DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Karpowicz, Mariusz: Baltazar Fontana - architekt
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.71007#0373
363
MARIUSZ KARPOWICZ
Warszawa
Baltazar Fontana - architekt
W' roku 2011 minęła 350 rocznica urodzin Baltazara Fontany. Chiasso - jego mia-
sto rodzinne - zorganizowało z tego powodu specjalną międzynarodową sesję
poświęconą swemu znakomitemu obywatelowi i sprawie stiuków w ogóle1.
Wśród rozlicznych nowych obserwacji może najciekawsząjest teza włoskiego znawcy pół-
nocno-włoskich stiuków, prof. Andrei Spiriti, który - zaaprobowawszy moją propozycję,
by uznać Baltazara za ucznia miejscowego mistrza G.B. Barberini - za ucznia z kolei
Baltazara uważa samego Diego Francesco Carlone ze Scaria d'Intelvi2. Najwybitniejszy
to niewątpliwie stiukator doby rokoka północy Włoch. Prof. Spiriti sądzi przy tym, że
wielki Diego mógł być jako chłopak z Baltazarem na Morawach i w Krakowie.
Ostatnio wiele spraw i obserwacji dodano do sylwetki artystycznej Baltazara Fontany.
Zwłaszcza wielką zasługą dr. Mariusza Smolińskiego jest wskazanie aż dwóch dekoracji
stiukowych własnej ręki Baltazara - jednej na terenie Śląska3, drugiej w kościele w Sta-
rych Chęcinach4. Także Michał Kurzej atrybuował mu nieznany dotąd cykl stiuków
w prowincjonalnym kościółku w Ludwinowie pod Krakowem5.
Jeśli zatem Baltazar jako stiukator uzyskuje coraz nowe tytuły do chwały, to jako pro-
jektant czeka jeszcze ciągle na bezstronne rozpatrzenie.
Kiedy oddawałem do „Rocznika Historii Sztuki" rozprawę o Baltazarze jako rzeźbia-
rzu6, część druga - poświęcona jego działalności jako architekta miała się znaleźć w na-
stępnym numerze. Tymczasem okazało się, że sprawa wymaga jeszcze rozlicznych
dopracowań. Udało się też niespodziewanie opublikować książkę, w której znalazły się
uwagi dotyczące najbardziej oczywistych jego projektów7. Materiał się w międzyczasie
rozrósł i okazał tak istotny, że pozwalam sobie wrócić do starego zamiaru prezentowania
osobno architektonicznych dokonań Baltazara. Tym bardziej, że obserwacja materiału za-
bytkowego Małopolski, a zwłaszcza dawnej diecezji krakowskiej, prowadzi do wniosku, że
był Fontana najważniejszą twórczą osobowością środowiska krakowskiego. Artystą, który
nie tylko przyniósł berniniowskie rozwiązania w rzeźbie, naśladowane potem długie lata,
1 Międzynarodowa konferencja „Baldasar Fontana da Chiasso", grudzień 2011, tom materiałów ciągle jeszcze w druku.
2 Andrea SPIRITI, Diego Francesco Carlom e la nascita del rococo, Torino 2014, s. 39.
3 Referat dr. Mariusza Smolińskiego na rzeczonej konferencji w Chiasso.
4 Referat dr. Mariusza Smolińskiego na konferencji w Chęcinach, wiosną 2014 r., materiały w druku.
5 Michał KURZEJ, Siedemnastowieczne sztukaterie w Małopolsce, Kraków 2012, s. 512.
6 Mariusz KARPOWICZ, „Baltazar Fontana - rzeźbiarz", Rocznik Historii Sztuki, XX:1994, s. 109-213.
7 Mariusz KARPOWICZ, Baltazar Fontana, Warszawa 1994. Jest to skrót obszernej monografii tegoż autora po włosku
- Baltasar Fontana 1661-1733. Un berniniano ticinese in Moravia e Polonia, Lugano 1990, s. 436, il. 266.
MARIUSZ KARPOWICZ
Warszawa
Baltazar Fontana - architekt
W' roku 2011 minęła 350 rocznica urodzin Baltazara Fontany. Chiasso - jego mia-
sto rodzinne - zorganizowało z tego powodu specjalną międzynarodową sesję
poświęconą swemu znakomitemu obywatelowi i sprawie stiuków w ogóle1.
Wśród rozlicznych nowych obserwacji może najciekawsząjest teza włoskiego znawcy pół-
nocno-włoskich stiuków, prof. Andrei Spiriti, który - zaaprobowawszy moją propozycję,
by uznać Baltazara za ucznia miejscowego mistrza G.B. Barberini - za ucznia z kolei
Baltazara uważa samego Diego Francesco Carlone ze Scaria d'Intelvi2. Najwybitniejszy
to niewątpliwie stiukator doby rokoka północy Włoch. Prof. Spiriti sądzi przy tym, że
wielki Diego mógł być jako chłopak z Baltazarem na Morawach i w Krakowie.
Ostatnio wiele spraw i obserwacji dodano do sylwetki artystycznej Baltazara Fontany.
Zwłaszcza wielką zasługą dr. Mariusza Smolińskiego jest wskazanie aż dwóch dekoracji
stiukowych własnej ręki Baltazara - jednej na terenie Śląska3, drugiej w kościele w Sta-
rych Chęcinach4. Także Michał Kurzej atrybuował mu nieznany dotąd cykl stiuków
w prowincjonalnym kościółku w Ludwinowie pod Krakowem5.
Jeśli zatem Baltazar jako stiukator uzyskuje coraz nowe tytuły do chwały, to jako pro-
jektant czeka jeszcze ciągle na bezstronne rozpatrzenie.
Kiedy oddawałem do „Rocznika Historii Sztuki" rozprawę o Baltazarze jako rzeźbia-
rzu6, część druga - poświęcona jego działalności jako architekta miała się znaleźć w na-
stępnym numerze. Tymczasem okazało się, że sprawa wymaga jeszcze rozlicznych
dopracowań. Udało się też niespodziewanie opublikować książkę, w której znalazły się
uwagi dotyczące najbardziej oczywistych jego projektów7. Materiał się w międzyczasie
rozrósł i okazał tak istotny, że pozwalam sobie wrócić do starego zamiaru prezentowania
osobno architektonicznych dokonań Baltazara. Tym bardziej, że obserwacja materiału za-
bytkowego Małopolski, a zwłaszcza dawnej diecezji krakowskiej, prowadzi do wniosku, że
był Fontana najważniejszą twórczą osobowością środowiska krakowskiego. Artystą, który
nie tylko przyniósł berniniowskie rozwiązania w rzeźbie, naśladowane potem długie lata,
1 Międzynarodowa konferencja „Baldasar Fontana da Chiasso", grudzień 2011, tom materiałów ciągle jeszcze w druku.
2 Andrea SPIRITI, Diego Francesco Carlom e la nascita del rococo, Torino 2014, s. 39.
3 Referat dr. Mariusza Smolińskiego na rzeczonej konferencji w Chiasso.
4 Referat dr. Mariusza Smolińskiego na konferencji w Chęcinach, wiosną 2014 r., materiały w druku.
5 Michał KURZEJ, Siedemnastowieczne sztukaterie w Małopolsce, Kraków 2012, s. 512.
6 Mariusz KARPOWICZ, „Baltazar Fontana - rzeźbiarz", Rocznik Historii Sztuki, XX:1994, s. 109-213.
7 Mariusz KARPOWICZ, Baltazar Fontana, Warszawa 1994. Jest to skrót obszernej monografii tegoż autora po włosku
- Baltasar Fontana 1661-1733. Un berniniano ticinese in Moravia e Polonia, Lugano 1990, s. 436, il. 266.