DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0781
1423
a JCamabi. qua ſunt leia pondera.
an
b ſ Enphae n. id eſt habiles ad portanda lena pondera 2. Vel
de habiles ad porandos homines.
coffict, id eſt non aſſignatu cuique oficio ſuo-
d z etorem, cuiliber enim in ſoldu ommiſiſſe videtur.
sPlrmeadai-vt hic. Sie & in pluri-
Eteu a eua lus uue a crre
auct praſt.l fi, & pluri-
Padaua er bus arorat ur ja
aur. I. conſili.S.
quſiun & pluribus fa-
buienſtes re ciieſr-
bricenſ. l iure prouiſum
taade. euſ L ie pr
* raaa-E Imputabit. ſeruan-
: as am l e eſt enim talis lert
Errppfie- id eſt pactumert & jde
uaſeſmn- inniris aia lſei&
u... ASaanditi, & janan.
tous u n aine t ee ſote6
dar M E eadird pariumfir-
E id eſt vaao- & J dpoſit. L3. ate-
ui te, pnur. Sed coutaj.e
t ã vi adminautorum. Lquis
e. decedens. S. Papinianaus.
vbi cõmiſit turelam pa-
terfamiliàs cuidã conſi-
lio matris adminiſtran-
dam. Sed ibi ideo non
tenetur tutor ex neceſſi-
tate cõilium marris aſ-
ſumere: quia nec tutrix
ipſa eſſe poterat: alias
debet ſtare eius conſi-
liovt jad tit. Tieium.
Item eſt contrà S cad.
LSamagitrum. in fi.5.
tol. hie hi duo pro vnn
habétur tantum ſi enim
cum vno rantu con-
trahatur, cum prapoſite
non videtur cõtractum:
ſed ibi contraxit cum
Titio, quen preponi
prohibuerar: & non ex
perſona Titij, ſed eius
magiſtri.
t obumiines. id eſt
parui, & magui reditus.
AccvRSIs.
tſ auurſoumideſtin
ſe periculo recepro: lu-
cretur, vel non lucretur,
a 4 Per aurſionem. Id
eſt, aninerſam nauom,
Geci li. 5;. Daiiie.
te, r recté retunt, &
iuil, id eſt, in vniner-
ſum. Sie iin
auerſione. J de pei,&
commod rel vend. Vide
no ibi.ACeV S, ma-
l legit Adurfonem.
uius gloſſ totam dele,
CvIc.
a Eacere h Mulir. ved C.
auen nmuier eo & ſi à mullor ad
puſte ad uaeden iſe-
ue eror iau S aeeddm.
i Exigemu. ad eum
obligandum: aliàs non
oblgatur & ſie in adul-
te habente curarorem:
rt C. de in ieg. re. mi.
ſſ euratrem.
aod Sauies E T eunnren ſen-
ereateres cet pretoria, vr exerci-
dimnt e Mrr toria. ACCVRS.
vel amnſe. i’ Caumire. ſeilitet
pi e pa cuilirel ex empn, vel
aE Emili Sie &S, nut cau.
Aiã e Aaa. . lctt. S. pſſuu.
mine C ACCVES.
iaut a m n5on pudem. ſe-
eProcratis
turaie, & non?
plorique.
3vide Anton.
iig libSe&
ſi nleuurene
rentin.
ribus locet, non vt mercibus na-
uem praſter, vel contra-modum
egreſſus non obligabit exerci-
torem. Sed & ſi ve certis merci-
bus eam locet, prapoſitus eſt,
puta legumini cannabi a 5: ille
marmoribus, vel alij mareriæ*
locauit: dicendum erit non te-
neri. qudam enim naues one-
rariæ ,quædam (ve ipſi dicunt)
mapi b* ſunt. Et pleroſque
mandare ſcio ne vectores reci-
piant: & ſic vt certa regione, &
certo mari negotientur T: vt
ecce ſunt naues, que Brundu-
ſium à Caſſiopa, vel à Dyrra-
chio vectores traiiciunt, ad
onera inhabiles. Item quedam
fluuij capaces, ad mare non ſuf-
ficientes.
Ite S. habet tres partes princi-
pales. Primà loquitur quando plu-
res magistri ſunt prapoſii ſimplici.
ter. Secundé quando diuiſi Tertib
quande conditione adicta. Secunda
ibi: Sed ſi diuiſis. Tertia ibi: Sed
& ſi. & hoc dicit. Administratio
priuata, & vtilis ordinaria pluri-
bus ſimpliciter conceſſa intelligitur
in ſolidum: ſeus ſi diuiſinm, vel
aliud ſit expreſſum, hd vſque ad5.
exercitorem. BART.
13. Si plures ſint magiſtri
non diuiſis officiist quodcun-
que cum vno geſtum’erit, obli-
gabit exercitorem d. Si diuiſis,
vt alter locando, alter exigendo:
procuiuſque oſſicio obligabirur
exercitor. 14 J Sed & ſi ſic
præpoſuit (yt plerunque * fa-
ciunt) ne alter ſine altero quid
gerat: qui contraxit cum vno,
ſbi imputabite.
Suprà dixit quis dicatur magi-
, dui ui d amur aaet-
citor & hoc dicit. Exercitor dicitur,
ad quem ommes reditus veniunt;nec
perſna conditio inspicitur, niſi ſit
minorquia tune tutoris, vel urato-
ris auctoritas inspicitur. BART.
15. JExercitorem autem eum
dicimus, ad quem obuentio-
nes f, & reditus omnes perue-
niunt: ſiue is dominus nauis ſit,
ſine à domino nauem per auer-
ſionem s * a conduxit, vel ad
ad ſummam I rempublicam *
tempus, vel in perpetuum.
16. J Parui autem refert, qui
exercet maſculus ſit, an mu-
lier h: parerfamiliàs, an filiusfa-
licet e& conractu magiſi & eſt paſuui generis hic. 4 Sed cur
Reſpon ſecundum Oe quia non eſt procurator ſpecialis e;
eaiirdire. ſed gentralis. Sed tu die ratiomem, t ſubidit: qu.
autem in inſtirore; ve Je intl, e. lia, fin l ACCRS.
d, &c ſecds
n Mandati.
a.3de inftit a.
milias, vel ſeruus. Pupillus au-
tem ſi nauem exerceat, exige-
mus tutoris auctoritatem.
Contrahentes poſſunt eligere in-
ſtitorem, ſiue magistrum: ſed exer-
citor non poteſt elgere centrahentes;
s in ſil aimma az-
17. Eſt autem nobis electio,
vtrûm exercitorem , an ma-
giſtrum conuenirel velimus.
18. Sed ex contrario exercen-
ti nauem, aduersus eos, qui cum
magiſtro contraxerunt, actio*
non pollicetur : quia non eo-
dem auxilio indigebat: ſed aut
ex locato cum magiſtro, ſi mer-
cede operam ei exhibet: aur ſi
gratuitam, mandati agere po-
teſt ?. Solent plane prœfecti
proprer miniſterium annonæe,
item in prouinciis præſides pro-
uinclarum extra ordinemP eos
iuuare ex contractu magiſtro-
rum.
Continua primi ad pracedentia.
Suprà dixit quod tenetur exercitor,
ſiue institor, ſiue ſit ſui iuris, ſiue
filius, ſiue ſeruus. Sed vtrim ex
perſona institoris, qui eſt in potesta-
te alterius, tencatur pater, vel domi-
nu, pnitur in hot s. Deinde prim
ponit verba edicti. Secundo proſe-
quitur edicti expoſitim, respon-
dendo tacitæ cuidam obiectioi Ter-
ti ponitur quadam alia quastio ex
pramiſſis deſcendens. Secunda ibi;
Licet. Tertia ibi; Sed ſi ſciente &
boc dicit. Qui exercitorem habet in
puie uu , Pamrie las, aammme
dominica, & nauali obligatur in ſo-
lidum: ſed in peculiari tributoria
obligatur. idem in nauali, ſi ſola
ſcientia ſuperuenerit. BART.
19. JSi is, qui nauem exer-
cuerit, in aliena poreſtate erit,
eiſque t voluntate nauem exer-
cuerir: quod cum magiſtro eiusſ
geſtum erit, in eum, in cuius po-
teſtate is erit, qui nauem exer-
cuerit, iudicium datur. 20. JLi-
cet autem detur actio in eum,
cuius in poreſtate eſt, qui nauem
exercet: tamen ita demum da-
tur, ſi voluntate t eius exerceat.
Ideo autem ex voluntate in
in poteſtate exercitorem: quia
nauium exercitio pertinet T.
Ar inſtitorum* non idem vſus
eſt; ea propter in tributum
ſolidum * tenentur, qui habent.
ſommam vtilitatem reipublic: vr Saad Lin prine. AGCVRS.
z Iiitrur. I pmpppri poniur nomen inſtitoris, provo,
qui domino parienre negotiatur in peculiari merce t ve jt ſubil- ooaeuringe
cit. Ids fit. at. l. ſed & ſi pul.
Digeſtorum Liber XIV. Titj. 1424
agere potoſt. exercitor:vt j-eLſi muqui. Accva.
O M miseriun ananz. quod naues exhibent.
p Etta ordinem. ſcilicet ſi magiſter non fuerit ſoluendo: ve
Ljin fin. TEt die ? extra ordiné: id eſt officio
iudicis dando vel vrilem actionem. Sed b, cum ſit actio in
a Die por.
anie?
uaordis
ria, nulla-
cione dat
magiſtrã ordinaria, non
videtur extraordinariu
auxilium dandumevt S. ordine, ix es
de minor. l. in cauſ. in cedere lnn.¬
princip. que eſt contr? A.A minei.
Reſpon bie competere iasaaa rz
no videtur, cun non eſt auis n&
ſoluendort & ; de dolt, dinmriu c’on-
lnam is. 2. Vel ibi ipſo petit.
iure erat minor tutus:
hic ope exceptionis.
q Si is qui nauem.hie
S. notat differentiamc
inter exercitoriam, &
tributoriam actionen
ve ſi volunrate domii
expreſſa, vel tacita, & in
corde retenta, exereeat aactionmn
nauem filius, vel ſeruus,
teneatur dominus in ſo-
lidi exercitoria actio-
ne. Si autem negotietur
in merce peculiari, vo-
lurate domini expreſſa,
vel tacita tencatur do-
minus tributoria: non
in ſolidumeſed in quan-
tum peculiares merces
pariuntur in quibus ne-
goriatur. J Ei autem,
quod diri, expreſsé vo-
lentem non teneri in
ſolidum tributoria, eſt
contrà j. de trib. jjS.
ſeientia. vbi dicit non d’a Trinm
tantum voluntatem ex- fun indueat
preſan indueere trilu¬ eMan paritnr-
ioriamſed parienti n oe ave
ſubaudi ibi, tantime ne preſ
ſi diceret: non tauum
expreſſaſed etiam taci-
ta Idem eidem eſt con-
trà Jquod luſſuljſ
n auſ u iſr
tum. Sed reſpond. illud
quando ageretur quod
iuſſu, id eſt vt in ſoli-
dum detur: aliud ſi tri-
butoria: vr dictum eſt.
Vel dicas quôd e tri-
butoria tenetur domi-
nus in ſolidum, vbi ex-
preſſaeius voluntas in-
teruenérir: ſi verô taci-
ta: non in ſolidums ſed
in mercibus tantum, in
quibus negotiatur ſer-
uus.ACCVRs.
B Si i, qui nauem.
Vide ſerip. ad eunde
tiC. CVIAe.
r Eidſque. id et in
cuius poreſtate eſt, qui
exercer.
r Quod eum magiſtre
aiu ſubaudi de en,
quod,c.
t Voluntate. vebis.
declarata, vel tacita ha-
bita. ACGVRS.
u Ideo. reddit ratio-
nem quare teneatur ia
ſolidum.
1 In ſolidum. id et P ripal.
actione exercitoria, & y Pulehré in
non de voluntate. fic & hune locu-
Cquod cum eo. lj J. Ariſtoz nib7.
admunie. l. raitie
e. Eeſtorie
t tburoris
aOionis diſfe.
rentis.
e Tributoris,
an, & quate-
nus dominus
teneatur e
volumtate ex-
preſſ, vetu-
ci.
y J Summam id eſt
tur, qui doni-
no patiéte ne-
Euliati merce.
4 qSScite.
a JCamabi. qua ſunt leia pondera.
an
b ſ Enphae n. id eſt habiles ad portanda lena pondera 2. Vel
de habiles ad porandos homines.
coffict, id eſt non aſſignatu cuique oficio ſuo-
d z etorem, cuiliber enim in ſoldu ommiſiſſe videtur.
sPlrmeadai-vt hic. Sie & in pluri-
Eteu a eua lus uue a crre
auct praſt.l fi, & pluri-
Padaua er bus arorat ur ja
aur. I. conſili.S.
quſiun & pluribus fa-
buienſtes re ciieſr-
bricenſ. l iure prouiſum
taade. euſ L ie pr
* raaa-E Imputabit. ſeruan-
: as am l e eſt enim talis lert
Errppfie- id eſt pactumert & jde
uaſeſmn- inniris aia lſei&
u... ASaanditi, & janan.
tous u n aine t ee ſote6
dar M E eadird pariumfir-
E id eſt vaao- & J dpoſit. L3. ate-
ui te, pnur. Sed coutaj.e
t ã vi adminautorum. Lquis
e. decedens. S. Papinianaus.
vbi cõmiſit turelam pa-
terfamiliàs cuidã conſi-
lio matris adminiſtran-
dam. Sed ibi ideo non
tenetur tutor ex neceſſi-
tate cõilium marris aſ-
ſumere: quia nec tutrix
ipſa eſſe poterat: alias
debet ſtare eius conſi-
liovt jad tit. Tieium.
Item eſt contrà S cad.
LSamagitrum. in fi.5.
tol. hie hi duo pro vnn
habétur tantum ſi enim
cum vno rantu con-
trahatur, cum prapoſite
non videtur cõtractum:
ſed ibi contraxit cum
Titio, quen preponi
prohibuerar: & non ex
perſona Titij, ſed eius
magiſtri.
t obumiines. id eſt
parui, & magui reditus.
AccvRSIs.
tſ auurſoumideſtin
ſe periculo recepro: lu-
cretur, vel non lucretur,
a 4 Per aurſionem. Id
eſt, aninerſam nauom,
Geci li. 5;. Daiiie.
te, r recté retunt, &
iuil, id eſt, in vniner-
ſum. Sie iin
auerſione. J de pei,&
commod rel vend. Vide
no ibi.ACeV S, ma-
l legit Adurfonem.
uius gloſſ totam dele,
CvIc.
a Eacere h Mulir. ved C.
auen nmuier eo & ſi à mullor ad
puſte ad uaeden iſe-
ue eror iau S aeeddm.
i Exigemu. ad eum
obligandum: aliàs non
oblgatur & ſie in adul-
te habente curarorem:
rt C. de in ieg. re. mi.
ſſ euratrem.
aod Sauies E T eunnren ſen-
ereateres cet pretoria, vr exerci-
dimnt e Mrr toria. ACCVRS.
vel amnſe. i’ Caumire. ſeilitet
pi e pa cuilirel ex empn, vel
aE Emili Sie &S, nut cau.
Aiã e Aaa. . lctt. S. pſſuu.
mine C ACCVES.
iaut a m n5on pudem. ſe-
eProcratis
turaie, & non?
plorique.
3vide Anton.
iig libSe&
ſi nleuurene
rentin.
ribus locet, non vt mercibus na-
uem praſter, vel contra-modum
egreſſus non obligabit exerci-
torem. Sed & ſi ve certis merci-
bus eam locet, prapoſitus eſt,
puta legumini cannabi a 5: ille
marmoribus, vel alij mareriæ*
locauit: dicendum erit non te-
neri. qudam enim naues one-
rariæ ,quædam (ve ipſi dicunt)
mapi b* ſunt. Et pleroſque
mandare ſcio ne vectores reci-
piant: & ſic vt certa regione, &
certo mari negotientur T: vt
ecce ſunt naues, que Brundu-
ſium à Caſſiopa, vel à Dyrra-
chio vectores traiiciunt, ad
onera inhabiles. Item quedam
fluuij capaces, ad mare non ſuf-
ficientes.
Ite S. habet tres partes princi-
pales. Primà loquitur quando plu-
res magistri ſunt prapoſii ſimplici.
ter. Secundé quando diuiſi Tertib
quande conditione adicta. Secunda
ibi: Sed ſi diuiſis. Tertia ibi: Sed
& ſi. & hoc dicit. Administratio
priuata, & vtilis ordinaria pluri-
bus ſimpliciter conceſſa intelligitur
in ſolidum: ſeus ſi diuiſinm, vel
aliud ſit expreſſum, hd vſque ad5.
exercitorem. BART.
13. Si plures ſint magiſtri
non diuiſis officiist quodcun-
que cum vno geſtum’erit, obli-
gabit exercitorem d. Si diuiſis,
vt alter locando, alter exigendo:
procuiuſque oſſicio obligabirur
exercitor. 14 J Sed & ſi ſic
præpoſuit (yt plerunque * fa-
ciunt) ne alter ſine altero quid
gerat: qui contraxit cum vno,
ſbi imputabite.
Suprà dixit quis dicatur magi-
, dui ui d amur aaet-
citor & hoc dicit. Exercitor dicitur,
ad quem ommes reditus veniunt;nec
perſna conditio inspicitur, niſi ſit
minorquia tune tutoris, vel urato-
ris auctoritas inspicitur. BART.
15. JExercitorem autem eum
dicimus, ad quem obuentio-
nes f, & reditus omnes perue-
niunt: ſiue is dominus nauis ſit,
ſine à domino nauem per auer-
ſionem s * a conduxit, vel ad
ad ſummam I rempublicam *
tempus, vel in perpetuum.
16. J Parui autem refert, qui
exercet maſculus ſit, an mu-
lier h: parerfamiliàs, an filiusfa-
licet e& conractu magiſi & eſt paſuui generis hic. 4 Sed cur
Reſpon ſecundum Oe quia non eſt procurator ſpecialis e;
eaiirdire. ſed gentralis. Sed tu die ratiomem, t ſubidit: qu.
autem in inſtirore; ve Je intl, e. lia, fin l ACCRS.
d, &c ſecds
n Mandati.
a.3de inftit a.
milias, vel ſeruus. Pupillus au-
tem ſi nauem exerceat, exige-
mus tutoris auctoritatem.
Contrahentes poſſunt eligere in-
ſtitorem, ſiue magistrum: ſed exer-
citor non poteſt elgere centrahentes;
s in ſil aimma az-
17. Eſt autem nobis electio,
vtrûm exercitorem , an ma-
giſtrum conuenirel velimus.
18. Sed ex contrario exercen-
ti nauem, aduersus eos, qui cum
magiſtro contraxerunt, actio*
non pollicetur : quia non eo-
dem auxilio indigebat: ſed aut
ex locato cum magiſtro, ſi mer-
cede operam ei exhibet: aur ſi
gratuitam, mandati agere po-
teſt ?. Solent plane prœfecti
proprer miniſterium annonæe,
item in prouinciis præſides pro-
uinclarum extra ordinemP eos
iuuare ex contractu magiſtro-
rum.
Continua primi ad pracedentia.
Suprà dixit quod tenetur exercitor,
ſiue institor, ſiue ſit ſui iuris, ſiue
filius, ſiue ſeruus. Sed vtrim ex
perſona institoris, qui eſt in potesta-
te alterius, tencatur pater, vel domi-
nu, pnitur in hot s. Deinde prim
ponit verba edicti. Secundo proſe-
quitur edicti expoſitim, respon-
dendo tacitæ cuidam obiectioi Ter-
ti ponitur quadam alia quastio ex
pramiſſis deſcendens. Secunda ibi;
Licet. Tertia ibi; Sed ſi ſciente &
boc dicit. Qui exercitorem habet in
puie uu , Pamrie las, aammme
dominica, & nauali obligatur in ſo-
lidum: ſed in peculiari tributoria
obligatur. idem in nauali, ſi ſola
ſcientia ſuperuenerit. BART.
19. JSi is, qui nauem exer-
cuerit, in aliena poreſtate erit,
eiſque t voluntate nauem exer-
cuerir: quod cum magiſtro eiusſ
geſtum erit, in eum, in cuius po-
teſtate is erit, qui nauem exer-
cuerit, iudicium datur. 20. JLi-
cet autem detur actio in eum,
cuius in poreſtate eſt, qui nauem
exercet: tamen ita demum da-
tur, ſi voluntate t eius exerceat.
Ideo autem ex voluntate in
in poteſtate exercitorem: quia
nauium exercitio pertinet T.
Ar inſtitorum* non idem vſus
eſt; ea propter in tributum
ſolidum * tenentur, qui habent.
ſommam vtilitatem reipublic: vr Saad Lin prine. AGCVRS.
z Iiitrur. I pmpppri poniur nomen inſtitoris, provo,
qui domino parienre negotiatur in peculiari merce t ve jt ſubil- ooaeuringe
cit. Ids fit. at. l. ſed & ſi pul.
Digeſtorum Liber XIV. Titj. 1424
agere potoſt. exercitor:vt j-eLſi muqui. Accva.
O M miseriun ananz. quod naues exhibent.
p Etta ordinem. ſcilicet ſi magiſter non fuerit ſoluendo: ve
Ljin fin. TEt die ? extra ordiné: id eſt officio
iudicis dando vel vrilem actionem. Sed b, cum ſit actio in
a Die por.
anie?
uaordis
ria, nulla-
cione dat
magiſtrã ordinaria, non
videtur extraordinariu
auxilium dandumevt S. ordine, ix es
de minor. l. in cauſ. in cedere lnn.¬
princip. que eſt contr? A.A minei.
Reſpon bie competere iasaaa rz
no videtur, cun non eſt auis n&
ſoluendort & ; de dolt, dinmriu c’on-
lnam is. 2. Vel ibi ipſo petit.
iure erat minor tutus:
hic ope exceptionis.
q Si is qui nauem.hie
S. notat differentiamc
inter exercitoriam, &
tributoriam actionen
ve ſi volunrate domii
expreſſa, vel tacita, & in
corde retenta, exereeat aactionmn
nauem filius, vel ſeruus,
teneatur dominus in ſo-
lidi exercitoria actio-
ne. Si autem negotietur
in merce peculiari, vo-
lurate domini expreſſa,
vel tacita tencatur do-
minus tributoria: non
in ſolidumeſed in quan-
tum peculiares merces
pariuntur in quibus ne-
goriatur. J Ei autem,
quod diri, expreſsé vo-
lentem non teneri in
ſolidum tributoria, eſt
contrà j. de trib. jjS.
ſeientia. vbi dicit non d’a Trinm
tantum voluntatem ex- fun indueat
preſan indueere trilu¬ eMan paritnr-
ioriamſed parienti n oe ave
ſubaudi ibi, tantime ne preſ
ſi diceret: non tauum
expreſſaſed etiam taci-
ta Idem eidem eſt con-
trà Jquod luſſuljſ
n auſ u iſr
tum. Sed reſpond. illud
quando ageretur quod
iuſſu, id eſt vt in ſoli-
dum detur: aliud ſi tri-
butoria: vr dictum eſt.
Vel dicas quôd e tri-
butoria tenetur domi-
nus in ſolidum, vbi ex-
preſſaeius voluntas in-
teruenérir: ſi verô taci-
ta: non in ſolidums ſed
in mercibus tantum, in
quibus negotiatur ſer-
uus.ACCVRs.
B Si i, qui nauem.
Vide ſerip. ad eunde
tiC. CVIAe.
r Eidſque. id et in
cuius poreſtate eſt, qui
exercer.
r Quod eum magiſtre
aiu ſubaudi de en,
quod,c.
t Voluntate. vebis.
declarata, vel tacita ha-
bita. ACGVRS.
u Ideo. reddit ratio-
nem quare teneatur ia
ſolidum.
1 In ſolidum. id et P ripal.
actione exercitoria, & y Pulehré in
non de voluntate. fic & hune locu-
Cquod cum eo. lj J. Ariſtoz nib7.
admunie. l. raitie
e. Eeſtorie
t tburoris
aOionis diſfe.
rentis.
e Tributoris,
an, & quate-
nus dominus
teneatur e
volumtate ex-
preſſ, vetu-
ci.
y J Summam id eſt
tur, qui doni-
no patiéte ne-
Euliati merce.
4 qSScite.