-
uważa w krakowskim krucyfiksie^. Sugeruje, że to
właśnie z Neapolem i z artystą ukształtowanym pod
silnym wpływem jego kultury i duchowości św. Bry-
gidy, należy wiązać wawelskie dzieło^. Mogło ono
trafić na Wawel bądź to bezpośrednio z Włoch^,
bądź - zważywszy związki dynastyczne - przez
Węgry.
Książka Kaczmarka, pomimo kilku wątpliwości
wobec wskazywanych przez Autora italianizmów
(jak chociażby sama koncepcja „uwewnętrznionego
italianizmu" Madonny ze „Skarbimierza"), jest nie-
zwykle cennym i nowatorskim spojrzeniem na rzeź-
bę tego okresu. Opierając się na klasycznym warsz-
tacie historyka sztuki i związanej z nim metodologią

Może krzyż ten miał być jednym z krzyży św. Brygidy,
bądź za taki uchodzić. KACZMAREK, /tuńńmzwy...,
s. 293.
Analogie w malarstwie oraz rzeźbie, KACZMAREK,
Aa//'am'z/7jy..., s. 287-289.
^ Na Wawel traf łby jako wyraz orientacji religijnej kró-

dochodzi do ważkich odkryć, co motywuje do dal-
szych, pogłębionych poszukiwań i weryfikacji.
Mocną stroną pracy jest skrupulatnie opracowany
przez Autora stan badań nad omawianymi zabytka-
mi oraz sprawność i skuteczność analizy formalnej
i porównawczej. Śledzenie wywodu ułatwiają liczne
ilustracje włamane w tekst. Wiele jest w książce zna-
czących i odważnych hipotez, niepokoi natomiast
tak szerokie zakreślenie samego pojęcia italiani-
zmów, od cech stylowych po importy ideowe.
Brakuje też odniesienia do kwestii italianizmów
w wiekach XI i XłC^. Interesujące też byłoby przed-
stawienie zagadnienia: jak zmieniały sposoby prze-
nikania wpływów włoskich na północ od Alp na
przestrzeni wieków, czy w okresie (XIIł-XIV w.)
analizowanym w omawianej pracy uchwytne są ja-
kieś nowe zjawiska? Z pewnością badania Kaczmar-
ka winny stać się, nie tyle obowiązującym kanonem,
co asumptem i początkiem konstruktywnego, twór-
czego dyskursu w obrębie badań nad rzeźbą gotycką
w Polsce.

lowej Jadwigi, dla której wzorcem była Brygida Szwedz-
ka.
^ Piotr Wysz - legat papieski, KACZMAREK,
zwy..., s. 294.
^ Ostatnio obszernie na ten temat: QU1RINI-P0PŁAW-
SKł, Rzeźńa przeJroHiańsia..., s. 12 i n.