DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0353
575 Digeſtorum Libe
S quiCASVS. Fui abſens cauſa reipubliez, & pradia mea
chaſmate pererunt, vel pars pradij mei fundo vieini per al-
Iuionen applicata eſt: quia erſi non abfuiſſem cauſa reipublicz,
he accidiſſentideo non reſtituor. VIVIAn.
a Erat paſſuru. d et veriſimile eſt eu fuiſſe paſſmepu-
à i ante abſentia
a Pa- proreſtabatur a ſe non
n animus aturum contra pofſi-
u. enten rem ſuam, mtra
tempus praeſcriptionis:
vel dicebat: non cred
me alia
non protulit, reſtitue-
tur. 2. Vel pone exem-
plum in damno allu-
uionis, quod eueniſſez,
eramſi praſeus fuiſſert
re j. acquir. radea.
Lao eaauuio. 3. Vel
pone in publicaione
rei, quam fuiſſet paſus,
etiam ſi preſens fuiſſer
quia prius deliquerat
4 ſermo, vel in li-
berto ſuo natalibus re-
ſtituto: quod etiam en
praſente, & irequiſius
quandoque fit: vejj-
aatreſti quari ſ iuſta
it cauſa, non al.
. ACCVRS.
tues JPert-
u MMLeuls. peiu-
Iſins aduerſus rij vve mootis. TEt n.
ninoré illu. quod ſer b ſunt neceſ-
n. d ſaria, ve quis ſir miles.
t Prins, ve mniles non
ſrequir ſit negotiatorvt Cg.
aet airiar, mr LIya rt a, Ien
A A Me quod examinetreee.
E ard i dmn pſijl
ommiae a en quud pratér
Lta ſacrameat per genium
tunur. principis & Deum om-
niporentem quod mor,
tem republicz cauſa
non euitabit: ve bie, &
in lib egetiy de re milit.
4. Item quod ei éuſis
éingaturargan. ir de
it. teſta lfiliufamil.
5. Item ſtigma, id eſt
nota publica debet eius
brachis inſeribi, vel
imponi: ve C. de fabri-
cenſlii libj. 6. Item
in numero aliorum de-
bet poni, & ſeribi: vej.
de milit teſta. Lex co. &
fnod.
45
miner.
iles ve quis
LLIV. PAVLVS Abre ſerude
ad Sabium.
S, qui reipublica cauſa abeſt,
in aliqua re laſus non reſti-
rmitur, in qua, etiamſi reipubli-
c cauſa nõ abfuiſſer, damnum
erat paſſurus
ILVLVS SAAVOLA libxo prim-
Regularum.
Ilites omnes, qui diſcede-
re ſignis ſine periculo
non poſſunt, reipublice cauſa
See
intelleguntur.
Abſens contra abſentem resti-
tuitur. BART.
ELVI. MARCIANns libre
ſecunds Regularum.
Vi reipublicz cauſa ab-
Qus ei adoerſus eun,
qui pariter reipublic cauſa ab-
fuit, reſtituendus eſt, ſi aliquid
damni juſtés queritur.
DE ALIENATIONE
judicij a mutandi
cauſa facta.
TJTVLVS VII.
Sexta cauſa reſtitutionis danda hac
eſtsi quis re alienata, vel poſeſfione, d¬
lo malo moleſtum adue-aum pr ſe
ſubiecerit. nam & ſi perinde tencatur
vindications, aut in rem ſeripta, aut-
miſla ations ac ſi poffideret, quia dolus
pro poſſeſfione eſt: ſi tamen hae via nolit
aor xperiri de iure ſuo; ex hoc cdto
in integrum reftituitur, ut tantum con-
ſequatir, quantum eius intereſt alium
aduerſariun non habuiſſe niirrm da-
ta actione huuſmodi, Quod feciſti, nes
tecum ila actime ageretur. laa. S.vlt.
iſti t tales habent pri-
uilegia,que dicunt leges concedi miliibus. ACCVs.
Vi reipubliea Iuſte Si habes iuſte quoad alium: & ſi
lhabes iminté dic quoad ſe. Et ſecundum hoe ſubandi,
pa xttnn
à ſunt & m.r: .ehne naai ſihoani iuſtà aAna-himm n¬¬ .
ei tee s r a ut vel verius nihil ſubandia iuſte, aduerbiumſtet iuxta ver-
lequiae, non bum queritur: & ſic vnus iuſté agit, & alter iniuſté conuenitur.
eopetere hine Sed ſi habes iniuſte, referas ad damnumnam vrerque iniuſté ha-
coligune. vid-
Emum aa.
de eſt b.,
bec. Imõ verius, ſi habes iuſte, referas ad queritur: & eſt vuum-
que iuſtum ſeilicet hune agere, & alterum conueniri. Si iniute.
l. tune ad verbumdammi; & eſt verumque iniuſtum, ſeilicet hunc
arioilegias habere, & illum pati JEt not-hie quod priuilegiatis d reſtitui-
Auerſus pri tur contra priuilegiaon, Arg-contrà à de mnor l oerum pen.
iegiaus te & in auah te n au. pnſte ſe & boc praſenti. ix.
Eetur aie, Aonrrro Solue, ſemuidundun burz & die quoid non ett ernr
aue aurr hoe, quod praſernbens ſit pritilegiatus: quia ſoila abſentia non
. eſt cauſa priuilegijſed abſentia cun laſione. Preſeribens erge
licét ſit abſens, non eſt priuilegiatus, & etiam
non reſtituiturede quo pet Cyn-in lqus tempore Clu reſtit mili.
in vlt. q & in auth. quas atines. C.de ſeroſan aceleſ-
DE ALIENATIONE IVDICII
. .. MVTANDI CAVSA EACTA.
Quia ft reſtiutious tanmiurr aatuni, qunm iudiei oieioeut
z. dium eſtiunt ii inre actinis ex edicto iſtoriden de hoc ponit.
.T Fucur,non praſentisvt i ttie e ltigioſis, accipimus.
Quare ad hune tinlum non pertinet ea regula, qua dicitur, ren
itigioſam non poſſe donari, vendi pignorariatque ſi is qui emit
de ea agaurepeli exceptione Vide noad titjj de dimrpie Cru-
r quartus. Tit vij. 576
u d eutipimnmn dtra
cit, quod paaor omnibus modis ſe intromittit, ne ali-
quis ex facto alterus pregrauetur quod contingeret, ſi
ali quis, cum videret ſe ab alio conueniendum,rem, quam alius
petere vellet, alij foriori concederet: & inde fortiorem aduer-
ſari conſtirueret. vnde
ne hoc far, probiber.
quod ſi quis fecerit; vr
putà dolo, & cauſa mu-
tandi iudicij meã rem
porentiori vendidiſtite
poſſum cõuenire act. in
facti, que proficiſcitur
ex hoc edicto,ad inter-
eſſe. & qualiter poſſit
conditio aduerſarij fie-
ri deterior? dicit quod
fit aliquando deterior
rarione locititem rario-
ne porentiæ, vel rario-
ne perſonz. & de iſtis
duobus primis reddir
ratronem in lquia. ſed
de iſta tertia ratione
perſonx non reddit ra-
tionẽ ſorvs uoue.
Aiifietee vuil a
ſolo tuo nuntiaui tibi
nouum opus. u ſolum
cuidam, qui adificauit
poſtea, alienaſti. locus
eſt huie edicto tecum
enim de catero agere
non poſſum: quia non
adiicaſti: nec cum e0
emptore: quia ei nouf
opus non nuntiaui. vn-
de per iſtud edictum a¬
gan ad intereſſe contrar
eum, qui rem mutandil
iudicij cauſa alienauit,!
qui, quanti mea inrer-
eſt, tedetur. Per coutra¬?
rium ergo, ſi mea nont
intereſt, non tenetur.l
Sed pone quod non in-
tereſt mea; reus aurem
dicit ſe paratum ſuſci-
pere iudicum ſine du-
bio non erit locus huic
dicto; ſed denegatur
aduerſus illã hc actio.
VIVIANVS.
e q omnibus, quibus
poteſtevr hic a, & Js
regur.lnon debet alte-
ri Cs aon-axcept.l.
vt perfectius, in prins&
Jde ſepalj. x cõtra-
rio jſi quis aliteſta.
pro. Ly ſ quis omiſſa cauſa teſtam, per totum, & maxime im
lpnuul infià communi duutdLcemmumis ſeuus. & Co vbi
rem at lj.
fqroconſul. id b eſtpraorvt j-quod eum codl j j reſponſ.
s atmuiriasit antrsl ntrirtnetiuretedé eur éiene
aneequa aiiquid eapendan, id eſtaatrequan ereutian poſ-
ſeſſorem? Reſpond, ita: quia iam videur mihi abeſſe, cum egeo
quodammodo ad id compellarvt in hoc eremplo: quod ſequi-
tur in gloſſ- maximé re alinara vſucapta, in quam namniter ex-
penderemquo aaſ ſtiinanan comtra aienanten pro eſtima-
tione rei non excuſſo poſſeſſore, id eſt antequam excutiam poſ-
ſeſſorem: vt JeodiiSSitem. & S de neggeſtl ſi quis mandato.
Sed ibi Pla. contradicit, & pro co eſt j ax quibius.
h Tnebitur Imô d ridetur habere locum illa conftiturio C.
ne li potl Sed die, quod ibi loquitur, quando actorhle quando
reus alienauit Item oppoquia e nihil videtur mea intereſſe.
ego ſempet ceſſar hoc eictun, cunm debeam à reo conſequi
expenſas:quia f victus vitori, &c. vt Cde iuudl properandums.
ſin autemSed ibi dicitur tantum de damnis litis:hle autem & de
aliis, que paſſus ſim in aliis meis rebus Praterea & illa lex fal-
lit in caſibus duobus, ſcilicet, quando actor eſſet in contumacia:
ve n eadlS ſin auten & quando reus habet iuſtam cauſam, vel
iotentionem lirigandivrJde les lqui ſoliunus etiam in qui-
bus haber locum hoc edictum. T Item obiieiturNnne g ſem-
per haben actionem vailem contra alienantem ae ſi non aliena-
uerit: v infrà de rei vind l qui petitorio. & ideo men non inter-
eſt? Reſpond, plus hintereſt mea habere rem quam aſtimatio-
coma diuidnee ſi fuerit duplex actis,
veluti communi diuidundo, aut familia
erciſeunda, integrum erit ei qui alina-
uit aa actions amplius experiri. ipſo
emim iure mpelitur: id eſtex lege Lici-
nia. Is quoque, in quem ille rem tranſtu-
lerit, ſi agat, rpelletur exceptione; Quod
allenata res ſit iudiei mutandi cauſa.
l. vlt. hoc tit. Et recte interpretantur,
iudici futurinam praſens alienatione
non mutatur. CVtAC.
Iuriſconſultus primô commendat
edictum. Secundô ponit mentem
edicti ibi; Et cûm intellegeret.
Teiô incipit exponere edictum ibi;
Itaque. & hoc intendit: Qui rem
alenat cauſa mutandi iudicium,
actori adintereſſe tenetur BART.
1. GAIVS libro quarto ad Editu
Prouinciale,
1 MNIBVS* mo-
agit, ne cuius de-
terior cauſa fiat
ex alieno facto.
Et cum intellegeret iudiciorum
exitum interdum duriorem no-
bis conſtitui oppoſito nobis
alio aduerſario, in eam quoque
rem proſpexit: vt ſi quis alie-
nando rem, alium nobis aduer-
ſarium ſuo loco ſubſtituerit,
idque data opera in fraudem
noſtram fecerit: tanti nobis in
factum actione teneatur, quan-
ti noſtra interſit s alium aduer-
ſarium nos non habuiſſe.
1. J Itaque ſi alterius prouin-
ciæ hominem, aut potentiorem
hominem, aut poientiorem no-
bis oppoſuerit aduerſarium, te-
nebiturh.
11. VLPIANV libro tertiodecime
ad Edictum.
3
!
i
d’ andi, i euitandi quoad ſe, & ſuſcipiepdi quoad alium.
Ae s ITrr &uau anuaro-
nem communem.J Sed nônne i poſſum iurare in litem: vt
. e
Ide
S quiCASVS. Fui abſens cauſa reipubliez, & pradia mea
chaſmate pererunt, vel pars pradij mei fundo vieini per al-
Iuionen applicata eſt: quia erſi non abfuiſſem cauſa reipublicz,
he accidiſſentideo non reſtituor. VIVIAn.
a Erat paſſuru. d et veriſimile eſt eu fuiſſe paſſmepu-
à i ante abſentia
a Pa- proreſtabatur a ſe non
n animus aturum contra pofſi-
u. enten rem ſuam, mtra
tempus praeſcriptionis:
vel dicebat: non cred
me alia
non protulit, reſtitue-
tur. 2. Vel pone exem-
plum in damno allu-
uionis, quod eueniſſez,
eramſi praſeus fuiſſert
re j. acquir. radea.
Lao eaauuio. 3. Vel
pone in publicaione
rei, quam fuiſſet paſus,
etiam ſi preſens fuiſſer
quia prius deliquerat
4 ſermo, vel in li-
berto ſuo natalibus re-
ſtituto: quod etiam en
praſente, & irequiſius
quandoque fit: vejj-
aatreſti quari ſ iuſta
it cauſa, non al.
. ACCVRS.
tues JPert-
u MMLeuls. peiu-
Iſins aduerſus rij vve mootis. TEt n.
ninoré illu. quod ſer b ſunt neceſ-
n. d ſaria, ve quis ſir miles.
t Prins, ve mniles non
ſrequir ſit negotiatorvt Cg.
aet airiar, mr LIya rt a, Ien
A A Me quod examinetreee.
E ard i dmn pſijl
ommiae a en quud pratér
Lta ſacrameat per genium
tunur. principis & Deum om-
niporentem quod mor,
tem republicz cauſa
non euitabit: ve bie, &
in lib egetiy de re milit.
4. Item quod ei éuſis
éingaturargan. ir de
it. teſta lfiliufamil.
5. Item ſtigma, id eſt
nota publica debet eius
brachis inſeribi, vel
imponi: ve C. de fabri-
cenſlii libj. 6. Item
in numero aliorum de-
bet poni, & ſeribi: vej.
de milit teſta. Lex co. &
fnod.
45
miner.
iles ve quis
LLIV. PAVLVS Abre ſerude
ad Sabium.
S, qui reipublica cauſa abeſt,
in aliqua re laſus non reſti-
rmitur, in qua, etiamſi reipubli-
c cauſa nõ abfuiſſer, damnum
erat paſſurus
ILVLVS SAAVOLA libxo prim-
Regularum.
Ilites omnes, qui diſcede-
re ſignis ſine periculo
non poſſunt, reipublice cauſa
See
intelleguntur.
Abſens contra abſentem resti-
tuitur. BART.
ELVI. MARCIANns libre
ſecunds Regularum.
Vi reipublicz cauſa ab-
Qus ei adoerſus eun,
qui pariter reipublic cauſa ab-
fuit, reſtituendus eſt, ſi aliquid
damni juſtés queritur.
DE ALIENATIONE
judicij a mutandi
cauſa facta.
TJTVLVS VII.
Sexta cauſa reſtitutionis danda hac
eſtsi quis re alienata, vel poſeſfione, d¬
lo malo moleſtum adue-aum pr ſe
ſubiecerit. nam & ſi perinde tencatur
vindications, aut in rem ſeripta, aut-
miſla ations ac ſi poffideret, quia dolus
pro poſſeſfione eſt: ſi tamen hae via nolit
aor xperiri de iure ſuo; ex hoc cdto
in integrum reftituitur, ut tantum con-
ſequatir, quantum eius intereſt alium
aduerſariun non habuiſſe niirrm da-
ta actione huuſmodi, Quod feciſti, nes
tecum ila actime ageretur. laa. S.vlt.
iſti t tales habent pri-
uilegia,que dicunt leges concedi miliibus. ACCVs.
Vi reipubliea Iuſte Si habes iuſte quoad alium: & ſi
lhabes iminté dic quoad ſe. Et ſecundum hoe ſubandi,
pa xttnn
à ſunt & m.r: .ehne naai ſihoani iuſtà aAna-himm n¬¬ .
ei tee s r a ut vel verius nihil ſubandia iuſte, aduerbiumſtet iuxta ver-
lequiae, non bum queritur: & ſic vnus iuſté agit, & alter iniuſté conuenitur.
eopetere hine Sed ſi habes iniuſte, referas ad damnumnam vrerque iniuſté ha-
coligune. vid-
Emum aa.
de eſt b.,
bec. Imõ verius, ſi habes iuſte, referas ad queritur: & eſt vuum-
que iuſtum ſeilicet hune agere, & alterum conueniri. Si iniute.
l. tune ad verbumdammi; & eſt verumque iniuſtum, ſeilicet hunc
arioilegias habere, & illum pati JEt not-hie quod priuilegiatis d reſtitui-
Auerſus pri tur contra priuilegiaon, Arg-contrà à de mnor l oerum pen.
iegiaus te & in auah te n au. pnſte ſe & boc praſenti. ix.
Eetur aie, Aonrrro Solue, ſemuidundun burz & die quoid non ett ernr
aue aurr hoe, quod praſernbens ſit pritilegiatus: quia ſoila abſentia non
. eſt cauſa priuilegijſed abſentia cun laſione. Preſeribens erge
licét ſit abſens, non eſt priuilegiatus, & etiam
non reſtituiturede quo pet Cyn-in lqus tempore Clu reſtit mili.
in vlt. q & in auth. quas atines. C.de ſeroſan aceleſ-
DE ALIENATIONE IVDICII
. .. MVTANDI CAVSA EACTA.
Quia ft reſtiutious tanmiurr aatuni, qunm iudiei oieioeut
z. dium eſtiunt ii inre actinis ex edicto iſtoriden de hoc ponit.
.T Fucur,non praſentisvt i ttie e ltigioſis, accipimus.
Quare ad hune tinlum non pertinet ea regula, qua dicitur, ren
itigioſam non poſſe donari, vendi pignorariatque ſi is qui emit
de ea agaurepeli exceptione Vide noad titjj de dimrpie Cru-
r quartus. Tit vij. 576
u d eutipimnmn dtra
cit, quod paaor omnibus modis ſe intromittit, ne ali-
quis ex facto alterus pregrauetur quod contingeret, ſi
ali quis, cum videret ſe ab alio conueniendum,rem, quam alius
petere vellet, alij foriori concederet: & inde fortiorem aduer-
ſari conſtirueret. vnde
ne hoc far, probiber.
quod ſi quis fecerit; vr
putà dolo, & cauſa mu-
tandi iudicij meã rem
porentiori vendidiſtite
poſſum cõuenire act. in
facti, que proficiſcitur
ex hoc edicto,ad inter-
eſſe. & qualiter poſſit
conditio aduerſarij fie-
ri deterior? dicit quod
fit aliquando deterior
rarione locititem rario-
ne porentiæ, vel rario-
ne perſonz. & de iſtis
duobus primis reddir
ratronem in lquia. ſed
de iſta tertia ratione
perſonx non reddit ra-
tionẽ ſorvs uoue.
Aiifietee vuil a
ſolo tuo nuntiaui tibi
nouum opus. u ſolum
cuidam, qui adificauit
poſtea, alienaſti. locus
eſt huie edicto tecum
enim de catero agere
non poſſum: quia non
adiicaſti: nec cum e0
emptore: quia ei nouf
opus non nuntiaui. vn-
de per iſtud edictum a¬
gan ad intereſſe contrar
eum, qui rem mutandil
iudicij cauſa alienauit,!
qui, quanti mea inrer-
eſt, tedetur. Per coutra¬?
rium ergo, ſi mea nont
intereſt, non tenetur.l
Sed pone quod non in-
tereſt mea; reus aurem
dicit ſe paratum ſuſci-
pere iudicum ſine du-
bio non erit locus huic
dicto; ſed denegatur
aduerſus illã hc actio.
VIVIANVS.
e q omnibus, quibus
poteſtevr hic a, & Js
regur.lnon debet alte-
ri Cs aon-axcept.l.
vt perfectius, in prins&
Jde ſepalj. x cõtra-
rio jſi quis aliteſta.
pro. Ly ſ quis omiſſa cauſa teſtam, per totum, & maxime im
lpnuul infià communi duutdLcemmumis ſeuus. & Co vbi
rem at lj.
fqroconſul. id b eſtpraorvt j-quod eum codl j j reſponſ.
s atmuiriasit antrsl ntrirtnetiuretedé eur éiene
aneequa aiiquid eapendan, id eſtaatrequan ereutian poſ-
ſeſſorem? Reſpond, ita: quia iam videur mihi abeſſe, cum egeo
quodammodo ad id compellarvt in hoc eremplo: quod ſequi-
tur in gloſſ- maximé re alinara vſucapta, in quam namniter ex-
penderemquo aaſ ſtiinanan comtra aienanten pro eſtima-
tione rei non excuſſo poſſeſſore, id eſt antequam excutiam poſ-
ſeſſorem: vt JeodiiSSitem. & S de neggeſtl ſi quis mandato.
Sed ibi Pla. contradicit, & pro co eſt j ax quibius.
h Tnebitur Imô d ridetur habere locum illa conftiturio C.
ne li potl Sed die, quod ibi loquitur, quando actorhle quando
reus alienauit Item oppoquia e nihil videtur mea intereſſe.
ego ſempet ceſſar hoc eictun, cunm debeam à reo conſequi
expenſas:quia f victus vitori, &c. vt Cde iuudl properandums.
ſin autemSed ibi dicitur tantum de damnis litis:hle autem & de
aliis, que paſſus ſim in aliis meis rebus Praterea & illa lex fal-
lit in caſibus duobus, ſcilicet, quando actor eſſet in contumacia:
ve n eadlS ſin auten & quando reus habet iuſtam cauſam, vel
iotentionem lirigandivrJde les lqui ſoliunus etiam in qui-
bus haber locum hoc edictum. T Item obiieiturNnne g ſem-
per haben actionem vailem contra alienantem ae ſi non aliena-
uerit: v infrà de rei vind l qui petitorio. & ideo men non inter-
eſt? Reſpond, plus hintereſt mea habere rem quam aſtimatio-
coma diuidnee ſi fuerit duplex actis,
veluti communi diuidundo, aut familia
erciſeunda, integrum erit ei qui alina-
uit aa actions amplius experiri. ipſo
emim iure mpelitur: id eſtex lege Lici-
nia. Is quoque, in quem ille rem tranſtu-
lerit, ſi agat, rpelletur exceptione; Quod
allenata res ſit iudiei mutandi cauſa.
l. vlt. hoc tit. Et recte interpretantur,
iudici futurinam praſens alienatione
non mutatur. CVtAC.
Iuriſconſultus primô commendat
edictum. Secundô ponit mentem
edicti ibi; Et cûm intellegeret.
Teiô incipit exponere edictum ibi;
Itaque. & hoc intendit: Qui rem
alenat cauſa mutandi iudicium,
actori adintereſſe tenetur BART.
1. GAIVS libro quarto ad Editu
Prouinciale,
1 MNIBVS* mo-
agit, ne cuius de-
terior cauſa fiat
ex alieno facto.
Et cum intellegeret iudiciorum
exitum interdum duriorem no-
bis conſtitui oppoſito nobis
alio aduerſario, in eam quoque
rem proſpexit: vt ſi quis alie-
nando rem, alium nobis aduer-
ſarium ſuo loco ſubſtituerit,
idque data opera in fraudem
noſtram fecerit: tanti nobis in
factum actione teneatur, quan-
ti noſtra interſit s alium aduer-
ſarium nos non habuiſſe.
1. J Itaque ſi alterius prouin-
ciæ hominem, aut potentiorem
hominem, aut poientiorem no-
bis oppoſuerit aduerſarium, te-
nebiturh.
11. VLPIANV libro tertiodecime
ad Edictum.
3
!
i
d’ andi, i euitandi quoad ſe, & ſuſcipiepdi quoad alium.
Ae s ITrr &uau anuaro-
nem communem.J Sed nônne i poſſum iurare in litem: vt
. e
Ide