DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Skibiński, Franciszek: Warsztat Willema van den Blocke w świetle akt gdańskiego cechu murarzy, kamieniarzy i rzeźbiarzy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34904#0096
90
FRANCISZEK SKIBIŃSKI
mistrza, by następnie prowadzić w Gdańsku niewielką pracownię^. W 1596 r. Heithecker
zatrudnił czeladnika Servatiusa Kóniga, notowanego wcześniej u Willema van den Bloc-
ke^, zaś w latach 1597-1598 Hansa Goldschmidta, późniejszego czeladnika Abrahama
van den Biocke^h Drugim obok Petera Heitheckera pomocnikiem Willema van den Bloc-
ke (nie licząc jego syna Abrahama), który uzyskał status mistrza, jest bliżej nieznany Te-
wes Barch, notowany w latach 1593 i 1594 jako jego czeladnik, zapewne na stażu
mistrzowskim^. W roku 1595 tenże otrzymał tytuł mistrza^, by w pierwszej dekadzie
XVII w. jego nazwisko pojawiło się ponownie w aktach cechowych^. Spośród pozosta-
łych czeladników warto też wymienić na Rombouta von Fresen, działającego w Gdańsku
przez wiele lat, który w 1586 r. pracował dla Willema van der Meer^, a w latach 1587-
1589 u Hansa von Lindau^, by wreszcie w 1590 r. przejść do warsztatu Willema van den
Blocke, gdzie pozostał do roku 1598^.
Spośród uczniów trzeba wspomnieć Jacoba Burchardta, syna mistrza Burchardta Jans-
sena. Choć o samym Jacobie wiemy bardzo niewiele^, jego nauka w warsztacie Willema
wskazuje na pewne związki tego ostatniego z potężną rodziną Janssenów. Burchardt Jans-
sen pojawił się w Gdańsku w latach siedemdziesiątych, a w latach osiemdziesiątych
i dziewięćdziesiątych prowadził znaczący warsztat, zapewne budowlany^. Był wielokrot-
nym starszym cechu^, zaś po wyjeździe Hansa von Lindau do Wrocławia w 1592 r. otrzy-
mał stanowisko budowniczego miejskiego^. Jego synem, a więc bratem Jacoba, był Hans
Burchardt, wyzwolony na mistrza przez swego ojca (kolejny, obok rodzin van den Blocke
i van der Meer, przykład wielopokoleniowego przedsiębiorstwa kamieniarsko-rzeźbiar-
skiego)^. Warto przy okazji zauważyć, że wśród czeladników i uczniów Willema nie
pojawia się Hans Plaster, co każe odrzucić sugestię Mieczysława Gębarowicza, iż wro-
cławski rzeźbiarz mógł pobierać nauki w jego gdańskiej pracowni^.
Interesujące byłoby porównanie funkcjonowania warsztatu Willema i pracowni Comeli-
sa Florisa, jego domniemanego mistrza. Niestety, cząstkowe i nad wyraz skąpe publikowane
^ Odnośnie do wniesienia przezeń opłaty mistrzowskiej: APG 300, C/2058, s. 119,122,136; patrz też BOGUCKA, op.
cit., s. 79 oraz Jacek TYLICKI, Mgg^ wm s. 183.
APG 300, C/2058, s. 168; patrz też przyp. 21.
4' APG 300, C/2058, s. 184, 193; odnośnie pracy u Abrahama van den Blocke patrz APG 300, C/2059, s. 37.
^ APG 300, C/2052, s. 131, 152; w 1593 r. wspomniany jest jego bezprawny wyjazd do Elbląga, zaś w 1594 r. Willem
odrzuca możliwość otrzymania przezeń tytułu mistrzowskiego z racji zbyt krótkiego stażu w warsztacie.
^ APG 300, C/2058, s. 138, 147, 151; także nota dopisana w dokumencie APG 300, C/2052, s. 152.
44 APG 300, C/2093, s. 131, 145.
43 APG 300, C/2058, s. 5.
46 APG 300, C/2058, s. 40, 69.
4^ Patrz przypis 20 i 21. Ponadto być może do niego odnosi się zapis w księdze chrztów kościoła Św. Piotra i Pawia: 30
listopada 1586 r. Romboult von Fresen i jego żona Catharina ochrzcili tu córkę Annę (APG 356/1, s. 140).
4^ Zachowała się notatka o jego niewłaściwym zachowaniu (APG 300, C/2053, s. 24b). Został wyzwolony na czeladnika
w 1598 r. (APG 300, C/ 2058, s. 192).
4^ Notowany w aktach cechu już w 1575 r. (APG 300, C/2057, s. 107); do niego też prawdopodobnie odnosi się notatka
w księdze obywatelskiej, która świadczy, iż przyjął obywatelstwo Gdańska w 1578 r. i pochodził z niderlandzkiego
Zwolle (APG 300,60/5, s. 1). W 1578 r. wraz z warsztatem zaangażowany był w prace przy kościele Najświętszej Marii
Panny (APG, 354/408, s. 43n).
3" W latach 1581-1582, 1584, 1590, 1593 pełnił funkcję starszego cechu, a w latach 1580, 1583, 1585-1589 i 1591-
1592 był członkiem jego władz.
3' CUNY, op. cit., s. 33.
6- Odnośnie do jego nauki, patrz APG 300, C/2058, s. 16, 85. Hans Burchardt prowadził następnie dość duży warsztat.
^ Mieczysław GĘBAROWICZ, 7z/g/ńw/ łiAMry a/tpsAczHg/ /wźfiggo rg/M.MTm/ w Rcńcg, Toruń 1962,
s. 268.
FRANCISZEK SKIBIŃSKI
mistrza, by następnie prowadzić w Gdańsku niewielką pracownię^. W 1596 r. Heithecker
zatrudnił czeladnika Servatiusa Kóniga, notowanego wcześniej u Willema van den Bloc-
ke^, zaś w latach 1597-1598 Hansa Goldschmidta, późniejszego czeladnika Abrahama
van den Biocke^h Drugim obok Petera Heitheckera pomocnikiem Willema van den Bloc-
ke (nie licząc jego syna Abrahama), który uzyskał status mistrza, jest bliżej nieznany Te-
wes Barch, notowany w latach 1593 i 1594 jako jego czeladnik, zapewne na stażu
mistrzowskim^. W roku 1595 tenże otrzymał tytuł mistrza^, by w pierwszej dekadzie
XVII w. jego nazwisko pojawiło się ponownie w aktach cechowych^. Spośród pozosta-
łych czeladników warto też wymienić na Rombouta von Fresen, działającego w Gdańsku
przez wiele lat, który w 1586 r. pracował dla Willema van der Meer^, a w latach 1587-
1589 u Hansa von Lindau^, by wreszcie w 1590 r. przejść do warsztatu Willema van den
Blocke, gdzie pozostał do roku 1598^.
Spośród uczniów trzeba wspomnieć Jacoba Burchardta, syna mistrza Burchardta Jans-
sena. Choć o samym Jacobie wiemy bardzo niewiele^, jego nauka w warsztacie Willema
wskazuje na pewne związki tego ostatniego z potężną rodziną Janssenów. Burchardt Jans-
sen pojawił się w Gdańsku w latach siedemdziesiątych, a w latach osiemdziesiątych
i dziewięćdziesiątych prowadził znaczący warsztat, zapewne budowlany^. Był wielokrot-
nym starszym cechu^, zaś po wyjeździe Hansa von Lindau do Wrocławia w 1592 r. otrzy-
mał stanowisko budowniczego miejskiego^. Jego synem, a więc bratem Jacoba, był Hans
Burchardt, wyzwolony na mistrza przez swego ojca (kolejny, obok rodzin van den Blocke
i van der Meer, przykład wielopokoleniowego przedsiębiorstwa kamieniarsko-rzeźbiar-
skiego)^. Warto przy okazji zauważyć, że wśród czeladników i uczniów Willema nie
pojawia się Hans Plaster, co każe odrzucić sugestię Mieczysława Gębarowicza, iż wro-
cławski rzeźbiarz mógł pobierać nauki w jego gdańskiej pracowni^.
Interesujące byłoby porównanie funkcjonowania warsztatu Willema i pracowni Comeli-
sa Florisa, jego domniemanego mistrza. Niestety, cząstkowe i nad wyraz skąpe publikowane
^ Odnośnie do wniesienia przezeń opłaty mistrzowskiej: APG 300, C/2058, s. 119,122,136; patrz też BOGUCKA, op.
cit., s. 79 oraz Jacek TYLICKI, Mgg^ wm s. 183.
APG 300, C/2058, s. 168; patrz też przyp. 21.
4' APG 300, C/2058, s. 184, 193; odnośnie pracy u Abrahama van den Blocke patrz APG 300, C/2059, s. 37.
^ APG 300, C/2052, s. 131, 152; w 1593 r. wspomniany jest jego bezprawny wyjazd do Elbląga, zaś w 1594 r. Willem
odrzuca możliwość otrzymania przezeń tytułu mistrzowskiego z racji zbyt krótkiego stażu w warsztacie.
^ APG 300, C/2058, s. 138, 147, 151; także nota dopisana w dokumencie APG 300, C/2052, s. 152.
44 APG 300, C/2093, s. 131, 145.
43 APG 300, C/2058, s. 5.
46 APG 300, C/2058, s. 40, 69.
4^ Patrz przypis 20 i 21. Ponadto być może do niego odnosi się zapis w księdze chrztów kościoła Św. Piotra i Pawia: 30
listopada 1586 r. Romboult von Fresen i jego żona Catharina ochrzcili tu córkę Annę (APG 356/1, s. 140).
4^ Zachowała się notatka o jego niewłaściwym zachowaniu (APG 300, C/2053, s. 24b). Został wyzwolony na czeladnika
w 1598 r. (APG 300, C/ 2058, s. 192).
4^ Notowany w aktach cechu już w 1575 r. (APG 300, C/2057, s. 107); do niego też prawdopodobnie odnosi się notatka
w księdze obywatelskiej, która świadczy, iż przyjął obywatelstwo Gdańska w 1578 r. i pochodził z niderlandzkiego
Zwolle (APG 300,60/5, s. 1). W 1578 r. wraz z warsztatem zaangażowany był w prace przy kościele Najświętszej Marii
Panny (APG, 354/408, s. 43n).
3" W latach 1581-1582, 1584, 1590, 1593 pełnił funkcję starszego cechu, a w latach 1580, 1583, 1585-1589 i 1591-
1592 był członkiem jego władz.
3' CUNY, op. cit., s. 33.
6- Odnośnie do jego nauki, patrz APG 300, C/2058, s. 16, 85. Hans Burchardt prowadził następnie dość duży warsztat.
^ Mieczysław GĘBAROWICZ, 7z/g/ńw/ łiAMry a/tpsAczHg/ /wźfiggo rg/M.MTm/ w Rcńcg, Toruń 1962,
s. 268.