DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Recenzje
DOI article:Michalczyk, Zbigniew: Książka Janiny Dzik o malarstwie ¬ściennym w Polsce południowo-wschodniej w XVIII wieku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71007#0155
153
ZBIGNIEW MICHALCZYK
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Książka Janiny Dzik o malarstwie ściennym
w Polsce południowo-wschodniej w XVIII wieku
Jesienią 2014 r. ukazała się nakładem Księgarni
Akademickiej w Krakowie książka Janiny Dzik
Euntes in mundum universum praedicate Evan-
gelium. Programy ideowe osiemnastowiecznych
malowideł kościołów zakonnych na ziemiach połu-
dniowo-wschodnich dawnej Rzeczypospolitej'. Jest
to obszerna publikacja: zwarty tekst z przypisami,
wykazem źródeł, bibliografią, indeksami (osobowym
i topograficznym), spisem ilustracji oraz streszcze-
niem w języku angielskim zajmuje 474 strony. Ilustra-
cje nie są włamane w tekst - reprodukcje barwne są
22, czarno-białych jest 258. Książkę wydano - czyta-
my na stronie redakcyjnej - dzięki pomocy de mini-
mis z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
można zatem przypuszczać, iż mamy do czynienia
z pracą naukową. Zaskakuje zatem, że nie padają
nazwiska recenzentów.
Długi i zawiły tytuł zapowiada dziwnie zakreślo-
ny zakres tematyczny publikacji. Niezrozumiałe jest
zarówno określenie zasięgu topograficznego docie-
kań, jak i ograniczenie się do prezentacji wyłącznie
malowideł w kościołach zakonnych. Już sam termin
„ziemie południowo-wschodnie" jest niejasny. Tym
pojęciem Autorka obejmuje malowidła z terenów
województw ruskiego, bełskiego, wołyńskiego, po-
dolskiego, bracławskiego, kijowskiego, podlegające
archidiecezji lwowskiej i diecezjom przemyskiej,
chełmskiej, łuckiej, kamienieckiej, kijowskiej. Ba-
daczka kreuje w ten sposób fikcyjny region artystycz-
ny, wyznaczając jego sztuczne granice. Owocuje to
zaskakującym doborem obiektów. Przykładowo,
1 Janina DZIK, Euntes in mundum universum praedicate
Evangelium. Programy ideowe osiemnastowiecznych ma-
lowideł kościołów zakonnych na ziemiach południowo-
wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, Kraków 2014.
2 Lubieszów leżał na granicy nie tylko województw brze-
skolitewskiego i wołyńskiego, lecz także Litwy i Korony.
Wprawdzie na mapie Giovanniego Antonia Rizziego Zan-
omawiając dekoracje w świątyniach pijarów, Autor-
ka prezentuje niezachowane polichromie w Warężu,
Lubieszowie (w rzeczywistości położonym w woje-
wództwie brzeskolitewskim2, a nie wołyńskim, jak
wynikałoby z zamieszczonej w książce mapy) oraz
noniego z 1772 r. miasto zaznaczone jest po koronnej stro-
nie granicy, ale wszelkie inne znane mi źródła i opracowa-
nia podają, że miejscowość leżała w powiecie pińskim
województwa brzeskolitewskiego, np.: Michał BALIŃSKI,
Tymoteusz LIPIŃSKI, Starożytna Polska pod względem
historycznym, jeograficznym i statystycznym opisana, t. 3,
Michał BALIŃSKI, Wielkie Księztwo Litewskie, Warszawa
ZBIGNIEW MICHALCZYK
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Książka Janiny Dzik o malarstwie ściennym
w Polsce południowo-wschodniej w XVIII wieku
Jesienią 2014 r. ukazała się nakładem Księgarni
Akademickiej w Krakowie książka Janiny Dzik
Euntes in mundum universum praedicate Evan-
gelium. Programy ideowe osiemnastowiecznych
malowideł kościołów zakonnych na ziemiach połu-
dniowo-wschodnich dawnej Rzeczypospolitej'. Jest
to obszerna publikacja: zwarty tekst z przypisami,
wykazem źródeł, bibliografią, indeksami (osobowym
i topograficznym), spisem ilustracji oraz streszcze-
niem w języku angielskim zajmuje 474 strony. Ilustra-
cje nie są włamane w tekst - reprodukcje barwne są
22, czarno-białych jest 258. Książkę wydano - czyta-
my na stronie redakcyjnej - dzięki pomocy de mini-
mis z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
można zatem przypuszczać, iż mamy do czynienia
z pracą naukową. Zaskakuje zatem, że nie padają
nazwiska recenzentów.
Długi i zawiły tytuł zapowiada dziwnie zakreślo-
ny zakres tematyczny publikacji. Niezrozumiałe jest
zarówno określenie zasięgu topograficznego docie-
kań, jak i ograniczenie się do prezentacji wyłącznie
malowideł w kościołach zakonnych. Już sam termin
„ziemie południowo-wschodnie" jest niejasny. Tym
pojęciem Autorka obejmuje malowidła z terenów
województw ruskiego, bełskiego, wołyńskiego, po-
dolskiego, bracławskiego, kijowskiego, podlegające
archidiecezji lwowskiej i diecezjom przemyskiej,
chełmskiej, łuckiej, kamienieckiej, kijowskiej. Ba-
daczka kreuje w ten sposób fikcyjny region artystycz-
ny, wyznaczając jego sztuczne granice. Owocuje to
zaskakującym doborem obiektów. Przykładowo,
1 Janina DZIK, Euntes in mundum universum praedicate
Evangelium. Programy ideowe osiemnastowiecznych ma-
lowideł kościołów zakonnych na ziemiach południowo-
wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, Kraków 2014.
2 Lubieszów leżał na granicy nie tylko województw brze-
skolitewskiego i wołyńskiego, lecz także Litwy i Korony.
Wprawdzie na mapie Giovanniego Antonia Rizziego Zan-
omawiając dekoracje w świątyniach pijarów, Autor-
ka prezentuje niezachowane polichromie w Warężu,
Lubieszowie (w rzeczywistości położonym w woje-
wództwie brzeskolitewskim2, a nie wołyńskim, jak
wynikałoby z zamieszczonej w książce mapy) oraz
noniego z 1772 r. miasto zaznaczone jest po koronnej stro-
nie granicy, ale wszelkie inne znane mi źródła i opracowa-
nia podają, że miejscowość leżała w powiecie pińskim
województwa brzeskolitewskiego, np.: Michał BALIŃSKI,
Tymoteusz LIPIŃSKI, Starożytna Polska pod względem
historycznym, jeograficznym i statystycznym opisana, t. 3,
Michał BALIŃSKI, Wielkie Księztwo Litewskie, Warszawa