DOI Heft:
Nr.4
DOI Artikel:Maksymczak, Marek: Ku realizmowi: o przedstawieniach "szoferów" Andrzeja Wróblewskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34904#0500
490
MAREK MAKSYMCZAK
9. A/?<2rzc/ IK^óń/ewYk/, Szofer, / 994, o/e/, pAT/ro, /32 A 299,4 cw. łT/rr.y/?o.yć pry wu0?r/.
Fot. arcA/'wM77? AA AToAYymozoAo
mierzą Maiewicza, a konkretniej jego dzieło z 1923 r. zatytułowane ło/o (ił. 11)^^.
Relacje pomiędzy obiema pracami ulegają zacieśnieniu, gdy uświadomimy sobie, że koło
z ózo/ćru, jak i koło Malewiczowskie sytuują się w sąsiedztwie górnego, prawego naroż-
nika czterokątnego białego poia, na tte którego zostały bezpośrednio przedstawione.
Wróbiewski, interesując się dziełami Maiewicza, zapewne był obeznany z teorią i filo-
zofią suprematyzmu. Świadczy o tym jeden z jego tekstów, w którym twórca pisze: „Ka-
zimierz Malewicz tak sam podaje definicję suprematyzmu [...] «Przewaga (supremacja)
czystego wrażenia w sztuce. To co przedmiotowe, jest bez znaczenia. Wyobrażenia naszej
świadomości są bez wartością. Ton jest głównie negatywny, przeciwstawiający się do-
tychczasowemu stanowi rzeczy, jak ton rewolucji. Jest też negatywny, tak jak doktryny
religijne, określające Boga przez określenie tego, czym nie jest. [...] Malarstwo - to obra-
zy. Obrazy to prostokąty, najdoskonalszy prostokąt-to kwadrat. Kwadrat na płaszczyźnie
jest jedynym tworzywem malarza. [...] Oto poglądy Maiewicza (1913): czystymi geome-
trycznymi pra-elementami malarstwa jest kwadrat z jego równowagą boków idących w
dwóch różnych kierunkach, i koło zamknięte w sobie"^. W omawianej pracy szczególnie
zastanawiająca jest obecność, aż za nadto wyraźnych cytatów twórczości Maiewicza. Co
takiego wynika z tak bezpośredniego przywołania tradycji malarstwa awangardowego?
Wydawać by się mogło, że oba widoki: ten ukazany za oknem po lewej stronie, jak i ten
prezentujący się za szybą usytuowaną na wprost szofera otwierają się na ten sam pejzaż
ukazujący jasną przestrzeń. Budowa struktury obrazowej wskazuje jednak na powstającą
Motyw czarnego koła na białym tłe Kazimierz Malewicz zaprezentował kilka lat wcześniej. Po raz pierwszy pojawił
się on w dziele zatytułowanym Ońmz .wp/Ywatys/yczny. /' który artysta namalował w 19)5 r. Zob.
Ałaz/A/AAfo/gwc/? Waschington 1990; Czor/?^ łoto, 1923, olej, płótno, 105 x 105 cm. Państwowe Muzeum
Rosyjskie, Sankt Petersburg.
^ WRÓBLEWSKł, „Malarstwo absolutne (1948)", A/7&zę/ T/*óń/ewW/7/yz/7<?/7y..., s. 133, 135.
MAREK MAKSYMCZAK
9. A/?<2rzc/ IK^óń/ewYk/, Szofer, / 994, o/e/, pAT/ro, /32 A 299,4 cw. łT/rr.y/?o.yć pry wu0?r/.
Fot. arcA/'wM77? AA AToAYymozoAo
mierzą Maiewicza, a konkretniej jego dzieło z 1923 r. zatytułowane ło/o (ił. 11)^^.
Relacje pomiędzy obiema pracami ulegają zacieśnieniu, gdy uświadomimy sobie, że koło
z ózo/ćru, jak i koło Malewiczowskie sytuują się w sąsiedztwie górnego, prawego naroż-
nika czterokątnego białego poia, na tte którego zostały bezpośrednio przedstawione.
Wróbiewski, interesując się dziełami Maiewicza, zapewne był obeznany z teorią i filo-
zofią suprematyzmu. Świadczy o tym jeden z jego tekstów, w którym twórca pisze: „Ka-
zimierz Malewicz tak sam podaje definicję suprematyzmu [...] «Przewaga (supremacja)
czystego wrażenia w sztuce. To co przedmiotowe, jest bez znaczenia. Wyobrażenia naszej
świadomości są bez wartością. Ton jest głównie negatywny, przeciwstawiający się do-
tychczasowemu stanowi rzeczy, jak ton rewolucji. Jest też negatywny, tak jak doktryny
religijne, określające Boga przez określenie tego, czym nie jest. [...] Malarstwo - to obra-
zy. Obrazy to prostokąty, najdoskonalszy prostokąt-to kwadrat. Kwadrat na płaszczyźnie
jest jedynym tworzywem malarza. [...] Oto poglądy Maiewicza (1913): czystymi geome-
trycznymi pra-elementami malarstwa jest kwadrat z jego równowagą boków idących w
dwóch różnych kierunkach, i koło zamknięte w sobie"^. W omawianej pracy szczególnie
zastanawiająca jest obecność, aż za nadto wyraźnych cytatów twórczości Maiewicza. Co
takiego wynika z tak bezpośredniego przywołania tradycji malarstwa awangardowego?
Wydawać by się mogło, że oba widoki: ten ukazany za oknem po lewej stronie, jak i ten
prezentujący się za szybą usytuowaną na wprost szofera otwierają się na ten sam pejzaż
ukazujący jasną przestrzeń. Budowa struktury obrazowej wskazuje jednak na powstającą
Motyw czarnego koła na białym tłe Kazimierz Malewicz zaprezentował kilka lat wcześniej. Po raz pierwszy pojawił
się on w dziele zatytułowanym Ońmz .wp/Ywatys/yczny. /' który artysta namalował w 19)5 r. Zob.
Ałaz/A/AAfo/gwc/? Waschington 1990; Czor/?^ łoto, 1923, olej, płótno, 105 x 105 cm. Państwowe Muzeum
Rosyjskie, Sankt Petersburg.
^ WRÓBLEWSKł, „Malarstwo absolutne (1948)", A/7&zę/ T/*óń/ewW/7/yz/7<?/7y..., s. 133, 135.