DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16954#0130
TERR ACIN A^
ERRACINA, Antiquiflimum Latij ad mare Tyrrhenum oppidum,
Pomptinx paludi quondam hoc loco celebri, imminens, mari, prifeis
monibns,&id genus arboribus abundante. Ad nomen quod attinet,an
Tcrracina, vel Tarracina feribi debeat,optimos quofq; audores,vtroq;
dixifle modo reperitur.Strabo,Mela,Liuius, Antoninus, Cxfar, Ptole-
mxus,alijq; plurimi feriptores, Terracinam vocant,& Polybius Terra*
cinenfes commemorat.Sed Tacitus,Solinus,& Procopius,Tarracinam
nominant.Olim Anxur,lingua Volfcorum,eorundem caput, vt Plinius, & Cato feribunt. Strabo Tra-
chynam ab initio vocatam perhibet,id eft;afperam,propter montem faxofum,in quo fuit polita. Grx-
cisenim, vt Herodoto £ct*uf,afpcrumlignificat.Liuius etiam Anxur, dicit, inquiens: Anxur, trecenti
in Coloniam milTifunt, bina iugera agri acceperunt. Seruiusinco Virgilijloco, Circxumquc iugum,
queislupiter Anxurus aruis Prxlidet, Iouem Anxurum in hac Campanixparte,quondam cultum feri*
bit, itadi&um, tanquam Sis, id eft,linenouacula,quia barbam ralllTct nunquam, ideoque fignum
cius imberbe fuit. Lucanus de Anxure: Iamque Scprxcipitesfuperauerat Anxuris arces: <5c Martialis
ad Fauftinum: 6 nemus, 6fontesfolidumque madentisarenx Littus, &xquoreis fplendidus Anxur
aquis. Item,pbft, ad Frontinum, Anxuris xquorei, placidos Frontine recelfus: & Silius: Quis Circxa iu-
ga,& fcopuloli verticis Anxur. Terracinx quoque nomen audores plurimi pofuerunt, in primis Liuius
multis locis, prxterquam 5 vbi fpolia&prxdam huius oppidi, caulfam ab initio fuilTe ftipendij militi-
bus dati, prodit,in hanc fententiam : Fabio ad Anxurisiuxta paludes ( Terracinam pofteriores voca-
runt ) obfidionem profedo, fimulque capiendx vrbis expolita ratione,Seruilius Hala, mox cum tribus
cohortibus eam oblidere incipit. Ex, colle quodam occupato, qui vrbi imminebat, cum inde in mu-
ros euafilfent, maximumque iam vrbis diferimen Fabius animaducrtcret.edido vetuit in oppidanos
fxuiri, bonis tamen eorum direptioni permiffis: qua in re,cum paritum Imperatori fuilTet, ideo poltea
militibus xra dari coeperunt, quod ante diem illum, in vfu non fuerat. Alibi quoque feribit, militum
manum in montis anguftijs, ad Lautulas, non procul Anxure confedilTc, dein pugnatum ibi, poft,fui>
Afdrubalis in Italiam aduentum, vrbem hanc immunitate donatam5 infuper alibi, angues immen-
fx magnitudinis, pifeium modo iuxta portum Terracinx colludere vifos, memorat. Suetonius Tibe-
rium Imperatorem, inprxtorio prope Terracinam coenantem, xgrerepentinum faxorum lapfum,
quo multi amicorum eius, & familiarium attriti funt, effugifle fcribit:quam rem etiam Tacitus memo-
rat.Terracinx Palmarius conful interfedus, quod exdem in Adrianum moliretur, vt Spartianus feri-
bit,qui & portum Terracinenfem ab Antonino Pio refedum prodidit. Tranfcurrit hac ad Terracinam
vrbem Appiana via‘, quxRoma Brundulium ducit, maiori nunc ex parte paludibus fubmerfa;quam-
obrem Roma Neapolim euntibus, ad eius lcuam, verfus Terracinam in editiora paululum deflede-
re,nccelTc ell. Strabonis xtate perelegans fuit. Traianus lilice per Pomtinam paludemftrauit.ponti*
bufque multis per folias & aquarum vias coniunxit, plurimis etiam xdificijs ad tutelam eius extrudis,
vti a Dione monumentis ell proditum. Erat olim iuxta viam Appiam fofla profunda, perpetuis aquis,
tum paludium,tum amnium vicinorum plena; perquam Terracina Romam nauiculis commeaba-
tur. Eas fub nodem confcendebant, fummoque mane in Appiam egrediebantur, qua dein ad vr-
bem deueniebant terra. Erat hxc viafumptuofo opere fada,fpondylis elegantium lapidum artificio-
que tanto compofita,vt ad decimum quemque pedem,qux pertica vetus fuit,& noftros pedes XII. ef-
ficit, lapides finguli medio pede prx exteris eminerent, decempedxque menfuram demonftrarent,
qux quoque ex tranfuerfo erat latitudinis. Monumentorum veterum ad hanc viam vtrinque»
tum veftigia.tum ingentes ruinx, quin & integra etiam xdificia multa cernuntur .Iu-
xta fuerunt hxc olim municipia,Tarracina,Formix, Minturnx,Sinuef-
fa, item pars agri Tarentini,Brundulinique, ac alix mul-
ta: vrbes, de quibus plura Leander.
temporibus circumfufum, vti Solinus teftatur, & in hodiernum vfquc
diem agnofei poteft. fuit enim primxua fundatione in monticulo,con-
uallibus vndique cindo,per quas aqux marinx dilfundcbantur,ijs vero
deinde terra paulatim oppletis, nunc continenti collis hxret, vrbsque
ad littus inferiori loco xdificataeft.Ciuitas eft exigua, fed frequens, <5c
honefta:agrogaudet foecundiffimo,amoeniflimoque, vitibus, citris, li-
5*4
ERRACINA, Antiquiflimum Latij ad mare Tyrrhenum oppidum,
Pomptinx paludi quondam hoc loco celebri, imminens, mari, prifeis
monibns,&id genus arboribus abundante. Ad nomen quod attinet,an
Tcrracina, vel Tarracina feribi debeat,optimos quofq; audores,vtroq;
dixifle modo reperitur.Strabo,Mela,Liuius, Antoninus, Cxfar, Ptole-
mxus,alijq; plurimi feriptores, Terracinam vocant,& Polybius Terra*
cinenfes commemorat.Sed Tacitus,Solinus,& Procopius,Tarracinam
nominant.Olim Anxur,lingua Volfcorum,eorundem caput, vt Plinius, & Cato feribunt. Strabo Tra-
chynam ab initio vocatam perhibet,id eft;afperam,propter montem faxofum,in quo fuit polita. Grx-
cisenim, vt Herodoto £ct*uf,afpcrumlignificat.Liuius etiam Anxur, dicit, inquiens: Anxur, trecenti
in Coloniam milTifunt, bina iugera agri acceperunt. Seruiusinco Virgilijloco, Circxumquc iugum,
queislupiter Anxurus aruis Prxlidet, Iouem Anxurum in hac Campanixparte,quondam cultum feri*
bit, itadi&um, tanquam Sis, id eft,linenouacula,quia barbam ralllTct nunquam, ideoque fignum
cius imberbe fuit. Lucanus de Anxure: Iamque Scprxcipitesfuperauerat Anxuris arces: <5c Martialis
ad Fauftinum: 6 nemus, 6fontesfolidumque madentisarenx Littus, &xquoreis fplendidus Anxur
aquis. Item,pbft, ad Frontinum, Anxuris xquorei, placidos Frontine recelfus: & Silius: Quis Circxa iu-
ga,& fcopuloli verticis Anxur. Terracinx quoque nomen audores plurimi pofuerunt, in primis Liuius
multis locis, prxterquam 5 vbi fpolia&prxdam huius oppidi, caulfam ab initio fuilTe ftipendij militi-
bus dati, prodit,in hanc fententiam : Fabio ad Anxurisiuxta paludes ( Terracinam pofteriores voca-
runt ) obfidionem profedo, fimulque capiendx vrbis expolita ratione,Seruilius Hala, mox cum tribus
cohortibus eam oblidere incipit. Ex, colle quodam occupato, qui vrbi imminebat, cum inde in mu-
ros euafilfent, maximumque iam vrbis diferimen Fabius animaducrtcret.edido vetuit in oppidanos
fxuiri, bonis tamen eorum direptioni permiffis: qua in re,cum paritum Imperatori fuilTet, ideo poltea
militibus xra dari coeperunt, quod ante diem illum, in vfu non fuerat. Alibi quoque feribit, militum
manum in montis anguftijs, ad Lautulas, non procul Anxure confedilTc, dein pugnatum ibi, poft,fui>
Afdrubalis in Italiam aduentum, vrbem hanc immunitate donatam5 infuper alibi, angues immen-
fx magnitudinis, pifeium modo iuxta portum Terracinx colludere vifos, memorat. Suetonius Tibe-
rium Imperatorem, inprxtorio prope Terracinam coenantem, xgrerepentinum faxorum lapfum,
quo multi amicorum eius, & familiarium attriti funt, effugifle fcribit:quam rem etiam Tacitus memo-
rat.Terracinx Palmarius conful interfedus, quod exdem in Adrianum moliretur, vt Spartianus feri-
bit,qui & portum Terracinenfem ab Antonino Pio refedum prodidit. Tranfcurrit hac ad Terracinam
vrbem Appiana via‘, quxRoma Brundulium ducit, maiori nunc ex parte paludibus fubmerfa;quam-
obrem Roma Neapolim euntibus, ad eius lcuam, verfus Terracinam in editiora paululum deflede-
re,nccelTc ell. Strabonis xtate perelegans fuit. Traianus lilice per Pomtinam paludemftrauit.ponti*
bufque multis per folias & aquarum vias coniunxit, plurimis etiam xdificijs ad tutelam eius extrudis,
vti a Dione monumentis ell proditum. Erat olim iuxta viam Appiam fofla profunda, perpetuis aquis,
tum paludium,tum amnium vicinorum plena; perquam Terracina Romam nauiculis commeaba-
tur. Eas fub nodem confcendebant, fummoque mane in Appiam egrediebantur, qua dein ad vr-
bem deueniebant terra. Erat hxc viafumptuofo opere fada,fpondylis elegantium lapidum artificio-
que tanto compofita,vt ad decimum quemque pedem,qux pertica vetus fuit,& noftros pedes XII. ef-
ficit, lapides finguli medio pede prx exteris eminerent, decempedxque menfuram demonftrarent,
qux quoque ex tranfuerfo erat latitudinis. Monumentorum veterum ad hanc viam vtrinque»
tum veftigia.tum ingentes ruinx, quin & integra etiam xdificia multa cernuntur .Iu-
xta fuerunt hxc olim municipia,Tarracina,Formix, Minturnx,Sinuef-
fa, item pars agri Tarentini,Brundulinique, ac alix mul-
ta: vrbes, de quibus plura Leander.
temporibus circumfufum, vti Solinus teftatur, & in hodiernum vfquc
diem agnofei poteft. fuit enim primxua fundatione in monticulo,con-
uallibus vndique cindo,per quas aqux marinx dilfundcbantur,ijs vero
deinde terra paulatim oppletis, nunc continenti collis hxret, vrbsque
ad littus inferiori loco xdificataeft.Ciuitas eft exigua, fed frequens, <5c
honefta:agrogaudet foecundiffimo,amoeniflimoque, vitibus, citris, li-
5*4