Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 1): Tomus Hic Primus Digestum Vetus continet — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0076
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
21

a 5 Scis.pr iuſtiam habemus, ne fallamusepez
apiensne deitame ne fallamur. vnde ſeripeum eſt: Sapiens a fallere non
vult, falli ane non poeſt.
bTJrsluin, ac bonume!
lde iure nat quomodo diei poreſt ſemiturem, vel vſuca-

Mere, neque
ai poueſte.
i airan ee
ie mod Tut pionen de bon pubii.

te amrali nõ co inductam: vt j. de
E

& dicantur non eſſe bo-
na: ſi enim boum eſt
aliquideſſe, ergo ma-
lun eſt ipſun non eſſe?
. us ſeruiu. Reſp bonum eſt de
s vſec¬ iure nat. omnes eſſe li-
pionisan, beros, & domino renm
quonoé ſuamnoafſeri, nulla
qum & or caſa ertriſſerpsinſpe.
aSeraitem ctaſſie dicimussonun
eſſe, melius eſt non amitiere cap-
et quin non parm lſi autem intelle-
eee c mine ſfun refenas ad cauſas
Anminiun a ſuperuenientes: melius
tui maes, eſt ſerniiruen eſe,
eſt quan non quann eſſe, cnim
aiei, ve & omnes capti a ooſi.
ona amitier bus perirent: & mali-
Pn a n eia us pertent e meliuns
’mdir iudit eſt reipnblic eos viuere
tre poreſt ſetuos; quam mori in-
aderſus qui genuos lltem ſi inſpi-
aten : at non clas néceſſitates, que
a rein ue ſſont, aiſ aite pioues
aon poreſt eſſent, melius eſt eas
in ſua enten- tolerariealiter enimnon
ta uiſrrm& poſſet probari dominis
aofinat iu forert mfie de vſucain
eere auerr prnn & lites eſſent infi-
an ius ſeri. Pn &e
en poteſtu, nite: ſu. li&
nen iludieare bonnm eſt quidem te

ſſe.
e Vſucapione

nẽ bonum eſt perdere
potius, quam occidaris
à latrone.
e q. Ciuile. yt ſaruta
ciuitatum, ad differen-
ius quodua iam iuris marurais &
niqun eſle geutiumave bie ’e¬
poeſt.. ftitur. de lure naturali,
n Eus iniquum in princip.
iuitiuiattdam- at d’T Preoſ, i iudex.
re ooi habet e . Cun iniqaus decer-
arman n n, ieé contra equitatem,
ale cpir eû non f contra ius ſeri-
honainious, ve tan, expreſſo errore:
Eius geiin quii tune non eſſet ius:
ii jade aquir: ve quia pronuntiet in-

rur d& qpud ii.
adae h vea dex minorem xi

ait qy Anu Poiteua ar v¬.
La difiintii- detur quod ſententia
ana u vales ipſo iure cun
aie iniqué decernitvr .e
ce titulorume e ,o avmmir
Ea in arieter feni ll quae eſt conta.
ypo Pfen- Sed die quod cotra ius
iuo ad hune litigaroris fuit lata, n
ioe, lenlur; contra lus legis: vnde
aruir, t jqua ſn, fſine
Taurelo in Y.
amorit AE r rſſe li,
iSentitu eur legis : ſed coftra

iegis vide ple
ra apud Odẽ-

acionem
parit.
LIudicare nõ
oet in his

vſuc. lj cum hc iuri
naturali ſint contraria,

aducrus iusi non perdere cappam&, eſtate imoeri ſui-ſaluo:
aaaun lns ton perdere cagpam ieſtate imperij ſaluoq; more

poſſe teſtari. Sedvi-

Si ſic exponas, quod iudex non contra ius
txxxvuu eua ees: led coutra ius litigatoris tulit
iniqua in fa- latione fata, &c nam etiamnulla facta relatione ad id
ti debet eſt tamen ius & datur actio? Reſp-quod dicit, relatione,
&e, refertur ad id, quod dixerat, miqul, non ad dictionem illam,
ius. J Iren non ius g iniquum, ſie & Iaſtit. de vſucan prine &

per iuris pru-

Si ſemper eſt bonum b, quod eſt

iuſti, atque iniſti ſcientia?.
Ius quandoque ponitur pro co,
quod eſt ars boni & aqui: quando-
que pro loco:quandoque pro conſan-
guinitate. BART.

t PAVLV libre quartodecime
ad Sabinum.

IVs plubois modis dieiur.
Vno modo cû id, quod sẽper
æqui, ac bonumbeſt ius, dicitur:
vt eſt ius naturale. Altero mo-
do, quod omnibus, aut pluribus
in quaque ciuitate vtile eſt: vr
eſt ius ciuile . Nec minus ius
técte appellatur in ciuitate no-
ſtra ius honorarium. Prator d
quoque ius reddere dicitur etiã
cum iique decernit e, relatio-
ne ſeilicet facta nõ adidf, quod

ita prator fecit: ſed ad illud,

quod prætorẽ facere conuenit.

Alia ſignificatione ius dicirur

locus, in qu ius redditur: ap-
ellatione collatas ab eo, quod
it, in eo vbi fitl. Quem locum
determinare hoe modo poſſu-
mus, vbicunq prætor ſalua ma-

maiorum ius dicere conſtituit,
is locus recte ius appellatur.
LI1. MARCIANVS libro primo-
Inſtitutionum
NOmunqui us ciam pre
neceſſitudine i dicimus:
veluti eſt mihi ius cognationis,
vel adfinitatis...

DE ORIGINE IVRIS,
& omnium magiſtratuum, &
ſucceſſione prudentium.

TITVLVS II.
Propoſitis partibus turi ſuperiore:
conſtitit in iure Popuil. Rom. cuiuu ri-
gimeim iam inde à regibus, proceſſumque,
partes bot ti. declaratdeinde origi.
a nse menana nma riitrate bpir.
mô ſucceſſiont iuriperitorum, vt quiſa
aiur aergae ue al iu muns ui qmuſte
ord, condita, aua, tradita, iluſtraia

ententiamquare dicitre-
,quod fie-

De Origine Iurs.

qua plenam ad Tertul, in prin jquod quifiu. ii. Sed nunquid hoc ius
aauſe coi iniquum habet iuſtitiam matremReſpnon, ſecundum lo inô
lont, aiies ideutaten aura e lin prit ilit eſt ars&r & indaeré dile.
L riir giſ, in auien, vbi dicitur qudalddiiiur uusq qua uſtun. V ien
iiautrat euz querirur ex qua ſentenia danuraii i ifactumdie ex caque
a videapud fit lara, non ex ea, que feri debuit.
aoritis ies adlidl ſeicet taurdnn.
m C Cuda id eſt contraſta aias tradta.
d euu ’vi h i ie iifieri ſolet & facit ad oe reponC de ſen. & ntera
oomneueront ean Sed coptra de inter quud ait pre-
tvua reddl fit tor ſolue vtibi. a. Iten ar contra J de arbit lſi dan des. ll vbi
de ſubnteiin ctan in alio loio iudieatur, dummodo non inhoneſto. Soiue
t ibi.
oi tie doi j 5yoinmqun Pro mucſiudips id eſt iure ſan-
de oriia, Lugus: sn e e I ixit, Neceſſuriy me venrrunt
lme.uv

vis

22

.. DE ORIGINE IVRIS, &e
Larà ponitur ius cuile pro omni iure,ciuili & pra-

turali. ſe accipitur Jde vaz & extra cogllr.Sproinde. & hus a Ius cduile

prima pars expeditur jeo. vſo; adS.
ſunt iura Pop. Rom, qua ex re iuris con-
diores dcuntur, & turis auvresae ſa-
nà cum in authétlco Fanden indectarum Fl-
rentinarum ſit hoe lico, Ee ſucceſſione
corum, exiſtima eſſe emendandum, Et
ſucceſſione auctorum, vt l iSSpoſt ori-
giem. Por, ſi & hot ſeire aues, Magi-
ſtratus eſt publica perſona, qua iuriſdi-
aionit praeſt. 2. Vel, qui pro tribuait
cognoſcit. 3. Vel eui publice iudiei iu-
iſ ictio data eſt. Ariſtoteles ues
n ,ius aidiom fiidduix di
arãr ppay, ui
TE, ez ajds dps tus.
id quod vocat immilenr , nobis eſt im-
perium, vt inbere cauere, iubere poſſide-
re qua ſunt àpa. i magi impe-
ri, qua iuriſditinis. Iuriſconſultus
eſt, qui ius profitur rieſpondet, interpre-
tatur. 2. Aut vir bonus, legum, & mo-
rum ad reſpondendum peritus, atque in-
terpretandam. CvIAC.

1. GAIVS libro primo ad hgem
duodecim tabularum.

ACTVRVS legum
vetuſtarum interpre-
tationem l, neceſſa-
nô prius ab vrbis

&

iniriis n repetendu exiſtimauie:

non quia velim verboſos com-

mentarios facere, ſed quodr in

omnibus rebus animaduerto id
erfectû eſſe, quod ex omnibus
ſuis partibus cõſtaret dEt certe
cuiuſque rei potiſſima pars 5
principiumr eſt. Deindeſſi in
foro cauſas dicentibus, nefas(vt
ita dixerim) videtur eſſe, nulla
prafatione facta iudici rem ex-
ponere: quanto magis interpre-
tationẽ tpromittentibus incon-
ueniens erit, omiſſis initiis, at-
que origine non repetita, atque
illotis (ve ira dixerim) mani-
bus protinus materiam inter-
etarionis tractare ? namque

Iniſi falor l iſte prefariones & odo cm let

libentiûs nos ad lectionem pro-
poſiræ materiæ producunt: &
cûm ibi venerimus, euidentio-
rem * preſtant intellectum.

q5 Conſtart No.
lesLcum aura
fi& in decret vi.

in prin. & C.

uminfin.
ſ Doinde: ſecunda rario exempli, & hac non videnur boua,

cûm non & exemplis, &e. ve C.de ſen & interllleme. Eepus uu
ty terpretationem. id eſt cortectionem legum veruſtarum, & eſt iudeandd.

actationem: vt in princ. diximus.

3poſt originem. 2. Secnn-

pue amrai.
da pars eapeditur poſten hle acepizre
oſaus ads uris ciis la Si ,-t
ſeientia Turde putt7
vſque in fin m¬¬e
Auuru.JCA-
f el cdiee.
riſcõſultus pro-
ponens de iure veteri
tractare, & librum inde
facere vult ab ipſa or-
piesincioure, & quod
ſit ab ipſa origine in-
choandum, ponit duas
raiones. Nam cun
origo ſit principium, &.
principium ſit vniuſen-
iuſqs rei pars poriſſimas
ergo eſt ab ipla origine
idchoadum. Ieemſe-
cida rarione: quia cum
aluoearns aiquid?
licere, vel poſtulare,
pramittir ſuum exor-
dium: quia ais hn
dicere videretur. multo
ergo fotius iden be
dicendum eſt. vi-
timô ponit duas cauſas
quare pradicte dux ra-
tones ſunt bone.
E Iaturus. Gains fe-
cit vnum librum ſuper
interptétatione iuris
veterisade quo ſunt tra-
ctz leges Gaij, que ſunt
P.
l Interpretationem,
verbum interpretatio-
nis in proprio ſenſu l Iatepre-
denotat vocabuli aper-ur propié
tan ſigniieationé hile qu en pur-
tamen lagils pouirur mias paoris
pro correſtione, arta, qui curige,
tione, & prorogatione: reſtingie, ex-
t aa Tereul , Squi enditaade il.
operas.

li ain vebrr
m’SNeceſſarit, id eſte irerael.
veirer. auztaar
n T Iijs. circa tria rarims ui d
que ſunt in rmbrie.
ST ienmaui Cego t vir aris.
Caius, ſeilicet, qualiter rçs tmtn,.
in iure inuenie lo fuert e eecſarit,
proceſſum. T ed quo¬ pro vui.
se.
ſit Pomponij, vbi dicen-
tur hae tria, fecit hoc,
Gaius ? Reſpalibi diit
Gains: licét hic dicun
Pomponij ſi poſitum.
S Sed qua i quia.

pS quo quo. 2 qua-
qua ſit res perfecta d facit je aure & ar . derfe a
A. verſi quid’ergo & Cadsilan lpenult & diaur, cui
can mibil Arg cõtra j ab finaiſtia.
SperfeciſſiSe di temp praſerp l. in vſucapione n prine.
rT Principium e eſſe ſpectaadum, na DDin-
diun l facti qui beu cepit habet. & facit mandari ſi protura

ars aliqua
ur iiu
s. Prinéium

in ſpeadum.
Dimidiun

quande liceat vnieaique. j quande in eectdoui
.Argum contrà CadSil leln fiuit qui bene

cœpit.


rẽplis non

uT Tractrrequactaret, ineonneniens eſſet; namque, &c&
ſunt iſtæ cauſe, que ſequuntur, prime & ſecunda rationis.

x Euidentiorem imd

fecerttemus & Romulus. vnde

ma ſuis legibus viueret, late ſunt leges, qui eriam ciuitatem in

e his non eſſet euidens ſicut & ſiprin-
cipium alicuius caſus omiferis, poſtea caſom plené intelligere
non poreris: vt J.de aden largentarius, qtem.
EceſſariumJCAsy S. Duo h’fuerunt fratres, qui Romam

p Pars prins
iegis de orii-

le ve pradicta iuitas Roy e au.

triginta partes diuiſit, t ciues ſuis legibus vrerctur, & ſie au
alij
 
Annotationen