DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Kwiatkowski, Marek: W sprawie autorstwa pałaców na Podolu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.71007#0312
306
Marek Kwiatkowski
7. Pałacyk-willa w Niemiji, elewacja zachodnia. Fot. ok. 1975 r., ze zbiorów IS PAN
Dopełnieniem wskazanego autorstwa zdaje się być również stojąca w bliskim sąsiedz-
twie zachowana oficyna z wgłębnym parterowym portykiem kolumnowym, nad którym
występuje ku przodowi wystawka, dzielona niskimi pilastrami. Takiego rozwiązania trud-
no by się doszukiwać gdzie indziej. Typ portyku wgłębnego był przez Ittara często stoso-
wany, chociażby w projekcie nieznanego pałacu4.
Dziełem Ittara był również pałac Andrzeja Eligiusza Dzierżka w Michałowcach, usytu-
owany w odległości 70 kilometrów na południe od Kamieńca Podolskiego. Fasadę bu-
dowli znamy jedynie z fotografii. Według tradycji rodzinnej projektantem pałacu był
„jakiś Włoch", również jego wnętrza dekorowali włoscy rzemieślnicy5. Pałac był budow-
lą piętrową o jedenastoosiowej fasadzie z czterokolumnowym portykiem toskańskim. Na
ścianie poza kolumnami portyku znajdował się pas płaskorzeźbionego ornamentu. W płyt-
kich ryzalitach skrajnych umieszczono na parterze po trzy okna, z szerszym pośrodku,
a na piętrze, w tym samym rytmie, portfenetry, prowadzące na balkony, które w naszym
klasycyzmie były rzeczą wyjątkową. Ittar byłby więc tu nowatorem. Jednak o autorstwie
Ittara decyduje zastosowanie następujących elementów: słupy z maskami ludzkimi u góry
przy portfenetrach, trójdzielne otwory okienne, szerokie płyciny w powierzchni elewacji
oraz brak opraw okiennych.
O architekturze pałacu można mówić wręcz z entuzjazmem z powodu zgrabnej sylwe-
ty, jak i opracowania detalu. Budynek ten niestety został doszczętnie zniszczony podczas
rewolucji radzieckiej. Jest to wielka strata.
Kolejny zabytek to rezydencja braci Jana i Adama Raciborowskich w Makowie, poło-
żonym w odległości 10 kilometrów na północ od Kamieńca Podolskiego. Obiekt o nie-
4 JAROSZEWSKI, ROTTERMUND, op. cit., il. 126.
5 AFTANAZY, op. cit., t. EXA, s. 213-218.
Marek Kwiatkowski
7. Pałacyk-willa w Niemiji, elewacja zachodnia. Fot. ok. 1975 r., ze zbiorów IS PAN
Dopełnieniem wskazanego autorstwa zdaje się być również stojąca w bliskim sąsiedz-
twie zachowana oficyna z wgłębnym parterowym portykiem kolumnowym, nad którym
występuje ku przodowi wystawka, dzielona niskimi pilastrami. Takiego rozwiązania trud-
no by się doszukiwać gdzie indziej. Typ portyku wgłębnego był przez Ittara często stoso-
wany, chociażby w projekcie nieznanego pałacu4.
Dziełem Ittara był również pałac Andrzeja Eligiusza Dzierżka w Michałowcach, usytu-
owany w odległości 70 kilometrów na południe od Kamieńca Podolskiego. Fasadę bu-
dowli znamy jedynie z fotografii. Według tradycji rodzinnej projektantem pałacu był
„jakiś Włoch", również jego wnętrza dekorowali włoscy rzemieślnicy5. Pałac był budow-
lą piętrową o jedenastoosiowej fasadzie z czterokolumnowym portykiem toskańskim. Na
ścianie poza kolumnami portyku znajdował się pas płaskorzeźbionego ornamentu. W płyt-
kich ryzalitach skrajnych umieszczono na parterze po trzy okna, z szerszym pośrodku,
a na piętrze, w tym samym rytmie, portfenetry, prowadzące na balkony, które w naszym
klasycyzmie były rzeczą wyjątkową. Ittar byłby więc tu nowatorem. Jednak o autorstwie
Ittara decyduje zastosowanie następujących elementów: słupy z maskami ludzkimi u góry
przy portfenetrach, trójdzielne otwory okienne, szerokie płyciny w powierzchni elewacji
oraz brak opraw okiennych.
O architekturze pałacu można mówić wręcz z entuzjazmem z powodu zgrabnej sylwe-
ty, jak i opracowania detalu. Budynek ten niestety został doszczętnie zniszczony podczas
rewolucji radzieckiej. Jest to wielka strata.
Kolejny zabytek to rezydencja braci Jana i Adama Raciborowskich w Makowie, poło-
żonym w odległości 10 kilometrów na północ od Kamieńca Podolskiego. Obiekt o nie-
4 JAROSZEWSKI, ROTTERMUND, op. cit., il. 126.
5 AFTANAZY, op. cit., t. EXA, s. 213-218.