DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0789
1439 Digeſtorum LiberXIV. Tit;
fit, quod per inſtitoren
ſter neg, aliquem præpo
rere ſolebamus. 2. Vel die quod ge-
itave infi. adAſd & ſi quiin prin.
a Cu e ſeilieet inſtitore.
bJ OO nmine. dabitur actio.
ie q
t & ſure de e, per quum
fut pſ o ſ eepmn&.
,de pras ſtiplin onmibus.
Et eſt ſpeciale P quod
per liberû hominé actie
quaratur. alils enim
contrà: vr exer.j
i Sſed ex cotrarie&j
i adquirn poſſeſſ-
ie
quoque. S. & ſi peſſeſiu.
Cpquas perſ, nob.
s uinljAEes
E J JCASVE
n IQuid ſit inſtitor, di-
cit hec lerneque refert
cui negotiationi ſirpre-
rpoſieus i ergo prapoi-
tus quis ſit ad domos
locandas, vel frumẽtum
emendum, prponens
tencbitur Idé eſt ſi pra-
t poſtus ſit ad pecunias
fœnerandas. idem eſt i
ad cambiu.Item ſi illi
deferunt veſtes ſarcinã-
das, vel vendendas, in-
ſtitores appellantur. Ité
ille ſarctor. Itë ſi taber-
narius aliquem inſtituit
admerces comparãdas,
Aie iſſitor dictur lré
ſi quis qué præponat la-
ſ us qu raaee mo-
tuis, & ille cadanera
ſpoliet, tenutur inſtito-
tia: licét furti & iniu-
riarm cõueniri poſſit.
Item ſi piſtor aliquem
praponat vt certo loeo
panem védat, & ille pe-
cuniã accipiat, nee pa-
nem reddat, tenebitur
praponeus. aeDET
cxia. JFulle cum per-
egre eſſet profecturus,
peritiori de inſtitoribus
ſtationem ſuam com-
miſir tanquam procu-
tatori non tanquam in-
ſitorieſi ille contrahat
an teneri debeat fullo?
Reſp quod de ilis ve-
ſtimentis non tenetur, ſi
yt procurator ad con-
ſumenda ea, qua in ta-
bema erant, réliquit. Si
verô vt inſtitor, non ſo-
lûm inſtitoria: ſed ex
locato tenebitur. (uon
TANEN. Inſtitor non
indiſtincté eſ obligar,
qui eum prponit: ſed
tantm gratia eius rei,
ad quan prepoſitns eſt.
Non poteſt. id a eſt ſi ſoluendo non ſint inſtitores: ie
Marcellus autem ait debere da-
ri actionem ei, qui inſtitorem
prœpoſuit, in cos, qui cum eo?
contraxerint.
I1. GAIVE librn nons ad
Editum Prouinciale.
O nomine , quo inſtitor
cõtraxir: ſi modo aliter rem
ſuam ſeruare non poreſt.
Institor eſt ille qui alicui negotia-
timi questuaria praponitur, etiam
arto lop non deſignato. Et oblgat
dominum cuiuſiunque conditionis
ſit negotiatio quaſtuaria:ſecus ſi cer-
te rei el negtiationi non questua-
ræ præponitur: tune enim magis
procurator vocabitur. hoe dicit: vſ-
que ad 5. non tamen.l. cuicum-
que BART.
I1I. VLPIANVS libre vicenſimo-
octaus ad Edictum.
Nſtitor appellatus eſt ex eo,
quod negotio gerẽdo inſtet.
Nec multum facit, taberna ſit
prepoſitus, an cuilibet alij ne-
gotiationid.
1111. PAVLVS libro trigenſime
ad Editum.
Vm interdû etiam ad ho-
mines honeſtose adferant
merces, & ibi vendant. Nec mu-
tat cauſam actionis locus f ven-
dendi, emendive: cûm vtroque
modo verum ſit inſtitorẽ emiſ-
ſe, aut vendidiſſe,
1. VLPIANVS libre vicenſimo-
ataus ad Editum.
Vicumque igitur negotio
præpoſitus ſir, inſtitor re-
cté appellabitur. 1. 9 Nam &
Seruius libro primo ad Brutum
air, ſi quid cum inſulario ge-
ſtum ſir, vel en, quem quis œdi-
ficio prapoſuit, vel frumento
coëmendo, in ſolidum cum te-
neri. 2. J Labeo quoque ſeri-
pſit, ſi quis pecuniis fœneran-
dis, agris colendis, mercatnrisi,
redempturiſque faciẽdis pra-
poſuerit, in ſolidum eum teneri.
3. J Sed & ſi in menſa * ha-
e
unSf.
F y Luu.
ſtil fn.
buit quis ſermum præpoſitum,
nomine eius tenebitur. 4. JSed
etiã cos inſtitores dicendos pla-
cuit, quibus veſtiarij, vel lintea-
rij dant veſtem circumferendã,
& diſtrahendam: quos volgô
circitores a y appellamus.
5. Sed & muliones quis pro-
prie inſtitores appellet. 6. J Ité
fullonum, & ſarcinatorum præ-
poſitus, ſtabularij quoque loco
inſtitorũ habendi ſunt. 7. Sed
& ſi tabernarius ſeruum ſuum
peregrè mitteret ad merces cõ-
parandas P, & ſibi mittendas,
loco inſtitoris habẽdum Labeo
ſcripſit. 8. J Idem ait, ſi libiti-
narius e (quos Græce reyodas
vocant) ſeruum pollinctorem 4
habuerit, iſque mortuum ſpo-
liauerit, dandam in eum quaſi
inſtitoriam actionem: quamuis
& furti, & iniuriarum actio?
compereret. 9. J Idem Labeo
ait: Si quis piſtor ſeruum ſunm
ſolitus fuit in certum locû mit-
tere ad panem védendum:dein-
de is pecunia accepta praſenti,
vt per dies ſingulos eis panem
preſtaret, conturbauerit à Tedu-
bitari-non oporter, quin ſi per-
miſit ei ita dari ſummas, teneri
debeat. 10. JSed & cûm fullor,
peregré proficiſoens rogaſſerſvr
diſcipulis ſuis, quibus tabernam
inſtructam tradiderat, impera-
ret, poſt cuius profectionem.
veſtimenta diſcipulus t accepiſ-
ſeru, & fugiſſer, fullonem * non
teneri, ſi f quaſi procurator fuit
relictus r:ſin vero quaſi inſtitor,
z . m-¬¬
teneri eum. Plane ſi affirmaue-
rit mihi recte me credere ope-
rariis ſuis: non inſtitoriaa, ſed
ex locato tenebitur.
Dominus tenetur ex contractu
institoris circa id ad quod prapoſi-
tus eſt expreſße, vel tacité: nſi forté
prepoſitioni repugnetBART.
uij.
Vnm interdu.Joufos vt ſi adferar fbulas ad pects,
prel acus& ſic ſuprà de putitine berdit. L& ancil-
er differentia enim, &e vv Cod, de tempoin nteg.
ae
lus
Vieumque. JTrtur per-
I a
eſt prapoſio ad refe-
ctionem inſularvel in-
ſulariorid eſt inquilino,
qui prapoſitus erat do-
mui conducenda. Ac-
CVRSIVS.
h Puuis. bene lr,..
quitur in plurali nam ſi t Ciriteres.
vni murnationi, vel vui
agro colendo prapona-
turnon directa;ſed vti-
lis competiravt Cod. co.
lſi mutuam& infrà eo.
Lin eum..
i4 Mercaturis. forte
captiuomm: ve Cod. de
epiſc audientia j.
tooe
ve ſuprà de rei vindi. .
rdemptores. 4 Iaachety-
IT Cirttres qui cir. pomai énrnn
cumeunt, ſieur medici:
vt infr de excuſutut. &
cura.ſi duu Sj.
a 5 Cireores. Hiſunt
qui alienas res circum-
ferunt, & vendunt. Cv-
IACIVS.
m Muliones. id eſt
prepoſitos mulis locan-
dis.
n G Merces comparan-
das putà agnos, vel pi-
ſes u e, diripe
o r LLinarius quib pee, Sinparit
habet lauellos, ſiue ſuas Vide laMa ni.
chasrbi finera la l. de inrr arſi
conchasvbi funeuala¬ Lbitina eſt
uantur. Eſt enim libiti eus, inquit
na eſepulchrum nobile, veus gloſa
velnobiliumar ſubgra. L Ltinari,
daun, ſepuebrgn n- ſau rueudaie
fantium, qui necdun & een
dies impleſſent, ſanda-e, hor età
pila eſtiſed feretrrã ple¬ edaueribus
beiorum, & damnaro¬ ſepeliendis.
rmm. Pollicitores, vel
pollinctores ſunt, de
quibus ſubiicit, inſti-
tuti ad hoë ve funera
morientiã curent:quaſi
pollutor vectores, &
curatores, & vnctores.
p Atiinoralis. A¬
CVRSIVS.
q5 Conturbautrit. id
eſt ſi non fecit, quod
conuenitſie infrà de in
rem ver. l quidam fun-
dum.
r oSd & cm fuupo-
t Proeurato-
ris, & inftito-
ris differentia.
ſi ergo prapoſitus eſt ad merces vẽdendas, tenebitur prponens.
ſ alrer aliquis muruauit pecuniam ei prapoſito ad emendum,&
obligat preponentem inſtitoria. Idem eſt ſi prapoſitus fuit ad
ſolnendan penſionem tabeme, & motum aeccpit; niſi prapo-
nens vetuerit ei muruari. Idem eſt ſi prapoſitns eſt ad oleum
emendu, & oleu mutuum accepit Si verd chm vendidit oleum
annulum nomine arrha acceperit nec reſtiruerit, dominus inſti-
torit vt peœmie nomine aham ac-
cipiat, den eſt ſi pignora acepit, quia pro preri, teuctur niſi
ille ſoluto pretio pignora reddat Idem eſt quod fideiuſſori pre-
ponens teuetur Ar as LIG Si intitorem prapoſuiſti,
& eceſſiſi herede inſtituro: & heres enndem inſtimat, id eſt
eoden vtaturan debeat teneri? Ditur quod ſie Idem eſt ſi an-
te aditam hereditatem quis contrahat cum eo, ne contrahens
decipiatur. Sequentia elara ſunt vſque ad , de que in L. ſd fi
ppilus. VIVIAN.
dT Negotiatini s, ve hie, jaollinſtitor dummodo non inſi-
a rebus pecollaribus, qui tune locun habet trburoria: vej.
edLſud ſi ititris. AcedReva saar arvee
ne caſum: ve expono literam.
ſ. Rogaſſet. peritiorem diſcipulum.A cEVRS.
t Diſcipulus ille peritior.
u Accepiſſet. ſeilicer ab aliquibus ad folliendum, nam ſie ſta-
tionis gerebat officium, vt ipſe dominus.
x Pubnmem. ſeilicet profectom.
y j Relictus. ad conſumendum ea, que dominns in taberma re-
liquerat: vt ea conſumenda cateris ſuis condiſeipulis impera-
ree& ita dicerem dominum teneri de veſtimentis, qua ipſi do-
mino tradira erant; quia quod per ſe debuit euſtodire alij impe-
rto commiſit. Nan cledio d mala in culpa eſt, niſs in duinmala
perandi, non etian cuſtodiendi res ofciu iniunctum procu- in cpaen.
ratori: ſecls in his que poſt accepit hie diſcipulus, & cum eis
fugirquia non teneuurve hie
2J Afrmauerit. fullo proficiſcens.
a Iſtitoria, ſeilicet tantûe nam quaſi ſecum contraxiſſe vi-
deor: & ideo perſonaliter ſecum agorvt mfà ud. lſi quis in fin.
& facit J. manda Lſi vns non mnerandiS i quis mandauu.
vtS de minorib lin cauſt Sin ſumman iS. Acevs.
Duun
fit, quod per inſtitoren
ſter neg, aliquem præpo
rere ſolebamus. 2. Vel die quod ge-
itave infi. adAſd & ſi quiin prin.
a Cu e ſeilieet inſtitore.
bJ OO nmine. dabitur actio.
ie q
t & ſure de e, per quum
fut pſ o ſ eepmn&.
,de pras ſtiplin onmibus.
Et eſt ſpeciale P quod
per liberû hominé actie
quaratur. alils enim
contrà: vr exer.j
i Sſed ex cotrarie&j
i adquirn poſſeſſ-
ie
quoque. S. & ſi peſſeſiu.
Cpquas perſ, nob.
s uinljAEes
E J JCASVE
n IQuid ſit inſtitor, di-
cit hec lerneque refert
cui negotiationi ſirpre-
rpoſieus i ergo prapoi-
tus quis ſit ad domos
locandas, vel frumẽtum
emendum, prponens
tencbitur Idé eſt ſi pra-
t poſtus ſit ad pecunias
fœnerandas. idem eſt i
ad cambiu.Item ſi illi
deferunt veſtes ſarcinã-
das, vel vendendas, in-
ſtitores appellantur. Ité
ille ſarctor. Itë ſi taber-
narius aliquem inſtituit
admerces comparãdas,
Aie iſſitor dictur lré
ſi quis qué præponat la-
ſ us qu raaee mo-
tuis, & ille cadanera
ſpoliet, tenutur inſtito-
tia: licét furti & iniu-
riarm cõueniri poſſit.
Item ſi piſtor aliquem
praponat vt certo loeo
panem védat, & ille pe-
cuniã accipiat, nee pa-
nem reddat, tenebitur
praponeus. aeDET
cxia. JFulle cum per-
egre eſſet profecturus,
peritiori de inſtitoribus
ſtationem ſuam com-
miſir tanquam procu-
tatori non tanquam in-
ſitorieſi ille contrahat
an teneri debeat fullo?
Reſp quod de ilis ve-
ſtimentis non tenetur, ſi
yt procurator ad con-
ſumenda ea, qua in ta-
bema erant, réliquit. Si
verô vt inſtitor, non ſo-
lûm inſtitoria: ſed ex
locato tenebitur. (uon
TANEN. Inſtitor non
indiſtincté eſ obligar,
qui eum prponit: ſed
tantm gratia eius rei,
ad quan prepoſitns eſt.
Non poteſt. id a eſt ſi ſoluendo non ſint inſtitores: ie
Marcellus autem ait debere da-
ri actionem ei, qui inſtitorem
prœpoſuit, in cos, qui cum eo?
contraxerint.
I1. GAIVE librn nons ad
Editum Prouinciale.
O nomine , quo inſtitor
cõtraxir: ſi modo aliter rem
ſuam ſeruare non poreſt.
Institor eſt ille qui alicui negotia-
timi questuaria praponitur, etiam
arto lop non deſignato. Et oblgat
dominum cuiuſiunque conditionis
ſit negotiatio quaſtuaria:ſecus ſi cer-
te rei el negtiationi non questua-
ræ præponitur: tune enim magis
procurator vocabitur. hoe dicit: vſ-
que ad 5. non tamen.l. cuicum-
que BART.
I1I. VLPIANVS libre vicenſimo-
octaus ad Edictum.
Nſtitor appellatus eſt ex eo,
quod negotio gerẽdo inſtet.
Nec multum facit, taberna ſit
prepoſitus, an cuilibet alij ne-
gotiationid.
1111. PAVLVS libro trigenſime
ad Editum.
Vm interdû etiam ad ho-
mines honeſtose adferant
merces, & ibi vendant. Nec mu-
tat cauſam actionis locus f ven-
dendi, emendive: cûm vtroque
modo verum ſit inſtitorẽ emiſ-
ſe, aut vendidiſſe,
1. VLPIANVS libre vicenſimo-
ataus ad Editum.
Vicumque igitur negotio
præpoſitus ſir, inſtitor re-
cté appellabitur. 1. 9 Nam &
Seruius libro primo ad Brutum
air, ſi quid cum inſulario ge-
ſtum ſir, vel en, quem quis œdi-
ficio prapoſuit, vel frumento
coëmendo, in ſolidum cum te-
neri. 2. J Labeo quoque ſeri-
pſit, ſi quis pecuniis fœneran-
dis, agris colendis, mercatnrisi,
redempturiſque faciẽdis pra-
poſuerit, in ſolidum eum teneri.
3. J Sed & ſi in menſa * ha-
e
unSf.
F y Luu.
ſtil fn.
buit quis ſermum præpoſitum,
nomine eius tenebitur. 4. JSed
etiã cos inſtitores dicendos pla-
cuit, quibus veſtiarij, vel lintea-
rij dant veſtem circumferendã,
& diſtrahendam: quos volgô
circitores a y appellamus.
5. Sed & muliones quis pro-
prie inſtitores appellet. 6. J Ité
fullonum, & ſarcinatorum præ-
poſitus, ſtabularij quoque loco
inſtitorũ habendi ſunt. 7. Sed
& ſi tabernarius ſeruum ſuum
peregrè mitteret ad merces cõ-
parandas P, & ſibi mittendas,
loco inſtitoris habẽdum Labeo
ſcripſit. 8. J Idem ait, ſi libiti-
narius e (quos Græce reyodas
vocant) ſeruum pollinctorem 4
habuerit, iſque mortuum ſpo-
liauerit, dandam in eum quaſi
inſtitoriam actionem: quamuis
& furti, & iniuriarum actio?
compereret. 9. J Idem Labeo
ait: Si quis piſtor ſeruum ſunm
ſolitus fuit in certum locû mit-
tere ad panem védendum:dein-
de is pecunia accepta praſenti,
vt per dies ſingulos eis panem
preſtaret, conturbauerit à Tedu-
bitari-non oporter, quin ſi per-
miſit ei ita dari ſummas, teneri
debeat. 10. JSed & cûm fullor,
peregré proficiſoens rogaſſerſvr
diſcipulis ſuis, quibus tabernam
inſtructam tradiderat, impera-
ret, poſt cuius profectionem.
veſtimenta diſcipulus t accepiſ-
ſeru, & fugiſſer, fullonem * non
teneri, ſi f quaſi procurator fuit
relictus r:ſin vero quaſi inſtitor,
z . m-¬¬
teneri eum. Plane ſi affirmaue-
rit mihi recte me credere ope-
rariis ſuis: non inſtitoriaa, ſed
ex locato tenebitur.
Dominus tenetur ex contractu
institoris circa id ad quod prapoſi-
tus eſt expreſße, vel tacité: nſi forté
prepoſitioni repugnetBART.
uij.
Vnm interdu.Joufos vt ſi adferar fbulas ad pects,
prel acus& ſic ſuprà de putitine berdit. L& ancil-
er differentia enim, &e vv Cod, de tempoin nteg.
ae
lus
Vieumque. JTrtur per-
I a
eſt prapoſio ad refe-
ctionem inſularvel in-
ſulariorid eſt inquilino,
qui prapoſitus erat do-
mui conducenda. Ac-
CVRSIVS.
h Puuis. bene lr,..
quitur in plurali nam ſi t Ciriteres.
vni murnationi, vel vui
agro colendo prapona-
turnon directa;ſed vti-
lis competiravt Cod. co.
lſi mutuam& infrà eo.
Lin eum..
i4 Mercaturis. forte
captiuomm: ve Cod. de
epiſc audientia j.
tooe
ve ſuprà de rei vindi. .
rdemptores. 4 Iaachety-
IT Cirttres qui cir. pomai énrnn
cumeunt, ſieur medici:
vt infr de excuſutut. &
cura.ſi duu Sj.
a 5 Cireores. Hiſunt
qui alienas res circum-
ferunt, & vendunt. Cv-
IACIVS.
m Muliones. id eſt
prepoſitos mulis locan-
dis.
n G Merces comparan-
das putà agnos, vel pi-
ſes u e, diripe
o r LLinarius quib pee, Sinparit
habet lauellos, ſiue ſuas Vide laMa ni.
chasrbi finera la l. de inrr arſi
conchasvbi funeuala¬ Lbitina eſt
uantur. Eſt enim libiti eus, inquit
na eſepulchrum nobile, veus gloſa
velnobiliumar ſubgra. L Ltinari,
daun, ſepuebrgn n- ſau rueudaie
fantium, qui necdun & een
dies impleſſent, ſanda-e, hor età
pila eſtiſed feretrrã ple¬ edaueribus
beiorum, & damnaro¬ ſepeliendis.
rmm. Pollicitores, vel
pollinctores ſunt, de
quibus ſubiicit, inſti-
tuti ad hoë ve funera
morientiã curent:quaſi
pollutor vectores, &
curatores, & vnctores.
p Atiinoralis. A¬
CVRSIVS.
q5 Conturbautrit. id
eſt ſi non fecit, quod
conuenitſie infrà de in
rem ver. l quidam fun-
dum.
r oSd & cm fuupo-
t Proeurato-
ris, & inftito-
ris differentia.
ſi ergo prapoſitus eſt ad merces vẽdendas, tenebitur prponens.
ſ alrer aliquis muruauit pecuniam ei prapoſito ad emendum,&
obligat preponentem inſtitoria. Idem eſt ſi prapoſitus fuit ad
ſolnendan penſionem tabeme, & motum aeccpit; niſi prapo-
nens vetuerit ei muruari. Idem eſt ſi prapoſitns eſt ad oleum
emendu, & oleu mutuum accepit Si verd chm vendidit oleum
annulum nomine arrha acceperit nec reſtiruerit, dominus inſti-
torit vt peœmie nomine aham ac-
cipiat, den eſt ſi pignora acepit, quia pro preri, teuctur niſi
ille ſoluto pretio pignora reddat Idem eſt quod fideiuſſori pre-
ponens teuetur Ar as LIG Si intitorem prapoſuiſti,
& eceſſiſi herede inſtituro: & heres enndem inſtimat, id eſt
eoden vtaturan debeat teneri? Ditur quod ſie Idem eſt ſi an-
te aditam hereditatem quis contrahat cum eo, ne contrahens
decipiatur. Sequentia elara ſunt vſque ad , de que in L. ſd fi
ppilus. VIVIAN.
dT Negotiatini s, ve hie, jaollinſtitor dummodo non inſi-
a rebus pecollaribus, qui tune locun habet trburoria: vej.
edLſud ſi ititris. AcedReva saar arvee
ne caſum: ve expono literam.
ſ. Rogaſſet. peritiorem diſcipulum.A cEVRS.
t Diſcipulus ille peritior.
u Accepiſſet. ſeilicer ab aliquibus ad folliendum, nam ſie ſta-
tionis gerebat officium, vt ipſe dominus.
x Pubnmem. ſeilicet profectom.
y j Relictus. ad conſumendum ea, que dominns in taberma re-
liquerat: vt ea conſumenda cateris ſuis condiſeipulis impera-
ree& ita dicerem dominum teneri de veſtimentis, qua ipſi do-
mino tradira erant; quia quod per ſe debuit euſtodire alij impe-
rto commiſit. Nan cledio d mala in culpa eſt, niſs in duinmala
perandi, non etian cuſtodiendi res ofciu iniunctum procu- in cpaen.
ratori: ſecls in his que poſt accepit hie diſcipulus, & cum eis
fugirquia non teneuurve hie
2J Afrmauerit. fullo proficiſcens.
a Iſtitoria, ſeilicet tantûe nam quaſi ſecum contraxiſſe vi-
deor: & ideo perſonaliter ſecum agorvt mfà ud. lſi quis in fin.
& facit J. manda Lſi vns non mnerandiS i quis mandauu.
vtS de minorib lin cauſt Sin ſumman iS. Acevs.
Duun