DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Komunikaty
DOI Artikel:Letkiewicz, Ewa: Domniemany pierścień Zygmunta I
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0116
DOMNIEMANY PIERŚCIEŃ ZYGMUNTA I
111
3. 7ńrogrq/?n 7/7 g0Z/0777n ,, ńzłntnty AcÓ/<?W,sAYć'/' ",
z /rzyże/n z gVr.s'ć7'e/?/e/77 Zyg/nn/rtn 7
pochodzący z końca XV wĄ krzyż, tzw. większy z lat 1493-1503 z fundacji kardynała
Fryderyka Jagiellończyka^, czy krzyż relikwiarzowy tzw. mniejszy, również fundacji Fry-
deryka Jagiellończyka"/ Wszystkie trzy zabytki łączone są z warsztatami krakowskimi.
Ze względu na pokrewne rozwiązania zastosowane tak w wymienionych wyrobach złotni-
czych z Małopolski jak i krzyża Zygmunta, krzyż ten jest najprawdopodobniej wyrobem
miejscowym choć zastosowana w nim stylistyka była na tyle popularna w pierwszej poło-
wie XVI w. w Europie, że nie można wykluczać innych środowisk''. Krzyże tego rodzaju,
wykonywane ze szlachetnych materiałów, początkowo integralnie związane z różańcami,
pod koniec XV w. coraz częściej stawały się samodzielnymi zawieszeniami i jednymi
z najpopularniejszych klejnotów dewocjonaliów'^.
Bogata, ażurowa forma krzyża kontrastuje ze skromnym królewskim pierścieniem.
Znaleziony był nn /w//en /ewe/ ręłt pierścień zioiy grnńą rońotp/ w .śrer/ńn /w/ e.sY/ńzony
TżfcCsżein w ńwnń/Y/t rznięty, ^idrego ńg/ź<7y bok Jingofci nrn ń/i.sńo /V/ cc/c. óyg/ret ten
wnży 3/4 iotn (ił. 2)'^.
Krzyż i pierścień monarchy, umieszczone na 111 poziomie szkatuły (ii. 5)'^, zostały opisa-
ne w inwentarzu kosztowności księżnej Izabeli Czartoryskiej: Łnńencń z/oty z Crzyźenr łn-
/niennynr w zioto oprewnu/rr, n łtórego perci .szcsnn.ście i /Ytńnrów cztery, Zygnznntn 7, sygnet
ziety z /eńnyn? ńtnnrentenr, rinny Zygwnntowi 7 przez 77enę, żonę /ego, łtóry <r/o /nrierci
^ Jan SAMEK, PoAłtgziotnictwo, Warszawa 1988, fot. 48.
^ Ibid., fot. 54.
Omawgnto gccigpog Poiomng, red. naukowa Przemysław MROZOWSKI, Artur BADACH, Warszawa 1999, fot. na
s. 107.
'' Bliskich analogii dostarcza tu krzyż znaleziony w Middlefart w Danii z początku XVI w., zob. Joan EVANS, JttsTory
o/Jgwgttgry, London 1970, fot. 36.
'^EVANS, op. cit., .s. 83.
'' PRZEŹDZ1ECK1, RASTAW1ECKI, op. cit., tekst do tablicy G: K/g/Poty go Zyg-muncig 7.
" Fotografie zamieszcza praca: CZEP1ELOWA, ŻYGULSKI (jun.), op. cit., s.18, fot.10.
111
3. 7ńrogrq/?n 7/7 g0Z/0777n ,, ńzłntnty AcÓ/<?W,sAYć'/' ",
z /rzyże/n z gVr.s'ć7'e/?/e/77 Zyg/nn/rtn 7
pochodzący z końca XV wĄ krzyż, tzw. większy z lat 1493-1503 z fundacji kardynała
Fryderyka Jagiellończyka^, czy krzyż relikwiarzowy tzw. mniejszy, również fundacji Fry-
deryka Jagiellończyka"/ Wszystkie trzy zabytki łączone są z warsztatami krakowskimi.
Ze względu na pokrewne rozwiązania zastosowane tak w wymienionych wyrobach złotni-
czych z Małopolski jak i krzyża Zygmunta, krzyż ten jest najprawdopodobniej wyrobem
miejscowym choć zastosowana w nim stylistyka była na tyle popularna w pierwszej poło-
wie XVI w. w Europie, że nie można wykluczać innych środowisk''. Krzyże tego rodzaju,
wykonywane ze szlachetnych materiałów, początkowo integralnie związane z różańcami,
pod koniec XV w. coraz częściej stawały się samodzielnymi zawieszeniami i jednymi
z najpopularniejszych klejnotów dewocjonaliów'^.
Bogata, ażurowa forma krzyża kontrastuje ze skromnym królewskim pierścieniem.
Znaleziony był nn /w//en /ewe/ ręłt pierścień zioiy grnńą rońotp/ w .śrer/ńn /w/ e.sY/ńzony
TżfcCsżein w ńwnń/Y/t rznięty, ^idrego ńg/ź<7y bok Jingofci nrn ń/i.sńo /V/ cc/c. óyg/ret ten
wnży 3/4 iotn (ił. 2)'^.
Krzyż i pierścień monarchy, umieszczone na 111 poziomie szkatuły (ii. 5)'^, zostały opisa-
ne w inwentarzu kosztowności księżnej Izabeli Czartoryskiej: Łnńencń z/oty z Crzyźenr łn-
/niennynr w zioto oprewnu/rr, n łtórego perci .szcsnn.ście i /Ytńnrów cztery, Zygnznntn 7, sygnet
ziety z /eńnyn? ńtnnrentenr, rinny Zygwnntowi 7 przez 77enę, żonę /ego, łtóry <r/o /nrierci
^ Jan SAMEK, PoAłtgziotnictwo, Warszawa 1988, fot. 48.
^ Ibid., fot. 54.
Omawgnto gccigpog Poiomng, red. naukowa Przemysław MROZOWSKI, Artur BADACH, Warszawa 1999, fot. na
s. 107.
'' Bliskich analogii dostarcza tu krzyż znaleziony w Middlefart w Danii z początku XVI w., zob. Joan EVANS, JttsTory
o/Jgwgttgry, London 1970, fot. 36.
'^EVANS, op. cit., .s. 83.
'' PRZEŹDZ1ECK1, RASTAW1ECKI, op. cit., tekst do tablicy G: K/g/Poty go Zyg-muncig 7.
" Fotografie zamieszcza praca: CZEP1ELOWA, ŻYGULSKI (jun.), op. cit., s.18, fot.10.