Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (48.1986)

KRONIKA — SESJE

DWUDZIESTOLECIE KLUBU KOSTIUMOLOGII
I TKANINY ARTYSTYCZNEJ: 1965—1985 (1986 ŁÓDŹ—WARSZAWA)

W drugim dziesięcioleciu istnienia Klubu Kostiumologii
i Tkaniny Artystycznej przy Oddziale Warszawskim Stowa-
rzyszenia Historyków Sztuki, kontynuowana była działalność
naukowa i wystawiennicza. Na odbywających się co miesiąc
zebraniach referowano tematy dotyczące historii ubiorów
polskich i obcych, mody współczesnej, włókiennictwa i tkactwa
artystycznego, konserwacji zabytkowych ubiorów i tkanin.
Uzupełniały je relacje o ekspozycjach i zbiorach w muzeach
europejskich i amerykańskich, sprawozdania z międzynaro-
dowych konferencji kostiumologiczno-włókienniczych, infor-
macje o najnowszych publikacjach naukowych i popularno-
naukowych. Odbyło się też kilka wieczorów autorskich.
Zarząd Klubu, mając na uwadze postulaty zgłoszone pod-
czas I sesji jubileuszowej (zorganizowanej w marcu 1976 r.
w Warszawie)1, dążył do szerszego uwzględnienia zagadnień
związanych z polskim ubiorem narodowym, zwłaszcza studiów
źródłoznawczych, terminologicznych i technologicznych.
Wśród wygłoszonych w minionym dziesięcioleciu 72 referatów
znalazły się zarówno monograficzne opracowania zabytko-
wych ubiorów, obuwia, akcesoriów, tkanin i haftów, jak też
i zagadnienia bardziej ogólne, poruszające sprawy funkcjo-
nowania mody (kierunki jej rozwoju, wpływy, związki ze
sztuką) oraz problemy funkcji i formy ubiorów, etymologii
ich nazw. Wiele uwagi poświęcono źródłom pisanym do badań
kostiumologicznych, natomiast mniej miejsca aniżeli w pierw-
szym dziesięcioleciu zajmowały studia ikonograficzne.
Przedstawione referaty miały stosunkowo szeroki zasięg
chronologiczny i zakres tematyczny —• od omówień ubiorów
dworskich, obuwia i haftów z późnego średniowiecza, ubiorów
trumiennych książąt szczecińskich i słupskich, poprzez pre-
zentację zagranicznych kolekcji strojów nowożytnych, aż po
refleksje nad różnorodnymi aspektami funkcjonowania mody
w okresie modernizmu i podjęcie problemów związanych
z modą współczesną. Osobną grupę stanowiły wystąpienia
dotyczące ubiorów orientalnych —■ ich charakterystyki,
wpływu na modę europejską, przenikania nazewnictwa do
polskiej terminologii.
Tkaniny artystyczne, zarówno zabytkowe, jak też współ-
czesne, polskie czy obce, były stałym obiektem zainteresowań
członków i sympatyków Klubu. Niektóre prelekcje z tej
dziedziny połączono ze zwiedzaniem wystaw, jak choćby
1 K. TURSKA, Jubileuszowa Sesja Klubu Kostiumologii i Tkaniny
Artystycznej Stowarzyszenia Historyków Sztuki (Warszawa 4—6 marca
1976 r.), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” XXVI 1976, nr 4,
s. 674—678; — K. TURSKA, M. ŻUKOWSKA, Dziesięciolecie Klubu
Kostiumologii i Tkaniny Artystycznej (1965—1975), „Biul. Hist. Sztuki”
XL, 1978, nr 4, s. 464—466. W tym też numerze „Biuletynu” ukazały się
niektóre referaty, m.in. M. Gutkowskiej-Rychlewskiej, L. Kajzera, J. Li-
leyki, A. Sieradzkiej, K. Turskiej, Z. Wawrzonowskiej i Z. Żygulskiego
jun.

ekspozycji tkanin tureckich XVI—XIX w. w Muzeum Na-
rodowym w Warszawie czy IV Triennale Tkaniny Artystycznej
w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi. Tkaninom
odzieżowym poświęcono kilka odczytów, zorganizowano
również w Galerii SHS w Warszawie pokaz próbek tkanin
secesyjnych z Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi.
Członkowie Klubu wspólnie zwiedzili także wystawy: Adap-
tacja stroju ludowego w odzieży współczesnej i Malarstwo —
gobelin —• tkanina odzieżowa Anny Srokowskiej.
Z inicjatywy Zarządu Klubu coraz więcej miejsca w spot-
kaniach naukowych zaczęły zajmować sprawy związane
z konserwacją zabytkowych tkanin i ubiorów. Referaty na
temat metod konserwacji, jej przebiegu i rezultatów oraz
dokumentacji konserwatorskich, wygłaszane przez zaprasza-
nych konserwatorów, cieszyły się dużym zainteresowaniem.
Włączenie zagadnień konserwatorskich do zakresu działal-
ności Klubu pozwoliło na lepsze poznanie problematyki in-
teresującej zarówno opiekujących się tkaninami konserwa-
torów, jak i badających je historyków sztuki.
Nie wszystkie jednak zamierzenia Klubu udało się w mi-
nionym dziesięcioleciu zrealizować. Zbyt mało w stosunku
do planów i potrzeb posunęły się badania nad polskim ubiorem
narodowym i wpływami orientalnymi w polskiej modzie, nie
doszedł też do skutku planowany cykl wykładów o polskim
ubiorze narodowym.
Pewną rekompensatą tych niedociągnięć była II sesja
naukowa pod hasłem Polski strój narodowy i problemy konser-
wacji tkanin zabytkowych, zorganizowana z okazji dwudziesto-
lecia działalności Klubu przez jego członków, przy wydatnej
pomocy Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, Za-
rządu Oddziału Warszawskiego i Zarządu Głównego SHS.
Obrady toczyły się w siedzibie Centralnego Muzeum Włó-
kiennictwa w dniach 25—27 lutego 1986 r. Wygłoszono
24 referaty, podzielone — zgodnie z przyjętym programem —
na dwie grupy tematyczne: problematyka badawcza pol-
skiego stroju narodowego oraz problemy konserwacji tkanin
i ubiorów w Polsce2.
Referaty dotyczące stroju narodowego poruszały zarówno
zagadnienia ogólne (periodyzacja przemian w ubiorze naro-
dowym), jak i sprawy bardziej szczegółowe: początki kształ-
towania się ubioru narodowego u schyłku średniowiecza,
2 A. SIERADZKA, K. TURSKA, M. ŻUKOWSKA, Dolski strój na-
rodowy i problemy konserwacji tkanin zabytkowych — II Jubileuszowa Sesja
Klubu Kostiumologii i Tkaniny Artystycznej Stowarzyszenia Historyków
Sztuki, Łódź 25—27 lutego 1986, „Kwartalnik Historii Kultury Material-
nej” XXXIV, 1986, nr 2, s. 394—399. Większość referatów I części sesji
została opublikowana w „Kwartalniku Historii Kultury Materialnej”
XXXIV, 1986, nr 3, s. 413—515. Referaty II części poświęcone proble-
matyce konserwatorskiej opublikowane będą w „Wiadomościach Konser-
watorskich”.

336