DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Płuska, Ireneusz; Rembiś, Marek; Smoleńka, Anna: Kamień w architekturze i dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.49519#0157
Kamień w architekturze i dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej
151
5. Zwieńczenie latarni wykonane z piaskowca
godulskiego barwy szarej o niebieskawym
odcieniu, odsłaniającego się
spod warstwy pobiałki.
6. Fragment podstawy czaszy kopuły
wykonanej z szarożółtawego piaskowca
istebniańskiego o nieznacznym stopniu
zniszczenia
Użyty w Kaplicy marmur cechuje kontrastowa, bardzo żywa i ekspresyjna kolorystyka.
Ma on charakter wapienia gruzłowatego, w którym nieregularne gruzły, utworzone
z silnie zbitego, zwięzłego, czerwonego \wapienia mikrytowego, tkwią w nieco jaśniejszym
tle zbudowanym z mniej odpornego materiału, stanowiącego wapień ilasty. Dekoracyjność
tej skały podkreślona jest ponadto przez liczne białe żyłki kalcytu o różnej grubości
i przebiegu. Ze względu na możliwość pozyskiwania go ze złoża w dużych blokach, bo-
gactwo odmian barwnych oraz dobrą polerowność i związanych z tym walorów dekora-
cyjnych, był zawsze cenionym materiałem, chętnie używanym przez rzeźbiarzy.
Przed konserwacją stan zachowania marmuru w Kaplicy w odróżnieniu do piaskow-
ców wydawał się zadawalający. Zniszczenia dotyczyły głównie zmian powierzchniowych,
objawiających się zmatowieniem i zanikiem barwy, a także stopniową utratą poleru.
Stwierdzono również nieznaczne ubytki kamienia o charakterze mechanicznym oraz bar-
dzo drobne wykruszenia i spękania w obrębie jaśniejszych kalcytowych użyleń i tła wap-
nisto - ilastego. Tworzyły się one w trakcie obróbki rzeźbiarskiej kamienia, czy też
samoistnie na przestrzeni długiego okresu czasu, a także w wyniku częstego czyszczenia
i polerowania powierzchni.
2. Szarozielonkawy piaskowiec zastosowany w Kaplicy Zygmuntowskiej
Szarozielonkawy piaskowiec określony w dalszej części pracy jako godulski ma naj-
większy udział w najstarszych ornamentach Kaplicy14. Ponadto w późniejszym okresie zo-
stał również użyty w niewielkim zakresie do rekonstrukcji niektórych detali rzeźbiarskich.
Piaskowiec zastosowany przez Berrecciego w Kaplicy charakteryzuje się barwą szaro-
zielonkawą, sporadycznie ciemnozieloną oraz teksturą bezładną lub laminowaną. Skład-
niki szkieletu ziarnowego są dobrze wysortowane, głównie o ziarnach reprezentujących
14 Por.: J. BROMOWICZ, J. MAGIERA, Materiał kamienny wnętrza Kaplicy Zygmuntowskiej. Materiały Konferencji
Naukowej: Kamień architektoniczny i dekoracyjny, AGH 23-24 września, Kraków 2003, s. 5-12; M. REMBIŚ,
A. SMOLEŃSKA, Charakterystyka i przejawy zniszczeń piaskowców zastosowanych w Kaplicy Zygmuntowskiej przy
Katedrze Wawelskiej. Materiały Konferencji Naukowej: Kamień architektoniczny i dekoracyjny, AGH 23-24 września,
Kraków 2003, s. 149-164.
151
5. Zwieńczenie latarni wykonane z piaskowca
godulskiego barwy szarej o niebieskawym
odcieniu, odsłaniającego się
spod warstwy pobiałki.
6. Fragment podstawy czaszy kopuły
wykonanej z szarożółtawego piaskowca
istebniańskiego o nieznacznym stopniu
zniszczenia
Użyty w Kaplicy marmur cechuje kontrastowa, bardzo żywa i ekspresyjna kolorystyka.
Ma on charakter wapienia gruzłowatego, w którym nieregularne gruzły, utworzone
z silnie zbitego, zwięzłego, czerwonego \wapienia mikrytowego, tkwią w nieco jaśniejszym
tle zbudowanym z mniej odpornego materiału, stanowiącego wapień ilasty. Dekoracyjność
tej skały podkreślona jest ponadto przez liczne białe żyłki kalcytu o różnej grubości
i przebiegu. Ze względu na możliwość pozyskiwania go ze złoża w dużych blokach, bo-
gactwo odmian barwnych oraz dobrą polerowność i związanych z tym walorów dekora-
cyjnych, był zawsze cenionym materiałem, chętnie używanym przez rzeźbiarzy.
Przed konserwacją stan zachowania marmuru w Kaplicy w odróżnieniu do piaskow-
ców wydawał się zadawalający. Zniszczenia dotyczyły głównie zmian powierzchniowych,
objawiających się zmatowieniem i zanikiem barwy, a także stopniową utratą poleru.
Stwierdzono również nieznaczne ubytki kamienia o charakterze mechanicznym oraz bar-
dzo drobne wykruszenia i spękania w obrębie jaśniejszych kalcytowych użyleń i tła wap-
nisto - ilastego. Tworzyły się one w trakcie obróbki rzeźbiarskiej kamienia, czy też
samoistnie na przestrzeni długiego okresu czasu, a także w wyniku częstego czyszczenia
i polerowania powierzchni.
2. Szarozielonkawy piaskowiec zastosowany w Kaplicy Zygmuntowskiej
Szarozielonkawy piaskowiec określony w dalszej części pracy jako godulski ma naj-
większy udział w najstarszych ornamentach Kaplicy14. Ponadto w późniejszym okresie zo-
stał również użyty w niewielkim zakresie do rekonstrukcji niektórych detali rzeźbiarskich.
Piaskowiec zastosowany przez Berrecciego w Kaplicy charakteryzuje się barwą szaro-
zielonkawą, sporadycznie ciemnozieloną oraz teksturą bezładną lub laminowaną. Skład-
niki szkieletu ziarnowego są dobrze wysortowane, głównie o ziarnach reprezentujących
14 Por.: J. BROMOWICZ, J. MAGIERA, Materiał kamienny wnętrza Kaplicy Zygmuntowskiej. Materiały Konferencji
Naukowej: Kamień architektoniczny i dekoracyjny, AGH 23-24 września, Kraków 2003, s. 5-12; M. REMBIŚ,
A. SMOLEŃSKA, Charakterystyka i przejawy zniszczeń piaskowców zastosowanych w Kaplicy Zygmuntowskiej przy
Katedrze Wawelskiej. Materiały Konferencji Naukowej: Kamień architektoniczny i dekoracyjny, AGH 23-24 września,
Kraków 2003, s. 149-164.