779 Digeſtorum Liber quintus. Tit iiij. 780
a Put id eſt puaur eMe edin ian decemade t ¬
e Aſtuterat. id eſt acecperat ie rtitptuſquninfa.
à AntAa deceſſſi Vel die antequas fieret tetamentum& ſie
caducz vel antequam
aguoſcerer: & ſie cadu-
E: vt Cade cadtolS.
& cã triplici. & hac ra-
2
IQuai eu-
iue ſn-
’Caduea pr & er aarxa..
p qu di- tione nõ tranſmittit ſe-
t nrr.a. Cupdum ius nouumſed
Aruu. olim ad fiſcum. Iré per
procuratorem, etiamſi
vineret, adire non pore-
. ratt vtj. de adquirhe-
ee pem- red. I. Paulus d. aiſi in
ta. caſu: ve ẽde oſfi poeur.
Ce.Lj ſecus in bon-
poſſeſve jde bo. ptl
pe.
a l mirts cr lantat
tate. id eſt ex parte he-
rediratis accepta, id eſt
qua actione alij here-
des poſſint petere. Du-
bitatur auté ideo: quia
cum procurator prius
alieno nomine poſſe-
diſſet, & ideo heredita-
tis petitione non tene-
baturvt S. tit, jdatiam.
S. ſi quis abſentis. ride-
batur quod non poſet
causã poſſeſſionis mu-
arere C d alu maé
pl eu nemo. que
te aealei evgte a c
616
rmm & quod dicit qud
aMurare ſum nemo t poreſt mutare.
amiun t &e veun eſt ad ſui
ran nem & nulla ex-
paſe quoſen tainſecus eauſa acede-
ſu diermr. te. cauſa autem extrin-
ſecus accedente, non
tam mutat, quâm mu-
tatur eivt jde vſupat.
& vſueap. l non ſoſum.
Squod vulg o rt, &
infrà lprxim.
eſt pro uon ſeripta. vel ante morten teſttoris: & e quaſib
Aſia erat : eius procuratorP
venditionem fecit: & pecuniam
pro parte eius abſtulerate: po-
ſtea apparuerit eum, qui in
Aſia erat, antea deceſſiſſe d in-
ſtituto ex parte dimidia herede
procuratore ſuo, & ex parte
alio. qua ſitum eſt, quemadmo-
dum pecunia ex hereditates
petenda eſſet. Reſponſum eſt, ab
eo, qui procurator eius fuiſſet
totam hereditatemt, quia ex he-
redirare ea pecunia fuiſſer, qua
ad procuratorem ex venditio-
ne perueniſſer, eos petere s
oportere: & nihilominus par-
tem dimidiam l herediratis à
coheredibus eius. Ita forei, ſi-
ue omnis ea pecunia penes e,
qui procurator fuiſſet, reſide-
ret, vt omnem per iudicem ab
eodem recuperarent: fiue is par-
ten dinidarn eoheredi ſuo
reddidiſſer, ipſum ex dimidia
parte, & ex dimidia coheredes
eius condemnarent l.
Qui negotia hereditatis abſentis
nomine gerit, ab his, ad quos nego-
tium in veritate pertinet, poterit
conueniri actione negotiorum geſto-
rum, & petitione hereditatis ſi ſe
heredem contendat. BART.
. PAPINIANVS libr ſexte
Quastionum.
f Ttam hereditatem. id eſt totam pecuniam hereditatis pe-
ti. ſi tamen ſe contendat heredem, vel pro poſſeſſore poſſideat:
ve jpprx & potes hic dicere, que dixiſti à. eu. l.j. S j. & boc
quando nihil contulit coheredi-Si autem contulit, ſubiicir quid
iuris ſit.
gtpne
Lcoheredes abſentis:vt jprox.
4 Dimidiamin alio caſu: ve ſtatim dicit: ſeilicez cm pro-
curator ſuo coheredi contulit dimidiam pecuniz.
i qa fore, repetit vrumque caſum, & quandototn erat penes
proeuatoren, & quando pauten contulerat coheredi.
J Condenarent. id eſt condemnari facerent: fie J. de admi.
titly.
COan brdinſ Gas es Taui ariun, & doni reliquee&
tprofectus ſum, & deceſſi. Titius in ciuitate exiſtens igno-
rans me defunctum inſtituit me heredem cum aliis: filius meus
tanquam prpcur. meus res here adminiſtrauit diſtrahendo. qua
a. coheredes mei illam partem poſſint exigere quaritur. Et
reſpoudquod pet, her uiſt in eo, quod filius non hereditario no-
mineſed parris nomine res here adminiſtrauit: quare neg geſt.
act tenebitur parris ſui coheredibusi& hoc in prima Sed quidſi
illum filium exheredauit, & alios filios inſtituit heredes, aut
extraneos: nunquid filij iſti habebunt neg.ageſt act-contra eum
adminiſtratorem? dicitur quod nontquia nullo modo erat eo-
um negoriatort cum res non eſſent parerne, & pari adquiſi-
t2. Tertiô probat per ſimile: & videtur quod tenerur neg geſt.
act. quia ſi exigam nomine tuo, te ſcilicet ratum habente, ori-
tur act.neg. geſt. ergo hie: quod verum eſt, ſi dominus ratum
habex. Quartô pone quod ilum filium inſtitui: vnde veniunt
coberedes mei, & eum conueniunt: & ipſe dicit pecuniam
mihi fuiſſe adquiſitam, aſſerens me viiſſe illo tempore, quo
conditum fuit teſtamentun, dubitabatur an hoc dicere poſſet.
videbatur quod non: quia ſie viderur ſibi mutaſſs cauſam poſ-
ſeſſonis geſt qu’ia viden ud diquia here d ma-
E. & ſie factus eſt debitor hiere.
herede:
ſi quidem poſtea gerat ſe pro
poterit hos facere: & conuenietur pet berednec vide-
bitur ſibi murare cauſam poſſeſſionis, vnde idem in caſu ſupe-
riori erit dicendum!ve ſcilicet pet. hered. conueniaur. nec
l ii
ſi
videtur cauſam poſmutaſſe.
l J Erab. in quo caſu in a cauſa caduei eſt pars illaat ina I e en cnt ca-
s por. loquitur etiam in pro non ſeripto: & in hoc differunt
ha dua leges, ſecundum quoſdam.
m T Aninij
Vm heredis ex parte in-
Chni niues, qui paren
ſuum ignorabat l viuo teſtatore
deceſſiſſe, partem hereditatis
nomine patris, vt abſentis ad-
miniſtrauerit , & pecunias di-
ſtractis rebus acceperit:heredi-
tas ab eo peti non poteſt n quia
neque pro herede, neque pro
poſſeſſore pretia poſſidere, ſed
vt filius parris negoriu curauit.
Negorioru auté geſtorum actio
cteris coherédibus P, ad quos
portio defuncti pertinet a, da-
bitur t Illud enim vtique nõ eſt
metuendú, ne etiã parris, à quo
forté exheredatus eſt ſ, tenea-
tur heredibus, quaſi negotia he-
reditaria geſſeritcû id, quod ad-
miniſtrauit, nõ fuit parernæ he-
reditatis. Nã & ſit negotiorum
geſtor actio ſit u ei, cuius no-
mine * perceptum eſt t ei, cuius
nomine y, reſtitui * quum eſt.
Sed in propoſito neq parris
negotia fuerãt, qui s eſſe deſie-
rat deneq; parernæ ſucceſſionis,
que fuerunt t alterius heredi-
tatis. Quod ſi filius iſte parri ſuo
heres extitit, & mouet contro-
uerſiam, quod parer eius, poſt-
quam heres extitit, morrem ob-
ierit: ille tractatus f incurrit,
an ipſe ſibi cauſam poſſeſſio-
nis mutare videatur 6. Quo-
uiſtrauerit. ſine mandato, nam ſi pater mandaſſer,
duci, & pre
non ſerpio
ee difunt
adire videretur.
nqNon poteſt, pet co-
heredes patris, quibus
accreuit.
oT Poſſidet. dum ſe
patris heredem nõ con-
tendit: quin forté ex-
heredatus eſt. videtur
ergo ſcire de morte
patris. Sed reſp- forté
dixit. vnde die quod
igrorat: alias pro poſ-
ſeſſore poſſider.
pS Coheredibus. feili-
cet patris.
q Pertinet. ſcilicer iu-
re accreſcendi.
r5 Dabitur. vel quia
coheredem patris ipſa
re geſtum eſt negoriur
licet patris putauerit.
vt de negaaeſtlitemſi
cum purauiinfi &l.
pupiliS. item quaritur.
verſie id ait. & S. quid
ergo vel quia heredita-
ria negotia geſta ſunt:
rt S. de ng. geſt. l. ſiue,
bereditaria Sed’ bn lHerediea de
ne tempore hari legi que ba legt
hae quaſi Ceaduca au aoeee
fiſcum pertinebant: caduea te-
Sit j. litem veniunt.S. tamentoru
cm antequnquomodo pertinent a
ergo datur actio cohe- Eiſcum.
redibus?Reſp hle de no-
uo iure fit mentioiquod
eſt C. de caducis tou.5.
pe ſecundo. & S in no-
uiſſimo. Vel die, qud
loquatur de eo caduco,
quod habebatur pro nõ
ſeripto: quod etiam ad
iſcum iure veteri non
deferebatur:vt Cde ca-
du tol S in primo.
ſJ Exheredatus eſt. idem etſi ſit inſtitutusrvt dicetur j. prox.5.
t Eſ-id eſt quamuis. ACCVRS.
u JAtio ſit. id eſt eſſe ſolet ratihabitione ſequente: de
neggeſt.l ſi pupili S item quaritur. ver. idm ait. & ſie ſuum d’eſt
negotium ratihabitione.
x Nomine, i. nomine patris, non coheredum ſuorum: vnde
ipi ratum habere non poſſunt: vr d.
Ace vn
y Nomlne, repere, perceptum eſt.
d Noſtrõ au-
quid fit, ſex
diciur rauum
hbeido.
l i pupili. ſed ſi ego.
z RRuui. coheredibus patrris:eum pater non ratum habuit,
neque t per!
Jde bopoſi
ſtum. Vel quia hereditas non tranſmittitur ad heredes: vt C.
cadtolS in nouiſſimo Vel quia ratum debet haberi intra tempus,
quo poſit adiri: ve j rem as habe. lpen. Azo. petitione autem
hereditatis tunc tenetur, quando ſciret patrem non aditurumt
latiamS ſi quis abſenti.
vt & aliàs Stit j.
a Impropoſito ſeilicet caſu.
b Neque patris ſaprima facie.
C Qui ſeilicet parer.
dj Defierat ſmorte.
e JQue fuerunt qua, ſeilieet negotia.
nſequens heredes eius poſſunt habere ratum: ve Geſta
5. adquirere. Vel quia non eſt eorum nomine ge- deunum ra-
de ta hiberi per
hereden pſ-
ſiunt, ſi mods
geſt per de-
mctum uaii
ſnt, ve ad e¬
redé tranſean
r haclege he-
reditas nô adi-
a per defun-
u non aſie
ad heredem,
r d ile tractntus. i. quaſtioi nam tractatus f apud Dialecticos proinde até
eſt illa queſtio, qua quicquid pro vero ponitur,
falfunm reperi ld haberi non
tur: vt jad le, Fala qui quadraginte. apud lſid dicirur traà poreſt per he-
ctatus multiplex expoſitio.
redédae y¬¬
num e raside
Vidleatur quod iure & prohibitum eſt: ve C. de aequi peſſ rgnin .
trammais i el tamen hoe non videtur, rrpli
1. Prma qui ille h dieitur ſibi murare, qui prius poſidehat
ciuiliter & naturalitervel naturaliter tantm at iſte anté nullo
modo poſſidebat. 2. Secunda, quia ille dicitur ſibi muta-
re, qui nulla ſuperueniente iuſta cauſa
ratione. s’Tratae pre
queſtione, &
quid Bilei-
e e idlere.
Mutare fibl
dieit ſe poidere er ponl
alia cauſae& vult ſibi mutare cauſam poſſ at iſte iuſta de cauſam nõ li-
cauſa, & iuſta opinione poſtea interueniente dicit ſe poſ-
idere: ve mnd de adquir poſſ. l qui bona. S quo ſeriptum.&
iud S. & pre erde. l j. quod vulgl. & de vſu. L non
nl. 5 quud vugo. 3. Tertia: quia iſte non lncipit habere anuu.
cet.
L Mutare ſibi
cauſam poſe
ſionis qui
ſſiquem
a Put id eſt puaur eMe edin ian decemade t ¬
e Aſtuterat. id eſt acecperat ie rtitptuſquninfa.
à AntAa deceſſſi Vel die antequas fieret tetamentum& ſie
caducz vel antequam
aguoſcerer: & ſie cadu-
E: vt Cade cadtolS.
& cã triplici. & hac ra-
2
IQuai eu-
iue ſn-
’Caduea pr & er aarxa..
p qu di- tione nõ tranſmittit ſe-
t nrr.a. Cupdum ius nouumſed
Aruu. olim ad fiſcum. Iré per
procuratorem, etiamſi
vineret, adire non pore-
. ratt vtj. de adquirhe-
ee pem- red. I. Paulus d. aiſi in
ta. caſu: ve ẽde oſfi poeur.
Ce.Lj ſecus in bon-
poſſeſve jde bo. ptl
pe.
a l mirts cr lantat
tate. id eſt ex parte he-
rediratis accepta, id eſt
qua actione alij here-
des poſſint petere. Du-
bitatur auté ideo: quia
cum procurator prius
alieno nomine poſſe-
diſſet, & ideo heredita-
tis petitione non tene-
baturvt S. tit, jdatiam.
S. ſi quis abſentis. ride-
batur quod non poſet
causã poſſeſſionis mu-
arere C d alu maé
pl eu nemo. que
te aealei evgte a c
616
rmm & quod dicit qud
aMurare ſum nemo t poreſt mutare.
amiun t &e veun eſt ad ſui
ran nem & nulla ex-
paſe quoſen tainſecus eauſa acede-
ſu diermr. te. cauſa autem extrin-
ſecus accedente, non
tam mutat, quâm mu-
tatur eivt jde vſupat.
& vſueap. l non ſoſum.
Squod vulg o rt, &
infrà lprxim.
eſt pro uon ſeripta. vel ante morten teſttoris: & e quaſib
Aſia erat : eius procuratorP
venditionem fecit: & pecuniam
pro parte eius abſtulerate: po-
ſtea apparuerit eum, qui in
Aſia erat, antea deceſſiſſe d in-
ſtituto ex parte dimidia herede
procuratore ſuo, & ex parte
alio. qua ſitum eſt, quemadmo-
dum pecunia ex hereditates
petenda eſſet. Reſponſum eſt, ab
eo, qui procurator eius fuiſſet
totam hereditatemt, quia ex he-
redirare ea pecunia fuiſſer, qua
ad procuratorem ex venditio-
ne perueniſſer, eos petere s
oportere: & nihilominus par-
tem dimidiam l herediratis à
coheredibus eius. Ita forei, ſi-
ue omnis ea pecunia penes e,
qui procurator fuiſſet, reſide-
ret, vt omnem per iudicem ab
eodem recuperarent: fiue is par-
ten dinidarn eoheredi ſuo
reddidiſſer, ipſum ex dimidia
parte, & ex dimidia coheredes
eius condemnarent l.
Qui negotia hereditatis abſentis
nomine gerit, ab his, ad quos nego-
tium in veritate pertinet, poterit
conueniri actione negotiorum geſto-
rum, & petitione hereditatis ſi ſe
heredem contendat. BART.
. PAPINIANVS libr ſexte
Quastionum.
f Ttam hereditatem. id eſt totam pecuniam hereditatis pe-
ti. ſi tamen ſe contendat heredem, vel pro poſſeſſore poſſideat:
ve jpprx & potes hic dicere, que dixiſti à. eu. l.j. S j. & boc
quando nihil contulit coheredi-Si autem contulit, ſubiicir quid
iuris ſit.
gtpne
Lcoheredes abſentis:vt jprox.
4 Dimidiamin alio caſu: ve ſtatim dicit: ſeilicez cm pro-
curator ſuo coheredi contulit dimidiam pecuniz.
i qa fore, repetit vrumque caſum, & quandototn erat penes
proeuatoren, & quando pauten contulerat coheredi.
J Condenarent. id eſt condemnari facerent: fie J. de admi.
titly.
COan brdinſ Gas es Taui ariun, & doni reliquee&
tprofectus ſum, & deceſſi. Titius in ciuitate exiſtens igno-
rans me defunctum inſtituit me heredem cum aliis: filius meus
tanquam prpcur. meus res here adminiſtrauit diſtrahendo. qua
a. coheredes mei illam partem poſſint exigere quaritur. Et
reſpoudquod pet, her uiſt in eo, quod filius non hereditario no-
mineſed parris nomine res here adminiſtrauit: quare neg geſt.
act tenebitur parris ſui coheredibusi& hoc in prima Sed quidſi
illum filium exheredauit, & alios filios inſtituit heredes, aut
extraneos: nunquid filij iſti habebunt neg.ageſt act-contra eum
adminiſtratorem? dicitur quod nontquia nullo modo erat eo-
um negoriatort cum res non eſſent parerne, & pari adquiſi-
t2. Tertiô probat per ſimile: & videtur quod tenerur neg geſt.
act. quia ſi exigam nomine tuo, te ſcilicet ratum habente, ori-
tur act.neg. geſt. ergo hie: quod verum eſt, ſi dominus ratum
habex. Quartô pone quod ilum filium inſtitui: vnde veniunt
coberedes mei, & eum conueniunt: & ipſe dicit pecuniam
mihi fuiſſe adquiſitam, aſſerens me viiſſe illo tempore, quo
conditum fuit teſtamentun, dubitabatur an hoc dicere poſſet.
videbatur quod non: quia ſie viderur ſibi mutaſſs cauſam poſ-
ſeſſonis geſt qu’ia viden ud diquia here d ma-
E. & ſie factus eſt debitor hiere.
herede:
ſi quidem poſtea gerat ſe pro
poterit hos facere: & conuenietur pet berednec vide-
bitur ſibi murare cauſam poſſeſſionis, vnde idem in caſu ſupe-
riori erit dicendum!ve ſcilicet pet. hered. conueniaur. nec
l ii
ſi
videtur cauſam poſmutaſſe.
l J Erab. in quo caſu in a cauſa caduei eſt pars illaat ina I e en cnt ca-
s por. loquitur etiam in pro non ſeripto: & in hoc differunt
ha dua leges, ſecundum quoſdam.
m T Aninij
Vm heredis ex parte in-
Chni niues, qui paren
ſuum ignorabat l viuo teſtatore
deceſſiſſe, partem hereditatis
nomine patris, vt abſentis ad-
miniſtrauerit , & pecunias di-
ſtractis rebus acceperit:heredi-
tas ab eo peti non poteſt n quia
neque pro herede, neque pro
poſſeſſore pretia poſſidere, ſed
vt filius parris negoriu curauit.
Negorioru auté geſtorum actio
cteris coherédibus P, ad quos
portio defuncti pertinet a, da-
bitur t Illud enim vtique nõ eſt
metuendú, ne etiã parris, à quo
forté exheredatus eſt ſ, tenea-
tur heredibus, quaſi negotia he-
reditaria geſſeritcû id, quod ad-
miniſtrauit, nõ fuit parernæ he-
reditatis. Nã & ſit negotiorum
geſtor actio ſit u ei, cuius no-
mine * perceptum eſt t ei, cuius
nomine y, reſtitui * quum eſt.
Sed in propoſito neq parris
negotia fuerãt, qui s eſſe deſie-
rat deneq; parernæ ſucceſſionis,
que fuerunt t alterius heredi-
tatis. Quod ſi filius iſte parri ſuo
heres extitit, & mouet contro-
uerſiam, quod parer eius, poſt-
quam heres extitit, morrem ob-
ierit: ille tractatus f incurrit,
an ipſe ſibi cauſam poſſeſſio-
nis mutare videatur 6. Quo-
uiſtrauerit. ſine mandato, nam ſi pater mandaſſer,
duci, & pre
non ſerpio
ee difunt
adire videretur.
nqNon poteſt, pet co-
heredes patris, quibus
accreuit.
oT Poſſidet. dum ſe
patris heredem nõ con-
tendit: quin forté ex-
heredatus eſt. videtur
ergo ſcire de morte
patris. Sed reſp- forté
dixit. vnde die quod
igrorat: alias pro poſ-
ſeſſore poſſider.
pS Coheredibus. feili-
cet patris.
q Pertinet. ſcilicer iu-
re accreſcendi.
r5 Dabitur. vel quia
coheredem patris ipſa
re geſtum eſt negoriur
licet patris putauerit.
vt de negaaeſtlitemſi
cum purauiinfi &l.
pupiliS. item quaritur.
verſie id ait. & S. quid
ergo vel quia heredita-
ria negotia geſta ſunt:
rt S. de ng. geſt. l. ſiue,
bereditaria Sed’ bn lHerediea de
ne tempore hari legi que ba legt
hae quaſi Ceaduca au aoeee
fiſcum pertinebant: caduea te-
Sit j. litem veniunt.S. tamentoru
cm antequnquomodo pertinent a
ergo datur actio cohe- Eiſcum.
redibus?Reſp hle de no-
uo iure fit mentioiquod
eſt C. de caducis tou.5.
pe ſecundo. & S in no-
uiſſimo. Vel die, qud
loquatur de eo caduco,
quod habebatur pro nõ
ſeripto: quod etiam ad
iſcum iure veteri non
deferebatur:vt Cde ca-
du tol S in primo.
ſJ Exheredatus eſt. idem etſi ſit inſtitutusrvt dicetur j. prox.5.
t Eſ-id eſt quamuis. ACCVRS.
u JAtio ſit. id eſt eſſe ſolet ratihabitione ſequente: de
neggeſt.l ſi pupili S item quaritur. ver. idm ait. & ſie ſuum d’eſt
negotium ratihabitione.
x Nomine, i. nomine patris, non coheredum ſuorum: vnde
ipi ratum habere non poſſunt: vr d.
Ace vn
y Nomlne, repere, perceptum eſt.
d Noſtrõ au-
quid fit, ſex
diciur rauum
hbeido.
l i pupili. ſed ſi ego.
z RRuui. coheredibus patrris:eum pater non ratum habuit,
neque t per!
Jde bopoſi
ſtum. Vel quia hereditas non tranſmittitur ad heredes: vt C.
cadtolS in nouiſſimo Vel quia ratum debet haberi intra tempus,
quo poſit adiri: ve j rem as habe. lpen. Azo. petitione autem
hereditatis tunc tenetur, quando ſciret patrem non aditurumt
latiamS ſi quis abſenti.
vt & aliàs Stit j.
a Impropoſito ſeilicet caſu.
b Neque patris ſaprima facie.
C Qui ſeilicet parer.
dj Defierat ſmorte.
e JQue fuerunt qua, ſeilieet negotia.
nſequens heredes eius poſſunt habere ratum: ve Geſta
5. adquirere. Vel quia non eſt eorum nomine ge- deunum ra-
de ta hiberi per
hereden pſ-
ſiunt, ſi mods
geſt per de-
mctum uaii
ſnt, ve ad e¬
redé tranſean
r haclege he-
reditas nô adi-
a per defun-
u non aſie
ad heredem,
r d ile tractntus. i. quaſtioi nam tractatus f apud Dialecticos proinde até
eſt illa queſtio, qua quicquid pro vero ponitur,
falfunm reperi ld haberi non
tur: vt jad le, Fala qui quadraginte. apud lſid dicirur traà poreſt per he-
ctatus multiplex expoſitio.
redédae y¬¬
num e raside
Vidleatur quod iure & prohibitum eſt: ve C. de aequi peſſ rgnin .
trammais i el tamen hoe non videtur, rrpli
1. Prma qui ille h dieitur ſibi murare, qui prius poſidehat
ciuiliter & naturalitervel naturaliter tantm at iſte anté nullo
modo poſſidebat. 2. Secunda, quia ille dicitur ſibi muta-
re, qui nulla ſuperueniente iuſta cauſa
ratione. s’Tratae pre
queſtione, &
quid Bilei-
e e idlere.
Mutare fibl
dieit ſe poidere er ponl
alia cauſae& vult ſibi mutare cauſam poſſ at iſte iuſta de cauſam nõ li-
cauſa, & iuſta opinione poſtea interueniente dicit ſe poſ-
idere: ve mnd de adquir poſſ. l qui bona. S quo ſeriptum.&
iud S. & pre erde. l j. quod vulgl. & de vſu. L non
nl. 5 quud vugo. 3. Tertia: quia iſte non lncipit habere anuu.
cet.
L Mutare ſibi
cauſam poſe
ſionis qui
ſſiquem