DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Nowiński, Janusz: Siedemnastowieczna polichromia kaplicy nowicjatu karmelitanek bosych w dawnym pa³acu Kazanowskich w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.71007#0069
67
JANUSZ NOWIŃSKI
Warszawa, Instytut Historii Sztuki UKSW
Siedemnastowieczna polichromia
kaplicy nowicjatu karmelitanek bosych
w dawnym pałacu Kazanowskich w Warszawie
W2007 r., podczas prac remontowych w skrzydle wschodnim dawnego pałacu
Kazanowskich w Warszawie, przekształconego w 2. połowie XVII w. na klasz-
tor sióstr karmelitanek bosych, odkryto w jednym z pomieszczeń na piętrze, od
strony dziedzińca bogaty zespół polichromii przykrytych warstwami pobiały1. Po odkry-
ciu polichromii Stołeczny Konserwator Zabytków podjął decyzję o rozpoczęciu konser-
wacji zespołu malowideł; prace konserwatorskie nadal trwają.
Wnętrze prostokątnego pomieszczenia, o dłuższym boku na osi północ-południe, po-
dzielone jest gurtami na dwa przęsła sklepione krzyżowo z wąskim przęsłem sklepionym
kolebkowo po stronie południowej (il. 1). Gurty spływają na przyścienne lizeny. W ścia-
nie wschodniej ulokowane są dwie wnęki sklepione lukiem odcinkowym (B, D), które
odpowiadają rozglifionym wnękom okiennym po stronie przeciwnej, sklepionym analo-
gicznie (I, J).
Po usunięciu kryjącej malowidła pobiały ukazała się stosunkowo dobrze zachowana
dekoracja malarska o zróżnicowanym charakterze. Tworząją iluzjonistycznie oddane de-
koracje na podziałach architektonicznych wnętrza - kanelowane pilastry i wić winnej la-
torośli na gurtach (L, il. 2, 5). W glifach wnęk zachowała się dekoracja malarska
z owocowo-roślinnymi festonami, malowanymi en grisaille, zawieszonymi na upiętych
w kokardy taśmach, oraz wicią akantu na podniebiach wnęk (B, D, il. 2, 14). Wicią akantu
obramiona jest również wnęka otworu drzwi (F, il. 7), której boczne ściany dekorują pły-
ciny z festonami powtarzającymi kompozycję festonów w glifach wnęk na ścianie
wschodniej. Pola sklepień wypełnia bogata dekoracja symetrycznie zakomponowanej
akantowej wici (M, N, il. 5, 6). Dekoracji architektonicznej towarzyszą, zachowane we
fragmentach, cytacje z pism św. Teresy z Avili oraz innych autorów karmelitańskich -
s. Teresy od Jezusa (Marianny Marchockiej) i o. Bonawentury od św. Stanisława (Stani-
sława Frezera) - podane w języku polskim majuskułowymi literami. Rozmieszczone są
1 Obecnie w budynku mieści się placówka opiekuńcza Caritas Archidiecezji Warszawskiej. Historię i obszerny opis
dawnego pałacu Kazanowskich prezentuje Jarosław ZIELIŃSKI, Atlas dawnej architektury, ulic i placów Warszawy,
t. 7 (Krakowskie Przedmieście), Warszawa 2001, s. 279-282. Na temat warszawskiego klasztoru sióstr karmelitanek
zob. Benignus Józef WANAT, Zakon Karmelitów Bosych w Polsce. Klasztory karmelitów i karmelitanek bosych 1605-
1975, Kraków 1979, s. 659-662.
JANUSZ NOWIŃSKI
Warszawa, Instytut Historii Sztuki UKSW
Siedemnastowieczna polichromia
kaplicy nowicjatu karmelitanek bosych
w dawnym pałacu Kazanowskich w Warszawie
W2007 r., podczas prac remontowych w skrzydle wschodnim dawnego pałacu
Kazanowskich w Warszawie, przekształconego w 2. połowie XVII w. na klasz-
tor sióstr karmelitanek bosych, odkryto w jednym z pomieszczeń na piętrze, od
strony dziedzińca bogaty zespół polichromii przykrytych warstwami pobiały1. Po odkry-
ciu polichromii Stołeczny Konserwator Zabytków podjął decyzję o rozpoczęciu konser-
wacji zespołu malowideł; prace konserwatorskie nadal trwają.
Wnętrze prostokątnego pomieszczenia, o dłuższym boku na osi północ-południe, po-
dzielone jest gurtami na dwa przęsła sklepione krzyżowo z wąskim przęsłem sklepionym
kolebkowo po stronie południowej (il. 1). Gurty spływają na przyścienne lizeny. W ścia-
nie wschodniej ulokowane są dwie wnęki sklepione lukiem odcinkowym (B, D), które
odpowiadają rozglifionym wnękom okiennym po stronie przeciwnej, sklepionym analo-
gicznie (I, J).
Po usunięciu kryjącej malowidła pobiały ukazała się stosunkowo dobrze zachowana
dekoracja malarska o zróżnicowanym charakterze. Tworząją iluzjonistycznie oddane de-
koracje na podziałach architektonicznych wnętrza - kanelowane pilastry i wić winnej la-
torośli na gurtach (L, il. 2, 5). W glifach wnęk zachowała się dekoracja malarska
z owocowo-roślinnymi festonami, malowanymi en grisaille, zawieszonymi na upiętych
w kokardy taśmach, oraz wicią akantu na podniebiach wnęk (B, D, il. 2, 14). Wicią akantu
obramiona jest również wnęka otworu drzwi (F, il. 7), której boczne ściany dekorują pły-
ciny z festonami powtarzającymi kompozycję festonów w glifach wnęk na ścianie
wschodniej. Pola sklepień wypełnia bogata dekoracja symetrycznie zakomponowanej
akantowej wici (M, N, il. 5, 6). Dekoracji architektonicznej towarzyszą, zachowane we
fragmentach, cytacje z pism św. Teresy z Avili oraz innych autorów karmelitańskich -
s. Teresy od Jezusa (Marianny Marchockiej) i o. Bonawentury od św. Stanisława (Stani-
sława Frezera) - podane w języku polskim majuskułowymi literami. Rozmieszczone są
1 Obecnie w budynku mieści się placówka opiekuńcza Caritas Archidiecezji Warszawskiej. Historię i obszerny opis
dawnego pałacu Kazanowskich prezentuje Jarosław ZIELIŃSKI, Atlas dawnej architektury, ulic i placów Warszawy,
t. 7 (Krakowskie Przedmieście), Warszawa 2001, s. 279-282. Na temat warszawskiego klasztoru sióstr karmelitanek
zob. Benignus Józef WANAT, Zakon Karmelitów Bosych w Polsce. Klasztory karmelitów i karmelitanek bosych 1605-
1975, Kraków 1979, s. 659-662.