DOI article:
Mikocka-Rachubowa, Katarzyna: O Giornale Vincenza Pacettiego raz jeszcze
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.49518#0109
103
KATARZYNA MIKOCKA-RACHUBOWA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
O Giomale Yincenza Pacettiego raz jeszcze
Niedawno w „Biuletynie Historii Sztuki” ukazał się artykuł omawiający zamówie-
nia dzieł sztuki dokonywane przez Polaków i ich wizyty w studiu rzymskiego
rzeźbiarza Vincenza Pacettiego (1746-1820)1, które artysta odnotował w prowa-
dzonym przez siebie dzienniku, a dokładniej w pierwszej jego części, obejmującej lata
1773-18032. Jest to partia diariusza znacznie częściej wykorzystywana przez badaczy niż
druga, która pochodzi z lat 1803-1819 i kończy się na rok przed śmiercią Pacettiego3.
Obie części dziennika wzmiankowane są w literaturze od początku lat 20. XX w.4 Pierw-
sza, bardziej znana, została spopularyzowana głównie dzięki pracom Hugh Honoura5 -
druga, początkowo wykorzystywana jedynie sporadycznie, stała się ostatnio przedmiotem
badań6. Od kilku lat zespół włoskich historyków przygotowuje edycję obu części tego
1 Katarzyna MIKOCKA-RACHUBOWA, „Rzeźbiarz rzymski Vincenzo Pacetti i Polacy”, Biuletyn Historii Sztuki,
LXV: 2003 nr 2, s. 261-276.
2 Biblioteca Alessandrina w Rzymie, rkps 321: Giomale di Yincenzo Pacetti riguardante li principali affari, e negozj
del suo studio di scultura, ed altri suae interessiparticolari, incominciato dalTanno 1773 fi.no alTanno 1803.
3 Museo Centrale del Risorgimento w Rzymie, busta 654, n. 5: Giomale delle cose piu importanti di pertinenza di
Vincenzo Pacettifin ora scritto in fogli volanti ma da quest’epoca in poi tutti si riportano in alfabeto a scienza delle loro
casate o sieno cognomi rispettivi questo di 15 maggio 1803 [cytowane dalej: Giomale .... 2], karty nie numerowane.
4 Kurt CASSIRER, „Die Handzeichnungssammlung Pacetti”, Jahrbuch der Preuszischen Kunstsammlungen (Berlin),
XLIII: 1922, s. 64 (wzmiankowana jest tu pierwsza część dziennika rzeźbiarza znajdująca się w Biblioteca Alessandrina
w Rzymie, i druga partia diariusza, pozostająca wówczas jeszcze w zbiorach prywatnych, u spadkobierców artysty w
Rzymie na via Gregoriana).
5 Hugh HONOUR, „Vincenzo Pacetti”, The Connoisseur, CXLVI: 1960 nr 589 (November), s. 174-181; id., „The Romę
of Yincenzo Pacetti. Leaves from a Sculptor’s Diary”, Apollo, 1963 November, s. 368-376.
6 Hugh HONOUR, „Canova’s Studio Practice - II: 1792-1822’, The Burlington Magazine, CXIV: 1972 nr 829 (April),
s. 220 przypis 41; id., „Canova’s Statues of Venus”, The Burlington Magazine, CXIV:1972 nr 835 (Octobre), s. 662
przypis 31. Na obie części diariusza Pacettiego powołują się: Maria Grazia PICOZZI („La ‘Statua di Lucio Vero’ nel
Braccio Nuovo dei Musei Yaticani”, Xenia. Semestrale di Antichita, XV: 1988, s. 107 przypis 11, też s. 109 przypis 54;
„II ‘Gruppo della Pace eon Pluto Bambino’ di Yincenzo Pacetti”, Bollettino (Monumenti Musei e Gallerie Pontificie”,
VIII: 1988, s. 70 przypis 14), Alvar GONZALES-PALACIOS („La Stanza del Gladiatore”, Antologia di Belle Arti, nr
43-47, 1993, s. 15 przypis 27, też s. 15, 32), Alberta CAMPITELLI („II Giardino del Lago”, [w:] U Giardino del Lago
a Yilla Borghese. Sculture romane dal classico al neoclassico, a cura di Alberta CAMPITELLI, [katalog wystawy]
Roma, Palazzo delle Esposizioni 17 novembre 1993-31 gennaio 1994, Roma 1993, s. 26 przypis 5 i s. 148), Rosella
CARLONI („Francesco A. Franzoni nel giomale di Yincenzo Pacetti”, Labyrinthos, XI-XII: 1992-1993, nr 21-24, s.
361-392; „I fratelli Franzoni e le vendite antiąuarie del primo Ottocento al Museo Yaticano”, Bollettino (Monumenti
Musei e Gallerie Pontificie), XIII: 1993, s. 161-226, passim), i ostatnio: Nancy H. RAMAGE („The Pacetti Papers and
the Restoration of Ancient Sculpture in the 18th Century”, [w:] Vbn den Schonheit weissen Marmors, hrsg. T. WEISS,
Leipzig 1999, s. 79-83), Ricardo de MAMBRO SANTOS („Marmi ąuotidiani. Yicende biografiche e trascorsi stilistici
KATARZYNA MIKOCKA-RACHUBOWA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
O Giomale Yincenza Pacettiego raz jeszcze
Niedawno w „Biuletynie Historii Sztuki” ukazał się artykuł omawiający zamówie-
nia dzieł sztuki dokonywane przez Polaków i ich wizyty w studiu rzymskiego
rzeźbiarza Vincenza Pacettiego (1746-1820)1, które artysta odnotował w prowa-
dzonym przez siebie dzienniku, a dokładniej w pierwszej jego części, obejmującej lata
1773-18032. Jest to partia diariusza znacznie częściej wykorzystywana przez badaczy niż
druga, która pochodzi z lat 1803-1819 i kończy się na rok przed śmiercią Pacettiego3.
Obie części dziennika wzmiankowane są w literaturze od początku lat 20. XX w.4 Pierw-
sza, bardziej znana, została spopularyzowana głównie dzięki pracom Hugh Honoura5 -
druga, początkowo wykorzystywana jedynie sporadycznie, stała się ostatnio przedmiotem
badań6. Od kilku lat zespół włoskich historyków przygotowuje edycję obu części tego
1 Katarzyna MIKOCKA-RACHUBOWA, „Rzeźbiarz rzymski Vincenzo Pacetti i Polacy”, Biuletyn Historii Sztuki,
LXV: 2003 nr 2, s. 261-276.
2 Biblioteca Alessandrina w Rzymie, rkps 321: Giomale di Yincenzo Pacetti riguardante li principali affari, e negozj
del suo studio di scultura, ed altri suae interessiparticolari, incominciato dalTanno 1773 fi.no alTanno 1803.
3 Museo Centrale del Risorgimento w Rzymie, busta 654, n. 5: Giomale delle cose piu importanti di pertinenza di
Vincenzo Pacettifin ora scritto in fogli volanti ma da quest’epoca in poi tutti si riportano in alfabeto a scienza delle loro
casate o sieno cognomi rispettivi questo di 15 maggio 1803 [cytowane dalej: Giomale .... 2], karty nie numerowane.
4 Kurt CASSIRER, „Die Handzeichnungssammlung Pacetti”, Jahrbuch der Preuszischen Kunstsammlungen (Berlin),
XLIII: 1922, s. 64 (wzmiankowana jest tu pierwsza część dziennika rzeźbiarza znajdująca się w Biblioteca Alessandrina
w Rzymie, i druga partia diariusza, pozostająca wówczas jeszcze w zbiorach prywatnych, u spadkobierców artysty w
Rzymie na via Gregoriana).
5 Hugh HONOUR, „Vincenzo Pacetti”, The Connoisseur, CXLVI: 1960 nr 589 (November), s. 174-181; id., „The Romę
of Yincenzo Pacetti. Leaves from a Sculptor’s Diary”, Apollo, 1963 November, s. 368-376.
6 Hugh HONOUR, „Canova’s Studio Practice - II: 1792-1822’, The Burlington Magazine, CXIV: 1972 nr 829 (April),
s. 220 przypis 41; id., „Canova’s Statues of Venus”, The Burlington Magazine, CXIV:1972 nr 835 (Octobre), s. 662
przypis 31. Na obie części diariusza Pacettiego powołują się: Maria Grazia PICOZZI („La ‘Statua di Lucio Vero’ nel
Braccio Nuovo dei Musei Yaticani”, Xenia. Semestrale di Antichita, XV: 1988, s. 107 przypis 11, też s. 109 przypis 54;
„II ‘Gruppo della Pace eon Pluto Bambino’ di Yincenzo Pacetti”, Bollettino (Monumenti Musei e Gallerie Pontificie”,
VIII: 1988, s. 70 przypis 14), Alvar GONZALES-PALACIOS („La Stanza del Gladiatore”, Antologia di Belle Arti, nr
43-47, 1993, s. 15 przypis 27, też s. 15, 32), Alberta CAMPITELLI („II Giardino del Lago”, [w:] U Giardino del Lago
a Yilla Borghese. Sculture romane dal classico al neoclassico, a cura di Alberta CAMPITELLI, [katalog wystawy]
Roma, Palazzo delle Esposizioni 17 novembre 1993-31 gennaio 1994, Roma 1993, s. 26 przypis 5 i s. 148), Rosella
CARLONI („Francesco A. Franzoni nel giomale di Yincenzo Pacetti”, Labyrinthos, XI-XII: 1992-1993, nr 21-24, s.
361-392; „I fratelli Franzoni e le vendite antiąuarie del primo Ottocento al Museo Yaticano”, Bollettino (Monumenti
Musei e Gallerie Pontificie), XIII: 1993, s. 161-226, passim), i ostatnio: Nancy H. RAMAGE („The Pacetti Papers and
the Restoration of Ancient Sculpture in the 18th Century”, [w:] Vbn den Schonheit weissen Marmors, hrsg. T. WEISS,
Leipzig 1999, s. 79-83), Ricardo de MAMBRO SANTOS („Marmi ąuotidiani. Yicende biografiche e trascorsi stilistici