DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0093
2 1 18 rn.Ce
Digeſtorum Liber primus. Tit vj. 56
inniroa,, Violationem. oe caſu debet compelli ? ad manuiten¬:
dumer Ce e audi ſs lnones, Sedhoe caſu dicir qud de¬?
bet vendi vnde dieunt quidam hane corigia Vel die, hie ſe¬i
aor e eon mno ais eompeleaatdi pHite prortouitaaervr
de ex frequenti b delicto augerur ponnave jle pe. l pitalium.
le ex frequend b deliſcto augerur peaax da tarl, C
ad La m fin.
J Demi niſi con-
ſueudo e alind indu-
cat: vt infr, comm-
55
a Md damn vel quaſi domno, adquiritur etiam innito?,
peterquam in hercdiaert Iaſl puer ias porſo nmadquiSsa m
bu. Et hne rgulan comt ſie Ququuil ſeruns t que-
rit iuſté e,id domins, vel quaſi domino principaliter, vel ſecun-
dati quartur. Quare non obj de auqui. poſt l. quud ſeruus, vbi
deit quod iniuſte d¬
mino non quaritur. Cui
ergo nut quaritur? Re-
ſponnn d’videtur que-
n quod eſt reſtituen-
me conſtitutioni fraudem!
fecerit, ſciet me admiſſum ſe-
ueris executurum.
que per ſeruum adquiritur, id
domino a adquiritur.
2 5 Sed hoc tempore nullis
dum; vt aC C.cmmu-
l du llfSy&ja-
aqui poſl. quo ſeruus.
à 5 Vel veré nulli que-
-riturve no d quod ſer-
u. 2. Item non ob.
quod fructuario, vel
hominibus, qui ſub imperio
Romano ſunt, licet ſupra mo-
dum & ſine cauſa legibus co-
gnita in ſeruos ſuos ſœuire.
Nam ex conſtitutionet diui
Antonini, qui ſine cauſa ſeruum
infr, commu¬!
ap riilimmeangese
& facit C. de pat Ifi.
tu fi. & ia authnt. de
nupe. S. ſed he quidem.
colii.
h Demeur ſeilicet
à iudicibus. E enim de-
negarerur, & ſermos
Diuus etiam Hadrianus Vm-
briciam quandam matronam.
in quinquennium relegauite,
quod ex leniſſimis canſis ancil-
las atrociſſime tractaſſet.
Hie proſequitur primum mem-
bonz fidei poſ queritur
ex duabus cauſis, & non
dominovt Inſtper quas
peſo no adquir S. de hu.
s mquia iſti qua-
E ſie domini ſunt Jde
t hom.5
ſorus autem. 3. Item
non ob. quôd quando
ſtipulatur factum, ve
quod poſſit ire per agri
meum, vel vicini, non
videtur domino qua-
rere: vt mſtitt de fipul.
ſe s ſid cum fatum &
J emdi. & demn.I
pui hredin prine, quia
ſeeandai t querit do-
r mino, & quoad com-
P modui. 4. Item non
obſtar quod quandoque
dieitur eſſe ſua adquiſi-
io in pendenti: ve &
de vſufrut lſad diſi
le qui. S. mterdum. quia
ſatim g domino qua-
rieur, licét poſtea fin-
d gaur retro fructuario
uiſe queſitum, ſi de
ſuo fiat ſolutio, 5. Ite
non ob, quod ſeruus f
publicus ſtipulãdo rem
pupil. ſfal fo. pupillo ad-
quirit, non reipu veJ.
de magi conus. lj5 pen.
quia non per ſeruum,
tui per leggen adquiri-
iturvr jrem pup ſalfi,
Liiy-ii -inſie per epi-
ſtolam adquiritur, non
tamen epiſtola qurit.
6. Eodem modo re-
ſpon ad id, quod dicitur
J de inſtit. in fl-& l.iyvel loquitur de tabellione d Lj. de magi.
omue & lij, ren pu,ſaalfoy. Lem non obj de au poſs liS.
ſit & per eum& de adpuire l ſi ſeruu vbi dieit, quod ui
quaritiquia hae regula tanum de adquiſitis dieit Vel die quod
illa de adqui- re. do. loquitur in duobus caſibus: ve ibi diximus.
bq ine cauſa. modice i & cum cauſa, & ſne cauſa licet ſaui-
re, ſecundum loan vt Cds amnſerd; & intelligitur ita infrà de
t vſufruct. l ueunSS fige. veeſiex en j ſol. mas ſi conſtante,Sſil
marius, que ſunt arg. contra. licét quidam dixerint quod ſine
cauſa non licet immodic : licet cum cauſa & modicé, & im-
modicé: vt Jde lej. lquidergo S ſi here& Js verbor obilg
qui ſeruum. ABDrIO. Sol ſecundm BA r- die quôd ex
iuſta cauſa poreſt dominus ſeruum occidere; ve in contrarior
ſine cauſa non: ve hic dicitur.
e Ex conſtitutione. quam habes jI proxima.
d Occiderit quantun ad leg Cor de ſiea, qua aceuſari poteſt.
ve jad lg. Aqui lade MraiuseSſi dolonô ciuiliter lege Aqui-
.lia conneniri nam l domino datur, non contra dominum: vr j.
ſuum occiderit d, non minus
puniri iubetur, quam qui alie-
num ſeruum occiderit. Sed &
maior t aſperitas dominorum,
eiuſdem principis conſtitutio-
ne coërcerur.
amitterent propter af-
fictionem, & pretio ca-
rerent, & ipſis dominis
quandoque pro ſuis pe-
titionibus andiétia de¬!
negareurt C. de reſe.
vend lratas. ACCCVR.
i Ifamid eſt, infa-
mata. quaſi dicat iniu-
ra d magna, quam pa-
tiuntur inſpecto natu-
rali iure, non ciuili: vr!
nſtiu deur sſſeruu,!
LT Iueſpeciale quodj
quis inuitus e vedatſie:
C.de fideiemmmliſi te.!
&Ld iure ure cm u!
unde. Spn. & j com-
muni diui cnmmuni dij
Si & Cde çomſer. ma.1
Lj jde redie. lſi qui:
fpuchrum S roſes te¬!
gulariter autem contra,
V . Ne contraben eppl.
nuitum.
I raudem id eſt con-
tra ius. vel proprié po-
ue.
brum vſque ad lafilium-& breui-
ter hocintendit: Filius ex legitime
matrimonio natus, & deſcendentes
ex eo, ſunt in poteſtate parentum:
& neposex filio, poſt mortem aui
reincidi in poteſtatem patris, ſi pa-
ter ſuus fuit in poteſtate aui quouſ-
que auus vixerit. BART.
III. GAIVS libro prime
Intitutionum.
Tem in poreſtate noſtra t
Iunt noſtri, quos ex ier
ſtis nuptiis procreauimus: quod
ius proprium ciuium Roma-
norum e eſt.
II11. VLPIANVS ibro prime
Imſtitutionum.
Am ciuium Romanorum
quidam ſunt patres fami-
liamm, alijfilij familiaru: qua-
dam matres familiarum, que-
dam filiæ familiarum. Patres
familiarum ſunt, qui ſunt ſux
poteſtatis, ſiue puberes, ſiue im-
puberes: ſimili modo matres fa-
miliarum?, filij familiarã & fi-
li, qu ſunt in aliena poreſta-
te Nam qui ex me, & vxore
mea naſcitur, in mea poreſtare
eſt. Itẽ qui ex filio meo, & vxore
eius naſcitur, id eſt, nepos meus
& neptis, que in mea ſunt po-
teſtate: & pronepos, & prone-
pris, & deinceps cterir.
I1. VLPIANS libre octaue
ſfi Proemſulis.
Idominus in ſeruos ſuie-
lrit, vel ad impudicitiam,
turpémque violationem f com-
pellar: qu ſint partes preſidis,
ex reſcripto diui Pij ad lium
Marcianum proconſulem Be-
ticz manifeſtabitur, cuius re-
ſeripti verba hc ſunt y: Do-
minorum quidem poteſtatẽ in
ſuos ſeruos ilbataram eſſe opor-
tet, nec cuiquam hominum
ius ſuum detrahisp: ſed do-
minorum intereſt ne auxilium
contra ſuitiam, vel famen,
vel intolerabilem iniuriam de-
negetur his, qui iuſte depre-
cantur. Idebque cognoſce de
querelis eorum, qui ex familia
Iulij Sabini ad ſtatuam confu-
gerunt: & ſi vel durius habitos,
quam quum eſt, vel infami!
ininria affectos cognoueris, ve-
nire iube E: ita vr in poteſtate
domini non reuertantur. Qui ſi!
ne.
m 5 Relegauit. plena-
ria cognitione, & ordi-
narié ſuper cauſa habi-
ta, & data defnitiuat
& poſtea ſie in ſimi
bus Mberuareur: vt
d contit prinj. &C.
de leg. & conſtitt..
nam ſi eſſet tantum in-
terlocutus f, non eſſet
exemplo eius iudican-
dumvtG. de legi, & con-
ſtitlaii. & ufrà de mi-
. LEmiius, infin &i
facit C. de liber. & coru ib. Li ii pprne. e de noffie. tefta-
mente. l fratres.Ul
IPan ia pue, ) e va Oian ut uli, qui ſint
in dominorum poreſtate; hie autem dicit, quod filij ſunt in-
noſtra poreſtate, qui ex iuſtis nuptis procreantura& hoe ius e
proprium ciuium Rom.VIVIANVS.
n j Item in poteſtate. Quatuor modis patia & conſtiuitrpor;
ceſtas: per matrimoniu: vt hie. A. Item per adoptionem;vel
nfra tit t, in prine.. Item per principen legitimatione fa¬!
a: ve in authent. quibus modt natural. eff. ſui. S ſi quis igi-
tur. collat vij. 4. Item per dationem euriae: vr Iſt. de nppeS,¬
nã. ACCVRSIVS.
o T Cuuium Romnnm. Ciues P Romanos dico omnes ſub¬!
iectos imperiorvt ar J. aduni. Roma & facit Iuſtit de papu-
teſt, in prine. ACCVR.
PSIVAm ciuium. ſimil ooo matres fal, quandoque
a lgenm AMeSlegi ACE . citur mater familias i, que honeſté viuir: vrJjde;
eTaior id eſt mag.. veb. eniiie. l prmuutiatiarin. acare a Quandoque que!
rdmmnss,CASVE. Si ſeum vel ancillam dominus ad eſt noue auctoritatis femina: ve fra de Ei,. hi i fa!
impudicitian compellar: ſerm, vel aucillam rendere He aceipitur pro a que eſt ſuii iuris, & ſie acipitur hfrr de
getur eo modo vt poſtea nunquam ad domium reertamr, Si ve ſigniſiel pronmciariu are-
ontra hoe fiat, acrius dominus punietur Nam quedan matro. Pertata, id eſt ſubiectione, & neuer de vdſi
n relegata fuit obhoe, quod mae aneillas ſuas tractabat: & lpeſtani. & die ſigniicatioes, quas haber nomen poreftaeis,
atiam liet domino videatur ius ſum detrabi: tamen quia a- vt ibi.. .
quum eſt iuſté deprecaes audii, ide hoe prcipi vV-r Ceta, non tamen nepos ex fiz, qui ſequitr uum pa-
V1A11v. 12 trem: vt Iſittde papoteſta fi AGCVES.
i
1
Nepotes
Digeſtorum Liber primus. Tit vj. 56
inniroa,, Violationem. oe caſu debet compelli ? ad manuiten¬:
dumer Ce e audi ſs lnones, Sedhoe caſu dicir qud de¬?
bet vendi vnde dieunt quidam hane corigia Vel die, hie ſe¬i
aor e eon mno ais eompeleaatdi pHite prortouitaaervr
de ex frequenti b delicto augerur ponnave jle pe. l pitalium.
le ex frequend b deliſcto augerur peaax da tarl, C
ad La m fin.
J Demi niſi con-
ſueudo e alind indu-
cat: vt infr, comm-
55
a Md damn vel quaſi domno, adquiritur etiam innito?,
peterquam in hercdiaert Iaſl puer ias porſo nmadquiSsa m
bu. Et hne rgulan comt ſie Ququuil ſeruns t que-
rit iuſté e,id domins, vel quaſi domino principaliter, vel ſecun-
dati quartur. Quare non obj de auqui. poſt l. quud ſeruus, vbi
deit quod iniuſte d¬
mino non quaritur. Cui
ergo nut quaritur? Re-
ſponnn d’videtur que-
n quod eſt reſtituen-
me conſtitutioni fraudem!
fecerit, ſciet me admiſſum ſe-
ueris executurum.
que per ſeruum adquiritur, id
domino a adquiritur.
2 5 Sed hoc tempore nullis
dum; vt aC C.cmmu-
l du llfSy&ja-
aqui poſl. quo ſeruus.
à 5 Vel veré nulli que-
-riturve no d quod ſer-
u. 2. Item non ob.
quod fructuario, vel
hominibus, qui ſub imperio
Romano ſunt, licet ſupra mo-
dum & ſine cauſa legibus co-
gnita in ſeruos ſuos ſœuire.
Nam ex conſtitutionet diui
Antonini, qui ſine cauſa ſeruum
infr, commu¬!
ap riilimmeangese
& facit C. de pat Ifi.
tu fi. & ia authnt. de
nupe. S. ſed he quidem.
colii.
h Demeur ſeilicet
à iudicibus. E enim de-
negarerur, & ſermos
Diuus etiam Hadrianus Vm-
briciam quandam matronam.
in quinquennium relegauite,
quod ex leniſſimis canſis ancil-
las atrociſſime tractaſſet.
Hie proſequitur primum mem-
bonz fidei poſ queritur
ex duabus cauſis, & non
dominovt Inſtper quas
peſo no adquir S. de hu.
s mquia iſti qua-
E ſie domini ſunt Jde
t hom.5
ſorus autem. 3. Item
non ob. quôd quando
ſtipulatur factum, ve
quod poſſit ire per agri
meum, vel vicini, non
videtur domino qua-
rere: vt mſtitt de fipul.
ſe s ſid cum fatum &
J emdi. & demn.I
pui hredin prine, quia
ſeeandai t querit do-
r mino, & quoad com-
P modui. 4. Item non
obſtar quod quandoque
dieitur eſſe ſua adquiſi-
io in pendenti: ve &
de vſufrut lſad diſi
le qui. S. mterdum. quia
ſatim g domino qua-
rieur, licét poſtea fin-
d gaur retro fructuario
uiſe queſitum, ſi de
ſuo fiat ſolutio, 5. Ite
non ob, quod ſeruus f
publicus ſtipulãdo rem
pupil. ſfal fo. pupillo ad-
quirit, non reipu veJ.
de magi conus. lj5 pen.
quia non per ſeruum,
tui per leggen adquiri-
iturvr jrem pup ſalfi,
Liiy-ii -inſie per epi-
ſtolam adquiritur, non
tamen epiſtola qurit.
6. Eodem modo re-
ſpon ad id, quod dicitur
J de inſtit. in fl-& l.iyvel loquitur de tabellione d Lj. de magi.
omue & lij, ren pu,ſaalfoy. Lem non obj de au poſs liS.
ſit & per eum& de adpuire l ſi ſeruu vbi dieit, quod ui
quaritiquia hae regula tanum de adquiſitis dieit Vel die quod
illa de adqui- re. do. loquitur in duobus caſibus: ve ibi diximus.
bq ine cauſa. modice i & cum cauſa, & ſne cauſa licet ſaui-
re, ſecundum loan vt Cds amnſerd; & intelligitur ita infrà de
t vſufruct. l ueunSS fige. veeſiex en j ſol. mas ſi conſtante,Sſil
marius, que ſunt arg. contra. licét quidam dixerint quod ſine
cauſa non licet immodic : licet cum cauſa & modicé, & im-
modicé: vt Jde lej. lquidergo S ſi here& Js verbor obilg
qui ſeruum. ABDrIO. Sol ſecundm BA r- die quôd ex
iuſta cauſa poreſt dominus ſeruum occidere; ve in contrarior
ſine cauſa non: ve hic dicitur.
e Ex conſtitutione. quam habes jI proxima.
d Occiderit quantun ad leg Cor de ſiea, qua aceuſari poteſt.
ve jad lg. Aqui lade MraiuseSſi dolonô ciuiliter lege Aqui-
.lia conneniri nam l domino datur, non contra dominum: vr j.
ſuum occiderit d, non minus
puniri iubetur, quam qui alie-
num ſeruum occiderit. Sed &
maior t aſperitas dominorum,
eiuſdem principis conſtitutio-
ne coërcerur.
amitterent propter af-
fictionem, & pretio ca-
rerent, & ipſis dominis
quandoque pro ſuis pe-
titionibus andiétia de¬!
negareurt C. de reſe.
vend lratas. ACCCVR.
i Ifamid eſt, infa-
mata. quaſi dicat iniu-
ra d magna, quam pa-
tiuntur inſpecto natu-
rali iure, non ciuili: vr!
nſtiu deur sſſeruu,!
LT Iueſpeciale quodj
quis inuitus e vedatſie:
C.de fideiemmmliſi te.!
&Ld iure ure cm u!
unde. Spn. & j com-
muni diui cnmmuni dij
Si & Cde çomſer. ma.1
Lj jde redie. lſi qui:
fpuchrum S roſes te¬!
gulariter autem contra,
V . Ne contraben eppl.
nuitum.
I raudem id eſt con-
tra ius. vel proprié po-
ue.
brum vſque ad lafilium-& breui-
ter hocintendit: Filius ex legitime
matrimonio natus, & deſcendentes
ex eo, ſunt in poteſtate parentum:
& neposex filio, poſt mortem aui
reincidi in poteſtatem patris, ſi pa-
ter ſuus fuit in poteſtate aui quouſ-
que auus vixerit. BART.
III. GAIVS libro prime
Intitutionum.
Tem in poreſtate noſtra t
Iunt noſtri, quos ex ier
ſtis nuptiis procreauimus: quod
ius proprium ciuium Roma-
norum e eſt.
II11. VLPIANVS ibro prime
Imſtitutionum.
Am ciuium Romanorum
quidam ſunt patres fami-
liamm, alijfilij familiaru: qua-
dam matres familiarum, que-
dam filiæ familiarum. Patres
familiarum ſunt, qui ſunt ſux
poteſtatis, ſiue puberes, ſiue im-
puberes: ſimili modo matres fa-
miliarum?, filij familiarã & fi-
li, qu ſunt in aliena poreſta-
te Nam qui ex me, & vxore
mea naſcitur, in mea poreſtare
eſt. Itẽ qui ex filio meo, & vxore
eius naſcitur, id eſt, nepos meus
& neptis, que in mea ſunt po-
teſtate: & pronepos, & prone-
pris, & deinceps cterir.
I1. VLPIANS libre octaue
ſfi Proemſulis.
Idominus in ſeruos ſuie-
lrit, vel ad impudicitiam,
turpémque violationem f com-
pellar: qu ſint partes preſidis,
ex reſcripto diui Pij ad lium
Marcianum proconſulem Be-
ticz manifeſtabitur, cuius re-
ſeripti verba hc ſunt y: Do-
minorum quidem poteſtatẽ in
ſuos ſeruos ilbataram eſſe opor-
tet, nec cuiquam hominum
ius ſuum detrahisp: ſed do-
minorum intereſt ne auxilium
contra ſuitiam, vel famen,
vel intolerabilem iniuriam de-
negetur his, qui iuſte depre-
cantur. Idebque cognoſce de
querelis eorum, qui ex familia
Iulij Sabini ad ſtatuam confu-
gerunt: & ſi vel durius habitos,
quam quum eſt, vel infami!
ininria affectos cognoueris, ve-
nire iube E: ita vr in poteſtate
domini non reuertantur. Qui ſi!
ne.
m 5 Relegauit. plena-
ria cognitione, & ordi-
narié ſuper cauſa habi-
ta, & data defnitiuat
& poſtea ſie in ſimi
bus Mberuareur: vt
d contit prinj. &C.
de leg. & conſtitt..
nam ſi eſſet tantum in-
terlocutus f, non eſſet
exemplo eius iudican-
dumvtG. de legi, & con-
ſtitlaii. & ufrà de mi-
. LEmiius, infin &i
facit C. de liber. & coru ib. Li ii pprne. e de noffie. tefta-
mente. l fratres.Ul
IPan ia pue, ) e va Oian ut uli, qui ſint
in dominorum poreſtate; hie autem dicit, quod filij ſunt in-
noſtra poreſtate, qui ex iuſtis nuptis procreantura& hoe ius e
proprium ciuium Rom.VIVIANVS.
n j Item in poteſtate. Quatuor modis patia & conſtiuitrpor;
ceſtas: per matrimoniu: vt hie. A. Item per adoptionem;vel
nfra tit t, in prine.. Item per principen legitimatione fa¬!
a: ve in authent. quibus modt natural. eff. ſui. S ſi quis igi-
tur. collat vij. 4. Item per dationem euriae: vr Iſt. de nppeS,¬
nã. ACCVRSIVS.
o T Cuuium Romnnm. Ciues P Romanos dico omnes ſub¬!
iectos imperiorvt ar J. aduni. Roma & facit Iuſtit de papu-
teſt, in prine. ACCVR.
PSIVAm ciuium. ſimil ooo matres fal, quandoque
a lgenm AMeSlegi ACE . citur mater familias i, que honeſté viuir: vrJjde;
eTaior id eſt mag.. veb. eniiie. l prmuutiatiarin. acare a Quandoque que!
rdmmnss,CASVE. Si ſeum vel ancillam dominus ad eſt noue auctoritatis femina: ve fra de Ei,. hi i fa!
impudicitian compellar: ſerm, vel aucillam rendere He aceipitur pro a que eſt ſuii iuris, & ſie acipitur hfrr de
getur eo modo vt poſtea nunquam ad domium reertamr, Si ve ſigniſiel pronmciariu are-
ontra hoe fiat, acrius dominus punietur Nam quedan matro. Pertata, id eſt ſubiectione, & neuer de vdſi
n relegata fuit obhoe, quod mae aneillas ſuas tractabat: & lpeſtani. & die ſigniicatioes, quas haber nomen poreftaeis,
atiam liet domino videatur ius ſum detrabi: tamen quia a- vt ibi.. .
quum eſt iuſté deprecaes audii, ide hoe prcipi vV-r Ceta, non tamen nepos ex fiz, qui ſequitr uum pa-
V1A11v. 12 trem: vt Iſittde papoteſta fi AGCVES.
i
1
Nepotes