DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Janicki, Marek A.: Inskrypcje fryzów Kaplicy Zygmuntowskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0145
Inskrypcje fryzów Kaplicy Zygmuntowskiej
139
2. Środkowy segment fryzu ściany ołtarzowej po skuciu części uzupełnień z XVIII w.
Widoczna granica pomiędzy nimi a zachowaną oryginalną partią napisu (VTEM)
Kiedy po r. 1732, prawdopodobnie już w 1737, przymierzano się do rekonstrukcji in-
skrypcji na fryzie ściany wejściowej i ołtarzowej, widząc najwyżej fragmenty pierwot-
nych napisów, najprawdopodobniej postanowiono je odtworzyć, stosownie do
pozostałych, jako samodzielne całości. Jak można sądzić, nie dysponując przy tym jakim-
kolwiek wcześniejszym odpisem zniszczonych inskrypcji, posłużono się albo konkordan-
cją biblijną, albo też taką edycją Psałterza, która rejestrując jego odmianki tekstowe,
zasugerowała wersję Qui dat salutem, zamiast Qui das salutem, występującą w powszech-
nie używanej redakcji Psałterza łacińskiego (wg Septuaginty) oraz jej tłumaczeniach i
parafrazach w językach narodowych36.
W psalmie 143 werset 10 odnosi się do wybawienia władcy mocą Boga z niebezpie-
czeństwa. Umieszczając go w Kaplicy na fryzie ponad samym ołtarzem, którego malowa-
ne skrzydła zwieńczyły przedstawienia zmartwychwstania i wniebowstąpienia, a ponad
którym w reliefie ściany tarczowej widnieje przedstawienie Dafne jako figury czystości
i cnoty37, i wreszcie też naprzeciw ściany nagrobkowej, nadano temu wersetowi wydźwięk
eschatologiczny i soteriologiczny.
Wydaje się zresztą, że trzy napisy: ze ściany 1) wejściowej, 2) ołtarzowej i 3) tronowej
dobrane zostały tak, by ich sensy wzajemnie się dopełniały i składały na jedną pochwałę
36 Por. JANICKI, Zgon..., loc. cit., gdzie wykaz sprawdzonych pod tym względem edycji Biblii i Psałterza oraz jego
parafraz z 2. poł. XV i 1. poł. XVI w. Do wykazu tego dodać można: 1) komentarz do Psalmów autorstwa LUDOLFA
KARTUZA (von Sachsen), w którym odmianka dat zamieszczona została na marginesie i opatrzona crux interpretum.
(Ludolft Carthusiensis, qui autor fuit vite Christi in Psalterium expositio [...], Strasburg 1491, k. 198 v. (w podtytule
dzieła wzmiankowane jest umieszczenie na marginesie druku odmianek z wersji psałterza wg - hebrajskiego; korzysta-
łem z egzemplarza Biblioteki Opactwa 00. Benedyktynów w Tyńcu; za zwrócenie mi uwagi na to dzieło i jego udostęp-
nienie dziękuję gorąco bratu Michałowi Gronowskiemu OSB), 2) Liber horarum canonicarum dictus [...] iuxta ritum et
ordinem cathedralis ecclesiae Cracoviensis..., Cracoviae 1508, cz. II, k. 204.
37 Por. S. MOSSAKOWSKI, Tematyka mitologiczna dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej [w:] id., Sztuka jako świadec-
two czasu. Studia z pogranicza historii sztuki i historii idei, Warszawa 1980, s. 168; id., Figuralne motywy dekoracyjne
Kaplicy Zygmuntowskiej a kolekcja rzeźb antycznych rodziny Della Valle w Rzymie [w:] Nobile claret opus. Studia
z dziejów sztuki dedykowane Mieczysławowi Zlatowi, Wrocław 1998, s. 195-197.
139
2. Środkowy segment fryzu ściany ołtarzowej po skuciu części uzupełnień z XVIII w.
Widoczna granica pomiędzy nimi a zachowaną oryginalną partią napisu (VTEM)
Kiedy po r. 1732, prawdopodobnie już w 1737, przymierzano się do rekonstrukcji in-
skrypcji na fryzie ściany wejściowej i ołtarzowej, widząc najwyżej fragmenty pierwot-
nych napisów, najprawdopodobniej postanowiono je odtworzyć, stosownie do
pozostałych, jako samodzielne całości. Jak można sądzić, nie dysponując przy tym jakim-
kolwiek wcześniejszym odpisem zniszczonych inskrypcji, posłużono się albo konkordan-
cją biblijną, albo też taką edycją Psałterza, która rejestrując jego odmianki tekstowe,
zasugerowała wersję Qui dat salutem, zamiast Qui das salutem, występującą w powszech-
nie używanej redakcji Psałterza łacińskiego (wg Septuaginty) oraz jej tłumaczeniach i
parafrazach w językach narodowych36.
W psalmie 143 werset 10 odnosi się do wybawienia władcy mocą Boga z niebezpie-
czeństwa. Umieszczając go w Kaplicy na fryzie ponad samym ołtarzem, którego malowa-
ne skrzydła zwieńczyły przedstawienia zmartwychwstania i wniebowstąpienia, a ponad
którym w reliefie ściany tarczowej widnieje przedstawienie Dafne jako figury czystości
i cnoty37, i wreszcie też naprzeciw ściany nagrobkowej, nadano temu wersetowi wydźwięk
eschatologiczny i soteriologiczny.
Wydaje się zresztą, że trzy napisy: ze ściany 1) wejściowej, 2) ołtarzowej i 3) tronowej
dobrane zostały tak, by ich sensy wzajemnie się dopełniały i składały na jedną pochwałę
36 Por. JANICKI, Zgon..., loc. cit., gdzie wykaz sprawdzonych pod tym względem edycji Biblii i Psałterza oraz jego
parafraz z 2. poł. XV i 1. poł. XVI w. Do wykazu tego dodać można: 1) komentarz do Psalmów autorstwa LUDOLFA
KARTUZA (von Sachsen), w którym odmianka dat zamieszczona została na marginesie i opatrzona crux interpretum.
(Ludolft Carthusiensis, qui autor fuit vite Christi in Psalterium expositio [...], Strasburg 1491, k. 198 v. (w podtytule
dzieła wzmiankowane jest umieszczenie na marginesie druku odmianek z wersji psałterza wg - hebrajskiego; korzysta-
łem z egzemplarza Biblioteki Opactwa 00. Benedyktynów w Tyńcu; za zwrócenie mi uwagi na to dzieło i jego udostęp-
nienie dziękuję gorąco bratu Michałowi Gronowskiemu OSB), 2) Liber horarum canonicarum dictus [...] iuxta ritum et
ordinem cathedralis ecclesiae Cracoviensis..., Cracoviae 1508, cz. II, k. 204.
37 Por. S. MOSSAKOWSKI, Tematyka mitologiczna dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej [w:] id., Sztuka jako świadec-
two czasu. Studia z pogranicza historii sztuki i historii idei, Warszawa 1980, s. 168; id., Figuralne motywy dekoracyjne
Kaplicy Zygmuntowskiej a kolekcja rzeźb antycznych rodziny Della Valle w Rzymie [w:] Nobile claret opus. Studia
z dziejów sztuki dedykowane Mieczysławowi Zlatowi, Wrocław 1998, s. 195-197.