DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Kopania, Kamil: Słowo - obraz - teatr: uwagi na temat "Rozmyślań dominikańskich"
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49354#0051
Słowo - Obraz - Teatr. Uwagi na temat Rozmyślań dominikańskich
45
without specific mechanism, and although - even more astonishingly - nobody ever bo-
thered to ask how the new descriptive and anecdotal material entered into the passion
plays"154.
Z powyższych konstatacji wynika, iż zarówno sztuki plastyczne, jak i teatr korzystają z
podobnych - literackich - źródeł. W kontekście naszych rozważań możemy stwierdzić, iż
Rozmyślania dominikańskie nie są szczególnie wyjątkowym, odosobnionym pod wzglę-
dem formy i treści dziełem. Wpisują się bowiem w bogaty nurt literatury pasyjnej, za-
wdzięczając jednocześnie wiele wcześniejszym tekstom tego gatunku. Ustalenia T.
Dobrzenieckiego oraz J. H. Marrowa dają zaś asumpt twierdzeniu, iż miniatury zdobiące
rękopis, szczególnie autorstwa miniaturzysty II, powstawać musiały w ścisłym związku z
tekstem, nie wpływały na niego, lecz wspomagały go i były jego dokładną ilustracją.
154 Ibid., s. 4-5. Pytanie, o którym wspomina Marrow, kilka lat później postawiła G. McMURRAY GIBSON, The
Theater ofDevotion. East Anglian Drama and Society in the Late Middle Ages, Chicago and London 1989. Odpowie-
działa na nie zgodnie z sugestią Marrowa, potwierdzając, iż teatr misteryjny zawdzięcza bardzo wiele traktatom pasyj-
nym, szczególnie zaś Meditationes vitae Christi Pseudo-Bonawentury. Jako przedmiot swych badań G. McMurray
Gibson obrała teatr angielski, powstający na wschodnich obszarach Wysp Brytyjskich, niemniej jednak twierdzenie
odnosi się do teatru średniowiecznego w ogóle (teatr angielski funkcjonował i kształtował się pod silnym wpływem
tradycji literackiej i teatralnej Niemiec oraz Niderlandów; ibid., s. 2. Patrz też: R. POTTER, The Unity of Medieval
Drama. European Contexts for Early English Dramatic Traditions, [w:] Contexts for Early English Drama, ed. M. G.
Briscoe, J. C. Coldewey, Bloomington and Indianapolis 1989, s. 41-55). "It is probably fair to say that the Pseudo-
Bonaventure's 'Meditationes' was, with the sole exception of the Bible and apocryphal gospels, the single most influen-
tial literary text upon the vernacular English drama. That influence at times involves direct paraphrase or quotation and
the borrowing of invented detail [...] but even more significant is the role of the 'Meditationes' on providing a basie
religious aesthetic for vernacular devotional literaturę" (McMURRAY GIBSON, op. cit., s. 10) . Na temat wpływów
literatury pasyjnej na teatr misteryjny oraz ich wzajemnych związków patrz też: C. DAYIDSON, Gesture in Medieval
British Drama, [w:] Gesture in Medieval Drama..., s. 67, 74, 80-81, 97, 100-101, 104; V. PLESCH, Staging of a Late
Medieval Passion Play, [w:] Material Culture & Medieval Drama, ed., C. Davidson, Kalamazoo, Michigan 1999, s. 86-
87; E. PROSSER, Drama and Religion in the Mystery Plays. A Re-Evaluation, Stanford, California 1974, passim,
szczególnie s. 89, 99-101, 139, 145-146; J. W. ROBINSON, Studies in Fifteenth-Century Stagecraft, Kalamazoo, Mi-
chigan 1991, passim.
45
without specific mechanism, and although - even more astonishingly - nobody ever bo-
thered to ask how the new descriptive and anecdotal material entered into the passion
plays"154.
Z powyższych konstatacji wynika, iż zarówno sztuki plastyczne, jak i teatr korzystają z
podobnych - literackich - źródeł. W kontekście naszych rozważań możemy stwierdzić, iż
Rozmyślania dominikańskie nie są szczególnie wyjątkowym, odosobnionym pod wzglę-
dem formy i treści dziełem. Wpisują się bowiem w bogaty nurt literatury pasyjnej, za-
wdzięczając jednocześnie wiele wcześniejszym tekstom tego gatunku. Ustalenia T.
Dobrzenieckiego oraz J. H. Marrowa dają zaś asumpt twierdzeniu, iż miniatury zdobiące
rękopis, szczególnie autorstwa miniaturzysty II, powstawać musiały w ścisłym związku z
tekstem, nie wpływały na niego, lecz wspomagały go i były jego dokładną ilustracją.
154 Ibid., s. 4-5. Pytanie, o którym wspomina Marrow, kilka lat później postawiła G. McMURRAY GIBSON, The
Theater ofDevotion. East Anglian Drama and Society in the Late Middle Ages, Chicago and London 1989. Odpowie-
działa na nie zgodnie z sugestią Marrowa, potwierdzając, iż teatr misteryjny zawdzięcza bardzo wiele traktatom pasyj-
nym, szczególnie zaś Meditationes vitae Christi Pseudo-Bonawentury. Jako przedmiot swych badań G. McMurray
Gibson obrała teatr angielski, powstający na wschodnich obszarach Wysp Brytyjskich, niemniej jednak twierdzenie
odnosi się do teatru średniowiecznego w ogóle (teatr angielski funkcjonował i kształtował się pod silnym wpływem
tradycji literackiej i teatralnej Niemiec oraz Niderlandów; ibid., s. 2. Patrz też: R. POTTER, The Unity of Medieval
Drama. European Contexts for Early English Dramatic Traditions, [w:] Contexts for Early English Drama, ed. M. G.
Briscoe, J. C. Coldewey, Bloomington and Indianapolis 1989, s. 41-55). "It is probably fair to say that the Pseudo-
Bonaventure's 'Meditationes' was, with the sole exception of the Bible and apocryphal gospels, the single most influen-
tial literary text upon the vernacular English drama. That influence at times involves direct paraphrase or quotation and
the borrowing of invented detail [...] but even more significant is the role of the 'Meditationes' on providing a basie
religious aesthetic for vernacular devotional literaturę" (McMURRAY GIBSON, op. cit., s. 10) . Na temat wpływów
literatury pasyjnej na teatr misteryjny oraz ich wzajemnych związków patrz też: C. DAYIDSON, Gesture in Medieval
British Drama, [w:] Gesture in Medieval Drama..., s. 67, 74, 80-81, 97, 100-101, 104; V. PLESCH, Staging of a Late
Medieval Passion Play, [w:] Material Culture & Medieval Drama, ed., C. Davidson, Kalamazoo, Michigan 1999, s. 86-
87; E. PROSSER, Drama and Religion in the Mystery Plays. A Re-Evaluation, Stanford, California 1974, passim,
szczególnie s. 89, 99-101, 139, 145-146; J. W. ROBINSON, Studies in Fifteenth-Century Stagecraft, Kalamazoo, Mi-
chigan 1991, passim.