DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Kostrzyńska-Miłosz, Anna: Projekty wnętrz pierwszych polskich transatlantyków S/s Pułaski i S/s Koś¬ciuszko*
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71007#0739
Projekty wnętrz pierwszych polskich transatlantyków S/s „Pułaski" i S/s „Kościuszko"*
725
3. Projekt holu w klasie turystycznej ze schodami prowadzącymi do palarni, 1932 r.
Fot. ze zbiorów Ireny Huml
Zupełnie nieznane są wnętrza pierwszych pływających pod polską banderą transatlan-
tyków - S/s „Polonia", S/s „Pułaski", S/s „Kościuszko"6. Zbudowano je kolejno w latach
1910, 1913 i 1915 w stoczni Barclay Curie & Company w Glasgow dla Rosyjskiego To-
warzystwa Wschodnio-Azjatyckiego, od 1900 r. obsługującego regularne połączenia
transatlantyckie. Początkowo pływały pod nazwami „Kursk", „Car" i „Carowa"7. W 1921 r.
zostały zakupione przez duńską Kompanię Wschodnio-Azjatycką obsługującą Baltic-
American Line, a w marcu 1930 r. przejęło je Polskie Transatlantyckie Towarzystwo Okrę-
towe (PTTO)8. Statki te jako pierwsze po odzyskaniu niepodległości przepłynęły pod
Transatlantyki polskie, Gdańsk 2005; Witold URBANOWICZ, Transatlantyki: zarys ich dziejów i techniki, Gdańsk
1977. O wnętrzach transatlantyków zob. Jolanta GOLA, „Polskie transatlantyki - pływające salony sztuki", [w:] Sztuka
wszędzie. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 1904-1944, kat. wyst., Narodowa Galeria Sztuki Zachęta, Muzeum
Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa 2012, s. 340-361; Anna KOSTRZYŃSKA-MIŁOSZ, „Transatlan-
tyki narzędziem propagandy Polski na morzu", [w:] Polska nad Bałtykiem. Konstruowanie identyfikacji kulturowej
państwa nad morzem 1918-1939, red. Dariusz KONSTANTYNÓW, Małgorzata OMILANOWSKA, Gdańsk 2012,
s. 70-81; Karolina KOSIACKA, „Polska sztuka dekoracyjna we wnętrzach transatlantyku M/S „Piłsudski" [w:] Polskie
Art Deco, Płock 2011, s.175-194; Marek TWARDOWSKI, „Polska wizytówka - Batory", Morza Statki i Okręty, 1999,
nr 2.
6 Statkom tym poświęcono jedynie krótki artykuł, który opisuje tylko ich historię; zob. Jerzy KORTYLEWSKI, „Pierw-
sze w historii polskie transatlantyki s/s Polonia, Pułaski i Kościuszko", Rocznik Gdyński, 12:1996, s. 83-87.
7 Budowę częściowo sfinansowała wdowa po carze Aleksandrze III, Maria Fiodorowna (urodzona jako księżniczka
duńska Maria Zofia Fryderyka Dagmara), przeznaczając na nią swoją biżuterię, dlatego też statki nazywano „klejnotami
księżniczki Dagmary"; KORTYLEWSKI, op. cit., s. 83.
8 Od 1930 r. należały do Polskiego Transatlantyckiego Towarzystwa Okrętowego (PTTO), a od października 1934 r. do
Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe SA. Nazwa „Polonia" nadana w 1921 r. przez duńskiego armatora pozostała, odpo-
wiadała bowiem polskiemu Towarzystwu. Zmieniono jedynie nazwy z 1921 r.: „Estonia" na „Pułaski", a „Lituania" na
725
3. Projekt holu w klasie turystycznej ze schodami prowadzącymi do palarni, 1932 r.
Fot. ze zbiorów Ireny Huml
Zupełnie nieznane są wnętrza pierwszych pływających pod polską banderą transatlan-
tyków - S/s „Polonia", S/s „Pułaski", S/s „Kościuszko"6. Zbudowano je kolejno w latach
1910, 1913 i 1915 w stoczni Barclay Curie & Company w Glasgow dla Rosyjskiego To-
warzystwa Wschodnio-Azjatyckiego, od 1900 r. obsługującego regularne połączenia
transatlantyckie. Początkowo pływały pod nazwami „Kursk", „Car" i „Carowa"7. W 1921 r.
zostały zakupione przez duńską Kompanię Wschodnio-Azjatycką obsługującą Baltic-
American Line, a w marcu 1930 r. przejęło je Polskie Transatlantyckie Towarzystwo Okrę-
towe (PTTO)8. Statki te jako pierwsze po odzyskaniu niepodległości przepłynęły pod
Transatlantyki polskie, Gdańsk 2005; Witold URBANOWICZ, Transatlantyki: zarys ich dziejów i techniki, Gdańsk
1977. O wnętrzach transatlantyków zob. Jolanta GOLA, „Polskie transatlantyki - pływające salony sztuki", [w:] Sztuka
wszędzie. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 1904-1944, kat. wyst., Narodowa Galeria Sztuki Zachęta, Muzeum
Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa 2012, s. 340-361; Anna KOSTRZYŃSKA-MIŁOSZ, „Transatlan-
tyki narzędziem propagandy Polski na morzu", [w:] Polska nad Bałtykiem. Konstruowanie identyfikacji kulturowej
państwa nad morzem 1918-1939, red. Dariusz KONSTANTYNÓW, Małgorzata OMILANOWSKA, Gdańsk 2012,
s. 70-81; Karolina KOSIACKA, „Polska sztuka dekoracyjna we wnętrzach transatlantyku M/S „Piłsudski" [w:] Polskie
Art Deco, Płock 2011, s.175-194; Marek TWARDOWSKI, „Polska wizytówka - Batory", Morza Statki i Okręty, 1999,
nr 2.
6 Statkom tym poświęcono jedynie krótki artykuł, który opisuje tylko ich historię; zob. Jerzy KORTYLEWSKI, „Pierw-
sze w historii polskie transatlantyki s/s Polonia, Pułaski i Kościuszko", Rocznik Gdyński, 12:1996, s. 83-87.
7 Budowę częściowo sfinansowała wdowa po carze Aleksandrze III, Maria Fiodorowna (urodzona jako księżniczka
duńska Maria Zofia Fryderyka Dagmara), przeznaczając na nią swoją biżuterię, dlatego też statki nazywano „klejnotami
księżniczki Dagmary"; KORTYLEWSKI, op. cit., s. 83.
8 Od 1930 r. należały do Polskiego Transatlantyckiego Towarzystwa Okrętowego (PTTO), a od października 1934 r. do
Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe SA. Nazwa „Polonia" nadana w 1921 r. przez duńskiego armatora pozostała, odpo-
wiadała bowiem polskiemu Towarzystwu. Zmieniono jedynie nazwy z 1921 r.: „Estonia" na „Pułaski", a „Lituania" na