DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0020
H. L. ANNAsl SENECA?
C AP. xx vi H i. Vi D E quam iniqui Ent diuinorum munerum atEimatores, etiam quida pro-
geni sapientiam. Queruntur, quod non magnitudine corporis sequemus elephantes, velocitate
ceruos,leuitateaues,impetu tauros: quod solidior Et curis be!uis,decentior damis, denEorvrEs,
moliier Ebris.- quod sagacitate nos narium canes vincant, quod acic luminum aquilse,(patio ^eta-
tis corui, multa animalia nandi facilitate. Et cum qusedam ne coire quidem in idem natura patia-
tur, vcvelocitatcmcorporum&vires pares animalibus habeamus: exdiuerEs ac disBdentibus
bonis hominem non eile compoEtum, iniuriam vocant: & in negiigentes noEri deos querimo-
niam iaciunr, quod non bona valetudo, & viriis inexpugnabilis data Et, quod non futuri (cientia.
VixEbi temperant, quineousqueimpudentia: prouehantur, vr naturam oderint, quod infra
Deossumus.quodnoninxquoiUissterimus. Quanto (atiuseEadcontemplationem tot ranto-
rumquebeneheiorumreuerri, & agere gratias,quod nos in hoc pulcherrimo domicilio volue-
runt secundas sorriri, quod terrenis praefecerunt. Aliquis ea animalia comparat nobis, quorum
poteEas penes nos eE?Quicquid nobis negatum eE,dari non potuit. Proinde quilquis es iniquus
aeEimatorsortis humana, cogitaquantanobistnbueritparensnoEer, quanto va'eutiora am-
maliaEibiugummiierimus, quanto velociora consequamur: quam nihil Et mortale, non lub
idfunoEropoEtu. Tot virtutes accepimus, tot artes, animum denique, cm nihil no eodem quo
intendit momento peruium eE, Ederibus velociorem,quotum po(t multa secula futuros cmius
antecedit: tantum denique frugum, tantum opum, tantum rerum aliarum Eiper aiiasaccrua-
rarum.Citcumeas licet cundfa: & quia nihil totum inuenies,quod elie te malles, ex omnibus En-
gula excerpas, qux tibi dari velles, ita bene atEimatanaturat indulgentia, conhtearis neccse eE,
in deliciis re illi fuiEe.ItaeE: carishmos nos habuerunt dij immortales, habentque. Et qm maxi-
mus tribui honos potuit, ab ipEs proximos coliocauerunt. Magua accepimus, maiora non ce-
pimus.
C A p. xx x. H AE c, mi Liberalis, necesfiria credidi, vt dicerem, & quia loquendum aliquid
de magnis beneEciis erat, cum de minuris loqueremur, & quia inde manat ctia inter cetera, hu-
iusdeteEabilis virij audacia. Cui enim reipondcbitgrate, quod munus exiEmtabir magniim, aut
reddendum, qui (ummabeneEciaspernit? Cui siiutem,cui (piritum debebit,qui vitatu accepiEe
se adiis negat, quam quotidie ab illis petit? Quicunque ergo gratos cse docet, & hornum cau-
(am agit, & deorum: quibus nullius rei indigentibus, poEtis extra deEderium, referre mhsomi-
nus gratiam poEumus. Non eE, quod quisquamexcusationem mentis ingrata ab inErmirate at- 30
que inopia eruat, & dicat: Quid enim facia,&quomodo? quando (upcrioribus,dominiiq; rerum
omnium gratiam referam? Referre facile cE, E auarus es, Ene impendio: E iners, sine opera. Eo-
dem quidem mome nto, quo obligatus es,E vis, cum quolibet paria feciEuquoniam qui libenter
beneficium accepit, reddidit.
CAP. xxxi. Hoc ex paradoxis Stoica: (edfat minime mirabi!e,vt mea fert opinio, aut incre-
dibile eE, eum qui libenter accepit beneEcium, reddidiise: Nam cum omnia ad animum refera-
mus, fecir quisque, quantum voluit. Et cum pietas. Edes, iuEitia, omnis denique virtus intra se
perfedtaEr, eriam E illi manum exerere non licuit, gratus poteE eile homo etia voluntate. Quo-
tiens quod proposuitquisconsequitur, capit operis (uifrucbum. Qui beneEcium dar, quid pro-
ponir?Prode(se ei cui dar, & voluptati Ebi eEe. Si quod voluit, eEccit,peruenitque ad me animus 40
eius,ac mutuo gaudio affecit, tulit quod petiit. Non enim (ibi inuicem aliquid reddi voluit: aut
non fuit beneEcium, (ed negotiatio. Bene nauigauir, qui, quem deEinauit portum, tenuit. Teli
iadsus certa: manus peregit oEicium,E petita percusEt. BeneEcium qui dat,vult excipi grate. Ha-
bet quod voluit, E bene acceptum eE.Sed (perauit emolumentum aliquod. Non fuit hoc bene-
Ecium, cuius proprium eE nihil de reditu cogitare. Qmod accipiebam, E eo animo accepi quo
dabarur, reddidi: Alioquin pesEma oprimx rei condicio eE. Vt gratus Em, ad fortunam mittor.
Siiliainuitaresponderenon poEum, (ufEcir animus animo. Quid ergo ? Non quicquid potero,
&faciam, &rcddam;temporumrerumque occaEonem (equar,&eiusimp1eresnumcupiam,a
quo aliquid acccpi? Sed malo loco beneEcium eE, niE & excusEs manibus eile graro licet.
C A p. x x x 11. Qvu accepir,inquir,bcneEcium,licet animo benigni (Emo acceperit,no con- jo
summauit ofEciumsuum. ReEar enim pars reddendi. Sicur in luEi eE aliquid, pilam (cite ac dili-
genrer excipere, sed non dicitur bonus lusor, niE qui apte & expedite remiEt, quam exceperat.
Exemplum hoc disEmile eE. Quare?quia huius rei laus in corporis motu eE,& in agilitate,non in
animo.Explicari itaque totum decet,de quo oculis iudicatur. Nec tamen ideo non bonum luso-
rem dicam, qui pilam, vt oportebat,excepit, E per ipsurn mora, quo minus remitteret, non fuir.
Sed quamuis, inquit,arti ludentis nihil deEt, quia partem quidem fecit, sed & partem quam non
Jecir,poteE facere: ludus tamenipseimperfedfuseE; quiconsummaturyicibus mittendi ac re-
mitrendi.Nolo diurius hoc refellere. cxiEimemus ita eEe. deEr aliquid lusui, non lusori. Sic & in
hoc de quo disputamus.deeEaliquid rei datat, cuiparaliadebetur, non animo. Qui animum pa-
rem Ebi nadfus eE, quantum in illo eE, quod voluit, effecit.
CAP. xxxni. BENEFicivM mihi dedit, accepi non aliter.quam ipsc accipi voluit. Jam ha-
bet, quod petit: & quod vnum petit,ego gratus sum.Post hmc vsus mei reEat, & aliquod ex homi-
ne gtato
C AP. xx vi H i. Vi D E quam iniqui Ent diuinorum munerum atEimatores, etiam quida pro-
geni sapientiam. Queruntur, quod non magnitudine corporis sequemus elephantes, velocitate
ceruos,leuitateaues,impetu tauros: quod solidior Et curis be!uis,decentior damis, denEorvrEs,
moliier Ebris.- quod sagacitate nos narium canes vincant, quod acic luminum aquilse,(patio ^eta-
tis corui, multa animalia nandi facilitate. Et cum qusedam ne coire quidem in idem natura patia-
tur, vcvelocitatcmcorporum&vires pares animalibus habeamus: exdiuerEs ac disBdentibus
bonis hominem non eile compoEtum, iniuriam vocant: & in negiigentes noEri deos querimo-
niam iaciunr, quod non bona valetudo, & viriis inexpugnabilis data Et, quod non futuri (cientia.
VixEbi temperant, quineousqueimpudentia: prouehantur, vr naturam oderint, quod infra
Deossumus.quodnoninxquoiUissterimus. Quanto (atiuseEadcontemplationem tot ranto-
rumquebeneheiorumreuerri, & agere gratias,quod nos in hoc pulcherrimo domicilio volue-
runt secundas sorriri, quod terrenis praefecerunt. Aliquis ea animalia comparat nobis, quorum
poteEas penes nos eE?Quicquid nobis negatum eE,dari non potuit. Proinde quilquis es iniquus
aeEimatorsortis humana, cogitaquantanobistnbueritparensnoEer, quanto va'eutiora am-
maliaEibiugummiierimus, quanto velociora consequamur: quam nihil Et mortale, non lub
idfunoEropoEtu. Tot virtutes accepimus, tot artes, animum denique, cm nihil no eodem quo
intendit momento peruium eE, Ederibus velociorem,quotum po(t multa secula futuros cmius
antecedit: tantum denique frugum, tantum opum, tantum rerum aliarum Eiper aiiasaccrua-
rarum.Citcumeas licet cundfa: & quia nihil totum inuenies,quod elie te malles, ex omnibus En-
gula excerpas, qux tibi dari velles, ita bene atEimatanaturat indulgentia, conhtearis neccse eE,
in deliciis re illi fuiEe.ItaeE: carishmos nos habuerunt dij immortales, habentque. Et qm maxi-
mus tribui honos potuit, ab ipEs proximos coliocauerunt. Magua accepimus, maiora non ce-
pimus.
C A p. xx x. H AE c, mi Liberalis, necesfiria credidi, vt dicerem, & quia loquendum aliquid
de magnis beneEciis erat, cum de minuris loqueremur, & quia inde manat ctia inter cetera, hu-
iusdeteEabilis virij audacia. Cui enim reipondcbitgrate, quod munus exiEmtabir magniim, aut
reddendum, qui (ummabeneEciaspernit? Cui siiutem,cui (piritum debebit,qui vitatu accepiEe
se adiis negat, quam quotidie ab illis petit? Quicunque ergo gratos cse docet, & hornum cau-
(am agit, & deorum: quibus nullius rei indigentibus, poEtis extra deEderium, referre mhsomi-
nus gratiam poEumus. Non eE, quod quisquamexcusationem mentis ingrata ab inErmirate at- 30
que inopia eruat, & dicat: Quid enim facia,&quomodo? quando (upcrioribus,dominiiq; rerum
omnium gratiam referam? Referre facile cE, E auarus es, Ene impendio: E iners, sine opera. Eo-
dem quidem mome nto, quo obligatus es,E vis, cum quolibet paria feciEuquoniam qui libenter
beneficium accepit, reddidit.
CAP. xxxi. Hoc ex paradoxis Stoica: (edfat minime mirabi!e,vt mea fert opinio, aut incre-
dibile eE, eum qui libenter accepit beneEcium, reddidiise: Nam cum omnia ad animum refera-
mus, fecir quisque, quantum voluit. Et cum pietas. Edes, iuEitia, omnis denique virtus intra se
perfedtaEr, eriam E illi manum exerere non licuit, gratus poteE eile homo etia voluntate. Quo-
tiens quod proposuitquisconsequitur, capit operis (uifrucbum. Qui beneEcium dar, quid pro-
ponir?Prode(se ei cui dar, & voluptati Ebi eEe. Si quod voluit, eEccit,peruenitque ad me animus 40
eius,ac mutuo gaudio affecit, tulit quod petiit. Non enim (ibi inuicem aliquid reddi voluit: aut
non fuit beneEcium, (ed negotiatio. Bene nauigauir, qui, quem deEinauit portum, tenuit. Teli
iadsus certa: manus peregit oEicium,E petita percusEt. BeneEcium qui dat,vult excipi grate. Ha-
bet quod voluit, E bene acceptum eE.Sed (perauit emolumentum aliquod. Non fuit hoc bene-
Ecium, cuius proprium eE nihil de reditu cogitare. Qmod accipiebam, E eo animo accepi quo
dabarur, reddidi: Alioquin pesEma oprimx rei condicio eE. Vt gratus Em, ad fortunam mittor.
Siiliainuitaresponderenon poEum, (ufEcir animus animo. Quid ergo ? Non quicquid potero,
&faciam, &rcddam;temporumrerumque occaEonem (equar,&eiusimp1eresnumcupiam,a
quo aliquid acccpi? Sed malo loco beneEcium eE, niE & excusEs manibus eile graro licet.
C A p. x x x 11. Qvu accepir,inquir,bcneEcium,licet animo benigni (Emo acceperit,no con- jo
summauit ofEciumsuum. ReEar enim pars reddendi. Sicur in luEi eE aliquid, pilam (cite ac dili-
genrer excipere, sed non dicitur bonus lusor, niE qui apte & expedite remiEt, quam exceperat.
Exemplum hoc disEmile eE. Quare?quia huius rei laus in corporis motu eE,& in agilitate,non in
animo.Explicari itaque totum decet,de quo oculis iudicatur. Nec tamen ideo non bonum luso-
rem dicam, qui pilam, vt oportebat,excepit, E per ipsurn mora, quo minus remitteret, non fuir.
Sed quamuis, inquit,arti ludentis nihil deEt, quia partem quidem fecit, sed & partem quam non
Jecir,poteE facere: ludus tamenipseimperfedfuseE; quiconsummaturyicibus mittendi ac re-
mitrendi.Nolo diurius hoc refellere. cxiEimemus ita eEe. deEr aliquid lusui, non lusori. Sic & in
hoc de quo disputamus.deeEaliquid rei datat, cuiparaliadebetur, non animo. Qui animum pa-
rem Ebi nadfus eE, quantum in illo eE, quod voluit, effecit.
CAP. xxxni. BENEFicivM mihi dedit, accepi non aliter.quam ipsc accipi voluit. Jam ha-
bet, quod petit: & quod vnum petit,ego gratus sum.Post hmc vsus mei reEat, & aliquod ex homi-
ne gtato