Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (11.1949)

Fot. Sz. Zaiczyk

Rye. 29. Pałac Morsztyna, fasada od dziedzińca.
Pomiar zapewne z r. 1712 w Gabinecie Rycin U. W.

ZBIGNIEW REWSKI
U GENEZY ROZPLANOWANA PLACU SASKłEGO
W WARSZAWtE
W literaturze, dotyczącej genezy powstania placu Saskiego, kładzie
się niemal wyłączny nacisk na inicjatywę Augusta II oraz jego dworskich
architektów. Pisze się najczęściej, że w roku 1713 król nabył pałac Bie-
lińskich oraz inne pomniejsze budowle i działki gruntu, po czym polecił
zaprojektować królewski pałac. Powstać w ten sposób miała tzw. oś saska
reprezentacyjnego założenia architektoniczno-urbanistycznego od Kra-
kowskiego Przedmieścia do ul. Chłodnej. Twierdzi się jeszcze ostatnio,
że całe to przedsięwzięcie pochodzi dopiero z początku XVIII w/) Wspo-
mina się co prawda czasem, że pałac Bielińskich należał przed tym do
Morsztynów, lecz tym jego okresem bliżej się dotąd nie zajmowano. Nie
zostało to należycie postawione również i w pracy prof. O. Sosnowskiego °).
Pałac Morsztynów zatracił się szybko w niepamięci łącznie z tra-
gicznym końcem jego fundatora oraz utonął w głośnej przebudowie na
pałac Saski. Lecz nie cały zaginął. Pozostały źródła historyczne, umożli-

wi „Architektura" nr 8'9, Oś Saska.
") O. SOSNOWSKI. Powstanie, układ i cechy charakterystyczne sieci ulicznej
na obszarze Wielkiej Warszawy. Zakład Archit. Polskiej, W-wa 1930, s. 38. Tabl. XI.