DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Recenzje
DOI article:Morka, Mieczysław: Stanisław Mossakowski, Rezydencja królewska na Wawelu w czasach Zygmunta Starego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71007#0145
143
MIECZYSŁAW MORKA
Warszawa
Stanisław Mossakowski, Rezydencja królewska
na Wawelu w czasach Zygmunta Starego.
Program użytkowy i ceremonialny,
Warszawa, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2013, ss. 153, 5 tabl., 49 il
Wzgórze wawelskie odgrywa w dziejach
Polski rolę szczególną. Tu bowiem do
końca XVI w. mieściła się siedziba kolej-
nych władców. Trwający do dziś kształt uzyskała po
przebudowie rozpoczętej w 1504 r. przez króla
Aleksandra (1461-1506), kontynuowanej przez
Zygmunta I Starego (1467-1548) w latach 1507-
1548 (chociaż tzw. rachunki bonerowskie obejmują
też rok 1549). Wysiłek oraz zaangażowanie Zyg-
munta I przyniosły rezydencji nowy kształt. W jego
tworzeniu uczestniczyli artyści z terenu Italii, mistrz
Benedykt1 oraz rzemieślnicy z Krakowa i Rzeszy
Niemieckiej. Powstała wówczas nowożytna rezy-
dencja królewska odpowiadająca formą, funkcją
i propagandowym znaczeniem siedzibom pozosta-
łych monarchów europejskich. Po pożarze w 1595 r.
i przeniesieniu się Zygmunta III Wazy (1566-1632)
z dworem do centralnie położonej Warszawy, Kra-
ków pozostał formalną stolicą aż do utraty niepodle-
głości. Częściową przebudowę prowadzoną przez
armię austriacką, której celem miała być adaptacja
Wawelu do celów militarnych, zaczęto w latach 1804-
1807 i kontynuowano w Wolnym m. Krakowie do
około 1827 r. Większe przebudowy nastąpiły podczas
drugiej okupacji austriackiej w latach 1854-1856. W
latach 1880-1882 sejm galicyjski ofiarował zamek na
rezydencję cesarską i wtedy to powstały pierwsze pla-
ny odbudowy przygotowywane przez architekta To-
masza Prylińskiego2. Wojska austriackie opuściły
Wawel po wykupieniu go w 1905 r. Rozpoczęto
1 Tomasz RATAJCZAK, Mistrz Benedykt - królewski ar-
chitekt Zygmunta I, Kraków 2011, s. 81-253.
2 Ryszard SKOWRON, „Tomasza Prylińskiego «Zdanie
sprawy ze studiów i poszukiwań do planów zamku kró-
lewskiego na Wawelu»", Studia Waweliana, 1995, t. V,
REZYDENCJA KRÓLEWSKA
NA WAWELU
W CZASACH ZYGMUNTA STAREGO
wówczas odtwarzanie historycznego kształtu, jaki
budowla miała za panowania Zygmunta I, a także
zaczęto badać jej historię.
Pierwsze opracowanie Stanisława Tomkowicza
ukazało się w 1908 r. i stało się podstawą dalszych,
trwających do dziś3. Wkrótce potem Adam Chmiel
s. 143-165.
3 Stanisław TOMKOWICZ, Wawel, t. I: Zabudowania
Wawelu i ich dzieje, Kraków 1908 (Teka Grona Konser-
watorów Galicji Zachodniej, t. 4).
MIECZYSŁAW MORKA
Warszawa
Stanisław Mossakowski, Rezydencja królewska
na Wawelu w czasach Zygmunta Starego.
Program użytkowy i ceremonialny,
Warszawa, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 2013, ss. 153, 5 tabl., 49 il
Wzgórze wawelskie odgrywa w dziejach
Polski rolę szczególną. Tu bowiem do
końca XVI w. mieściła się siedziba kolej-
nych władców. Trwający do dziś kształt uzyskała po
przebudowie rozpoczętej w 1504 r. przez króla
Aleksandra (1461-1506), kontynuowanej przez
Zygmunta I Starego (1467-1548) w latach 1507-
1548 (chociaż tzw. rachunki bonerowskie obejmują
też rok 1549). Wysiłek oraz zaangażowanie Zyg-
munta I przyniosły rezydencji nowy kształt. W jego
tworzeniu uczestniczyli artyści z terenu Italii, mistrz
Benedykt1 oraz rzemieślnicy z Krakowa i Rzeszy
Niemieckiej. Powstała wówczas nowożytna rezy-
dencja królewska odpowiadająca formą, funkcją
i propagandowym znaczeniem siedzibom pozosta-
łych monarchów europejskich. Po pożarze w 1595 r.
i przeniesieniu się Zygmunta III Wazy (1566-1632)
z dworem do centralnie położonej Warszawy, Kra-
ków pozostał formalną stolicą aż do utraty niepodle-
głości. Częściową przebudowę prowadzoną przez
armię austriacką, której celem miała być adaptacja
Wawelu do celów militarnych, zaczęto w latach 1804-
1807 i kontynuowano w Wolnym m. Krakowie do
około 1827 r. Większe przebudowy nastąpiły podczas
drugiej okupacji austriackiej w latach 1854-1856. W
latach 1880-1882 sejm galicyjski ofiarował zamek na
rezydencję cesarską i wtedy to powstały pierwsze pla-
ny odbudowy przygotowywane przez architekta To-
masza Prylińskiego2. Wojska austriackie opuściły
Wawel po wykupieniu go w 1905 r. Rozpoczęto
1 Tomasz RATAJCZAK, Mistrz Benedykt - królewski ar-
chitekt Zygmunta I, Kraków 2011, s. 81-253.
2 Ryszard SKOWRON, „Tomasza Prylińskiego «Zdanie
sprawy ze studiów i poszukiwań do planów zamku kró-
lewskiego na Wawelu»", Studia Waweliana, 1995, t. V,
REZYDENCJA KRÓLEWSKA
NA WAWELU
W CZASACH ZYGMUNTA STAREGO
wówczas odtwarzanie historycznego kształtu, jaki
budowla miała za panowania Zygmunta I, a także
zaczęto badać jej historię.
Pierwsze opracowanie Stanisława Tomkowicza
ukazało się w 1908 r. i stało się podstawą dalszych,
trwających do dziś3. Wkrótce potem Adam Chmiel
s. 143-165.
3 Stanisław TOMKOWICZ, Wawel, t. I: Zabudowania
Wawelu i ich dzieje, Kraków 1908 (Teka Grona Konser-
watorów Galicji Zachodniej, t. 4).