DOI issue:
Nr. 2-4
DOI article:Mieleszko, Jadwiga: Irena Malinowska: (1913-1985)
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.48711#0376
IN MEMORIAM
W — kierowanym przez prof. Jerzego Szabłowskiego —•
Centralnym Biurze Inwentaryzacji Zabytków działającym
w ramach Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków
w Warszawie. Po przeniesieniu CBI do Warszawy wróciła do
rodzinnego miasta obejmując w 1950 r. stanowisko kierownika
Działu Zbiorów i Kartotek. Zamieszkała wraz z matką w Wi-
lanowie, który stał się Jej ukochanym domem. Stąd przez
długie lata dojeżdżała do pracy z radością wracając do swej
„podstołecznej rezydencji”, bo tu czuła się najlepiej.
W grudniu 1950 r. ukończyła studia historii sztuki uzysku-
jąc tytuł magistra na podstawie pracy monograficznej o Sta-
nisławie Zawadzkim, przygotowanej pod kierunkiem prof.
Stanisława Lorentza. Dnia 1 stycznia następnego roku została
przyjęta na stanowisko mł. asystenta w Instytucie Historii
Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Przez trzynaście lat,
awansując aż do stopnia adiunkta, prowadziła zajęcia ze
studentami z zakresu terminologii i techniki opisu oraz
historii muzealnictwa, sprawując jednocześnie funkcję opie-
kuna roku i dbając o sprawy bytowe młodzieży. Dala się
poznać jako świetny pedagog, sumienny i rzetelny pracownik
naukowy, ale też jako prawdziwy przyjaciel i opiekun mło-
dzieży akademickiej, służący jej radą i pomocą, odważnie
występujący w jej obronie w trudnych latach pięćdziesiętych.
Prowadziła też wzorowo przygotowane studenckie obozy
naukowe, grupujące młodzież z różnych uczelni polskich.
Swoją pracą i stosunkiem do studentów zaskarbiła sobie ich
wdzięczność i przyjaźń, która przetrwała długie lata.
Pracę pedagogiczną traktowała niezwykle poważnie, do
przesady sumienna w wykonywaniu swych obowiązków,
często kosztem własnej kariery naukowej. Gromadziła różno-
rodne materiały i notatki do ćwiczeń z terminologii oraz
architektury nowożytnej polskiej i obcej, która stanowiła
główny przedmiot Jej zainteresowań. Plonom zebranych
i opracowywanych materiałów były opublikowano w słowni-
kach artystów hasła dotyczące europejskiej sztuki nowożytnej
oraz terminologii. Sporządziła również katalog architektury
świeckiej wieku Oświecenia i bibliografię do dziejów sztuki
Oświecenia w Polsce oraz wydała swą pracę magisterską
o twórczości architektonicznej Stanisława Zawadzkiego w
cyklu „Mistrzowie architektury polskiej”.
W 1964 r. w wyniku reorganizacji i redukcji przeprowa-
dzonej w Instytucie Historii Sztuki Irena Malinowska została
zwolniona z Uniwersytetu, chociaż pracę swą wykonywała
z ogromnym zaangażowaniem i poczuciem odpowiedzial-
ności.
Dnia 1 września tegoż roku rozpoczęła pracę w Muzeum
w Wilanowie obejmując stanowisko kustosza w stworzonym
przez siebie Ośrodku Dokumentacji Naukowej i Badań nad
Sztuką Baroku w Polsce. Talenty organizacyjne, a także jasno
sprecyzowane poglądy co do ostatecznego kształtu Ośrodka
pozwoliły Jej na szczegółowe opracowanie zasad i programu
jego działania; z braku odpowiednich wzorów opierała się tu
na własnej wiedzy i intuicji naukowej. Pracę Ośrodka trak-
towała jako przygotowanie warsztatu naukowego dla całego
zespołu pracowników merytorycznych Wilanowa. Była nie-
zmordowana w gromadzeniu i opracowywaniu zbiorów,
a wynikami swych poszukiwań dzieliła się chętnie ze wszyst-
kimi zainteresowanymi, często korygując ich błędy.
W 1967 r. przez cztery miesiące przebywała w Paryżu,
gdzie podjęła pracę w Archives Nationales, a także w Biblio-
thóque Porney, jednocześnie pogłębiając znajomość języka
francuskiego w Alliance Franęaise. Poznanie bogatych zbio-
rów francuskich, zasad ich gromadzenia, opracowywania
i katalogowania oraz zdobyte przy tej okazji doświadczenia
wykorzystała później w pracy Ośrodka Dokumentacji.
Dzięki przeprowadzonym w archiwach paryskich kwerendom
zebrała wiele interesujących Sobiescianów oraz materiałów
dotyczących stosunków artystycznych polsko-francuskich.
Po podjęciu pracy w Wilanowie Jej dotychczasowe zain-
teresowania okresem Oświecenia ustąpiły miejsca tematyce
sztuki baroku. Pasja badawcza, dociekliwość, niezwykła
skrupulatność w opracowywaniu tematów sprawiły, że dość
prędko stała się specjalistką w tej dziedzinie sztuki, zwłaszcza
że już wcześniej podejmowała badania w tym zakresie.
Jeszcze w 1959 r. przygotowała do „Biuletynu Historii
Sztuki” artykuł Nieznana umowa o budotoę kościoła PP.
Wizytek w Warszawie, odbiciem zaś nowych zainteresowań
stały się następnie biografie artystów pochodzenia włoskiego,
działających w Polsce w 1 poł. XVIII w., opublikowano
w Dizionario Biografico degli Italiani i Słowniku Artystów
Polskich oraz opracowania dotyczące twórczości Jana Zyg-
munta Deybla — Przebudowa pałacu w Puławach przez archi-
tekta J.Z. Deybla i Twórczość J.Z. Deybla w świetle badań
W. Hentschla. Działalność architektoniczna Deybla stała się
przedmiotem Jej wieloletnich studiów, prowadzących do roz-
prawy doktorskiej, niestety nie ukończonej. Wykorzystując
znikomą część zgromadzonych przy tej okazji materiałów
wydala w serii „Varsavianów” monografie: pałacu Sapiehów
w 1972 r., wspólnie z A. Bartczakową —• pałacu Branickich
w 1974 i wraz z M. Kwiatkowską — pałacu Potockich w
1976 r.
W swych pracach podejmowała toż problematykę dotyczą-
cą właścicieli Wilanowa, działających tu artystów oraz wy-
stroju pałacu. Ten szeroki wachlarz tematów znalazł swoje
odbicie w licznych artykułach (zob. dołączona Bibliografia).
Wszechstronność zainteresowań wyniesiona jeszcze z domu
rodzinnego sprawiła, że Irena Malinowska włączała się we
wszystkie prace muzealne, służąc swoją wiedzą, kwalifikacjami
i doświadczeniom. Brała czynny udział w organizacji wystaw
sztuki polskiej za granicą oraz w przygotowaniu towarzyszą-
cych im katalogów: w Rzymie —■ Polonia. Arie e cultura dal
mediocvo all’illuminismo oraz w Moskwie i Leningradzie —•
Sztuka realizmu w Polsce XVI—XX w.
Dzięki Jej energii i wytrwałości doszło do zorganizowania
w pałacu w Wilanowie sesji naukowych: Slopięćdziesięciolecie
śmierci Stanisława Kostki Potockiego (1971 r.), wspólnie
z Polską Akademią Nauk —-Jan III Sobieski — kultura
artystyczna i umysłowa jego czasów (1977 r.) oraz Stosiedem-
dziesięciopięciolecie rozpoczęcia działalności muzealnej pałacu
w Wilanowie (1980), których plonem były cenne opracowania,
opublikowane następnie w „Biuletynie Historii Sztuki”,
„Organonie” oraz „Studiach Wilanowskich ’.
322
W — kierowanym przez prof. Jerzego Szabłowskiego —•
Centralnym Biurze Inwentaryzacji Zabytków działającym
w ramach Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków
w Warszawie. Po przeniesieniu CBI do Warszawy wróciła do
rodzinnego miasta obejmując w 1950 r. stanowisko kierownika
Działu Zbiorów i Kartotek. Zamieszkała wraz z matką w Wi-
lanowie, który stał się Jej ukochanym domem. Stąd przez
długie lata dojeżdżała do pracy z radością wracając do swej
„podstołecznej rezydencji”, bo tu czuła się najlepiej.
W grudniu 1950 r. ukończyła studia historii sztuki uzysku-
jąc tytuł magistra na podstawie pracy monograficznej o Sta-
nisławie Zawadzkim, przygotowanej pod kierunkiem prof.
Stanisława Lorentza. Dnia 1 stycznia następnego roku została
przyjęta na stanowisko mł. asystenta w Instytucie Historii
Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Przez trzynaście lat,
awansując aż do stopnia adiunkta, prowadziła zajęcia ze
studentami z zakresu terminologii i techniki opisu oraz
historii muzealnictwa, sprawując jednocześnie funkcję opie-
kuna roku i dbając o sprawy bytowe młodzieży. Dala się
poznać jako świetny pedagog, sumienny i rzetelny pracownik
naukowy, ale też jako prawdziwy przyjaciel i opiekun mło-
dzieży akademickiej, służący jej radą i pomocą, odważnie
występujący w jej obronie w trudnych latach pięćdziesiętych.
Prowadziła też wzorowo przygotowane studenckie obozy
naukowe, grupujące młodzież z różnych uczelni polskich.
Swoją pracą i stosunkiem do studentów zaskarbiła sobie ich
wdzięczność i przyjaźń, która przetrwała długie lata.
Pracę pedagogiczną traktowała niezwykle poważnie, do
przesady sumienna w wykonywaniu swych obowiązków,
często kosztem własnej kariery naukowej. Gromadziła różno-
rodne materiały i notatki do ćwiczeń z terminologii oraz
architektury nowożytnej polskiej i obcej, która stanowiła
główny przedmiot Jej zainteresowań. Plonom zebranych
i opracowywanych materiałów były opublikowano w słowni-
kach artystów hasła dotyczące europejskiej sztuki nowożytnej
oraz terminologii. Sporządziła również katalog architektury
świeckiej wieku Oświecenia i bibliografię do dziejów sztuki
Oświecenia w Polsce oraz wydała swą pracę magisterską
o twórczości architektonicznej Stanisława Zawadzkiego w
cyklu „Mistrzowie architektury polskiej”.
W 1964 r. w wyniku reorganizacji i redukcji przeprowa-
dzonej w Instytucie Historii Sztuki Irena Malinowska została
zwolniona z Uniwersytetu, chociaż pracę swą wykonywała
z ogromnym zaangażowaniem i poczuciem odpowiedzial-
ności.
Dnia 1 września tegoż roku rozpoczęła pracę w Muzeum
w Wilanowie obejmując stanowisko kustosza w stworzonym
przez siebie Ośrodku Dokumentacji Naukowej i Badań nad
Sztuką Baroku w Polsce. Talenty organizacyjne, a także jasno
sprecyzowane poglądy co do ostatecznego kształtu Ośrodka
pozwoliły Jej na szczegółowe opracowanie zasad i programu
jego działania; z braku odpowiednich wzorów opierała się tu
na własnej wiedzy i intuicji naukowej. Pracę Ośrodka trak-
towała jako przygotowanie warsztatu naukowego dla całego
zespołu pracowników merytorycznych Wilanowa. Była nie-
zmordowana w gromadzeniu i opracowywaniu zbiorów,
a wynikami swych poszukiwań dzieliła się chętnie ze wszyst-
kimi zainteresowanymi, często korygując ich błędy.
W 1967 r. przez cztery miesiące przebywała w Paryżu,
gdzie podjęła pracę w Archives Nationales, a także w Biblio-
thóque Porney, jednocześnie pogłębiając znajomość języka
francuskiego w Alliance Franęaise. Poznanie bogatych zbio-
rów francuskich, zasad ich gromadzenia, opracowywania
i katalogowania oraz zdobyte przy tej okazji doświadczenia
wykorzystała później w pracy Ośrodka Dokumentacji.
Dzięki przeprowadzonym w archiwach paryskich kwerendom
zebrała wiele interesujących Sobiescianów oraz materiałów
dotyczących stosunków artystycznych polsko-francuskich.
Po podjęciu pracy w Wilanowie Jej dotychczasowe zain-
teresowania okresem Oświecenia ustąpiły miejsca tematyce
sztuki baroku. Pasja badawcza, dociekliwość, niezwykła
skrupulatność w opracowywaniu tematów sprawiły, że dość
prędko stała się specjalistką w tej dziedzinie sztuki, zwłaszcza
że już wcześniej podejmowała badania w tym zakresie.
Jeszcze w 1959 r. przygotowała do „Biuletynu Historii
Sztuki” artykuł Nieznana umowa o budotoę kościoła PP.
Wizytek w Warszawie, odbiciem zaś nowych zainteresowań
stały się następnie biografie artystów pochodzenia włoskiego,
działających w Polsce w 1 poł. XVIII w., opublikowano
w Dizionario Biografico degli Italiani i Słowniku Artystów
Polskich oraz opracowania dotyczące twórczości Jana Zyg-
munta Deybla — Przebudowa pałacu w Puławach przez archi-
tekta J.Z. Deybla i Twórczość J.Z. Deybla w świetle badań
W. Hentschla. Działalność architektoniczna Deybla stała się
przedmiotem Jej wieloletnich studiów, prowadzących do roz-
prawy doktorskiej, niestety nie ukończonej. Wykorzystując
znikomą część zgromadzonych przy tej okazji materiałów
wydala w serii „Varsavianów” monografie: pałacu Sapiehów
w 1972 r., wspólnie z A. Bartczakową —• pałacu Branickich
w 1974 i wraz z M. Kwiatkowską — pałacu Potockich w
1976 r.
W swych pracach podejmowała toż problematykę dotyczą-
cą właścicieli Wilanowa, działających tu artystów oraz wy-
stroju pałacu. Ten szeroki wachlarz tematów znalazł swoje
odbicie w licznych artykułach (zob. dołączona Bibliografia).
Wszechstronność zainteresowań wyniesiona jeszcze z domu
rodzinnego sprawiła, że Irena Malinowska włączała się we
wszystkie prace muzealne, służąc swoją wiedzą, kwalifikacjami
i doświadczeniom. Brała czynny udział w organizacji wystaw
sztuki polskiej za granicą oraz w przygotowaniu towarzyszą-
cych im katalogów: w Rzymie —■ Polonia. Arie e cultura dal
mediocvo all’illuminismo oraz w Moskwie i Leningradzie —•
Sztuka realizmu w Polsce XVI—XX w.
Dzięki Jej energii i wytrwałości doszło do zorganizowania
w pałacu w Wilanowie sesji naukowych: Slopięćdziesięciolecie
śmierci Stanisława Kostki Potockiego (1971 r.), wspólnie
z Polską Akademią Nauk —-Jan III Sobieski — kultura
artystyczna i umysłowa jego czasów (1977 r.) oraz Stosiedem-
dziesięciopięciolecie rozpoczęcia działalności muzealnej pałacu
w Wilanowie (1980), których plonem były cenne opracowania,
opublikowane następnie w „Biuletynie Historii Sztuki”,
„Organonie” oraz „Studiach Wilanowskich ’.
322