DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0225
D E i R A L i B E R iit* H7
CAP. xxxvii. AMOREMardentidimumvincir/Transfodetunt itaque amatacorpora,&
in eorum quos oceidcrant iacuerc complexibus. Auaritiam dutidimum malum, minimumque
Rexibi!e,ira calcauRada.dta opes luas lpargere,& domui rebusq; in vnum collatis iniicere ignem.
Quid.?non ambitiolus magno ^ltimata,iraproiecitindgma,honoremque delatum repulit?Nul-
lus ademtus elt inquemnoniradominetur.
LIBER TERTIVS.
c ,4 r r r /.
V o D maxime dedderadi, Nouate,nunc fatere tentabimus,iram excidere animis, aut ees-
te refrxnare,&impetuseiusinhibere. Idaiiquandopalam apcrteque laciendum elt, vbi
mmorvis mali patitur:aliquando ex occulto,vbi nimium ardet, omniquc impedimento eXaipe-
ratur &crelcit. Refert, quantas vires,quamque integras habeat:Vtrumne verbetanda & agenda
retro dt,an cedere ei debeamus,dum tempeltas prima desluit,ne remedia ipta lecum ferat.Cori-
silium pro moribus cuiusque capiendum erit. Quoldam enim preces vincunt: quidam intukant*
inlfantquc lubmidis.Quoldam terrendo placabimus.Alios obiurgario,alios confedio, alios pu-
dor cospto dciecit:a!ios mora, lentum pr^cipitis mali remedium; ad quod nouidime delcenden-
dum elt. Ceteri enim alfedtusdilationem recipiunt, & curari tardius poliunt. Huius incitata,
lo se ipsa rapiens violentia,non paulatim procedit,led dum incipit, tota elt, Nec aliorum more viti-
orum lbllicitatanimos,iedabducit:&impotentes sui,cupidolq;vel communis mali exagitat.Ned
in ea tantum,in qu^eddfinauit,led in occurrentia obiter furit. Cetera vitia impellunt animosnra
prxeipitat. Ceteris etiam si reddere contra alfedms luos non licet, at certe aifedtibus iplis licet
dare:hgc non lecus quam fulmina procell^que,& d qUa alia irreuoCabilia sunt,quia non eun t,sed
cadunt,vim luam magis ac magis tendit. Alia vitia a ratione, hgc a lati itate delcilcit. Alia accelsus
lenes habent, & incrementa fallentia: in ira deiedfus etiam animorum ed. Nulla itaque tes vrgee
magis attonita, & in vites luas prona : & duesuccedit, superba; duefrultratur, inlana: ne repullh
quidem in taedium adta, vbi aduerlarium fortuna subduxit, in leiplam morius luos vertit: nec fe-
fett,qUantum ht,ex quo lurrexit,
^0 CAP.ii. ExleuihimiseniminmaximaeUadit. Nullamtranht^tarem.-riulium hominum
genus excipit.Quadam gentes beneficio egedatis non nouere luxuriam.Qusedam,quia exercita
& vagte dmt,effugere pigritiam.Quibus incultus mos,agtedis vita elt, circum Icriptio ignota elti
& fraus,&qUodcunqueinforo malum naseitur. Nullagensed, quam nouirainltigec, tam inter
Graios quam barbatos potens. Non minus perniciola leges metuentibus, quam quibus iuradi-
dinguit modus virium. Denique cetera Ungulos corripiunt: hic vnus asfedtus ed, qui interdum
publice ConcipitUr.Nunqudm vniuerlus populus vnius femina amore Hagrauit.NeCin pectlnia
aut lucrum totaciuitas spemsuam rnidt. Ambitio viritim Ungulos occupat. Impotentia non elt
malum publicum. Saepe in iram vno agmine itum ed. Viri,femini; (enes, pueri; principes , vuH
gusq; conlen(ere:& tota multitudo paucidimis verbis concitata,ipsum concitatorem antecedit,
^.o Ad arma protinus ignelqu.edilcurlum ed, & indica finitimis bella, autgesta cum ciuibus. Totae
cum dirpe omni crematte domus: & modo eloquio lauorabilior habitus,in medio honore irani
siiq eontionis excepitdn Imperatorem suum legiones pila torserunt.Didedit plebs to tacu patri-
bus:pubhcum condlium,lcnatus,no expedtatis diledtibus,nec nominato Imperatorcjubitos ir^
Rite duces legit.-ac per teda vrbis, nobiles conledtatus viros, suppheium manu lumpdt. Violauit
legationes rupto iure gentium,rabieique infmda duitatem tulit: nec datum tempus quo redde-
ret tumor publicus: sed dedudae protinus clades, & onerata: tumultuario milite. Sirie more,linei
aulpiciis populus dudtu iras luae egredus,fortuita raptaque pro armis gedit, Deinde magna clade
temeritatem audacis iraduic.
CAP. in. Hic barbarisfbrteruentibusinbeHaexituseshcummobiiesanimdslpeciesin*
^0 luria: perculit;agunturlfatim:&qua dolor traxit, ruina: modo regionibus incidunt incompodti,
interriti,incauti,pericula appetentes stia,gaudent feriri,& initare ferro,& tela corpore vrgere,&
per luutn vulnus exire. Non elt, inquis,dubium,quin magnaida& pedifeta dt vis.ldeo quemad-
modum lanari debeat,monltra. Atqui, vt in prioribus libsis dixi, Itat Ariltoteles delenior irae,
vetat illam nobis exsecathCalcar ait ede virtutis:hac erepta,inermem animum & ad conatus ma-
gnos pigrum inertemque deri.Necedarium elt itaque foeditatem eius ac feritatem coarguere,&
ante oculos ponere, quantum monstri sit,homo in hominem furens;quantoque impetu ruat,no
dne pernicie lua perniciolus, & ea deprimens quae metgi nili cum mergente non podunt. Quid
ergo?sanum huiic aliquis vocat, qui vel ut tem peltate correptus,nonit,sed agitur,& furenti ma-
lo serilit.?nec mandat vltionem luam,(ed iple eius exadtorianimo dmul ac manu Reuit, catidimo^
rum,eorumque quos mox amiltos deturus elt,CarnifeX?Hunc aliquis affedtum virtuti adiutorem
comitemque dat:cond!ia, duc quibus virtus gerit nihil,obturbantem.? Caducae dniltta:que liinC
vires j & in malum luum validae, in quas aegrum morbus & accedio erexit. Non elt etgo quod
CAP. xxxvii. AMOREMardentidimumvincir/Transfodetunt itaque amatacorpora,&
in eorum quos oceidcrant iacuerc complexibus. Auaritiam dutidimum malum, minimumque
Rexibi!e,ira calcauRada.dta opes luas lpargere,& domui rebusq; in vnum collatis iniicere ignem.
Quid.?non ambitiolus magno ^ltimata,iraproiecitindgma,honoremque delatum repulit?Nul-
lus ademtus elt inquemnoniradominetur.
LIBER TERTIVS.
c ,4 r r r /.
V o D maxime dedderadi, Nouate,nunc fatere tentabimus,iram excidere animis, aut ees-
te refrxnare,&impetuseiusinhibere. Idaiiquandopalam apcrteque laciendum elt, vbi
mmorvis mali patitur:aliquando ex occulto,vbi nimium ardet, omniquc impedimento eXaipe-
ratur &crelcit. Refert, quantas vires,quamque integras habeat:Vtrumne verbetanda & agenda
retro dt,an cedere ei debeamus,dum tempeltas prima desluit,ne remedia ipta lecum ferat.Cori-
silium pro moribus cuiusque capiendum erit. Quoldam enim preces vincunt: quidam intukant*
inlfantquc lubmidis.Quoldam terrendo placabimus.Alios obiurgario,alios confedio, alios pu-
dor cospto dciecit:a!ios mora, lentum pr^cipitis mali remedium; ad quod nouidime delcenden-
dum elt. Ceteri enim alfedtusdilationem recipiunt, & curari tardius poliunt. Huius incitata,
lo se ipsa rapiens violentia,non paulatim procedit,led dum incipit, tota elt, Nec aliorum more viti-
orum lbllicitatanimos,iedabducit:&impotentes sui,cupidolq;vel communis mali exagitat.Ned
in ea tantum,in qu^eddfinauit,led in occurrentia obiter furit. Cetera vitia impellunt animosnra
prxeipitat. Ceteris etiam si reddere contra alfedms luos non licet, at certe aifedtibus iplis licet
dare:hgc non lecus quam fulmina procell^que,& d qUa alia irreuoCabilia sunt,quia non eun t,sed
cadunt,vim luam magis ac magis tendit. Alia vitia a ratione, hgc a lati itate delcilcit. Alia accelsus
lenes habent, & incrementa fallentia: in ira deiedfus etiam animorum ed. Nulla itaque tes vrgee
magis attonita, & in vites luas prona : & duesuccedit, superba; duefrultratur, inlana: ne repullh
quidem in taedium adta, vbi aduerlarium fortuna subduxit, in leiplam morius luos vertit: nec fe-
fett,qUantum ht,ex quo lurrexit,
^0 CAP.ii. ExleuihimiseniminmaximaeUadit. Nullamtranht^tarem.-riulium hominum
genus excipit.Quadam gentes beneficio egedatis non nouere luxuriam.Qusedam,quia exercita
& vagte dmt,effugere pigritiam.Quibus incultus mos,agtedis vita elt, circum Icriptio ignota elti
& fraus,&qUodcunqueinforo malum naseitur. Nullagensed, quam nouirainltigec, tam inter
Graios quam barbatos potens. Non minus perniciola leges metuentibus, quam quibus iuradi-
dinguit modus virium. Denique cetera Ungulos corripiunt: hic vnus asfedtus ed, qui interdum
publice ConcipitUr.Nunqudm vniuerlus populus vnius femina amore Hagrauit.NeCin pectlnia
aut lucrum totaciuitas spemsuam rnidt. Ambitio viritim Ungulos occupat. Impotentia non elt
malum publicum. Saepe in iram vno agmine itum ed. Viri,femini; (enes, pueri; principes , vuH
gusq; conlen(ere:& tota multitudo paucidimis verbis concitata,ipsum concitatorem antecedit,
^.o Ad arma protinus ignelqu.edilcurlum ed, & indica finitimis bella, autgesta cum ciuibus. Totae
cum dirpe omni crematte domus: & modo eloquio lauorabilior habitus,in medio honore irani
siiq eontionis excepitdn Imperatorem suum legiones pila torserunt.Didedit plebs to tacu patri-
bus:pubhcum condlium,lcnatus,no expedtatis diledtibus,nec nominato Imperatorcjubitos ir^
Rite duces legit.-ac per teda vrbis, nobiles conledtatus viros, suppheium manu lumpdt. Violauit
legationes rupto iure gentium,rabieique infmda duitatem tulit: nec datum tempus quo redde-
ret tumor publicus: sed dedudae protinus clades, & onerata: tumultuario milite. Sirie more,linei
aulpiciis populus dudtu iras luae egredus,fortuita raptaque pro armis gedit, Deinde magna clade
temeritatem audacis iraduic.
CAP. in. Hic barbarisfbrteruentibusinbeHaexituseshcummobiiesanimdslpeciesin*
^0 luria: perculit;agunturlfatim:&qua dolor traxit, ruina: modo regionibus incidunt incompodti,
interriti,incauti,pericula appetentes stia,gaudent feriri,& initare ferro,& tela corpore vrgere,&
per luutn vulnus exire. Non elt, inquis,dubium,quin magnaida& pedifeta dt vis.ldeo quemad-
modum lanari debeat,monltra. Atqui, vt in prioribus libsis dixi, Itat Ariltoteles delenior irae,
vetat illam nobis exsecathCalcar ait ede virtutis:hac erepta,inermem animum & ad conatus ma-
gnos pigrum inertemque deri.Necedarium elt itaque foeditatem eius ac feritatem coarguere,&
ante oculos ponere, quantum monstri sit,homo in hominem furens;quantoque impetu ruat,no
dne pernicie lua perniciolus, & ea deprimens quae metgi nili cum mergente non podunt. Quid
ergo?sanum huiic aliquis vocat, qui vel ut tem peltate correptus,nonit,sed agitur,& furenti ma-
lo serilit.?nec mandat vltionem luam,(ed iple eius exadtorianimo dmul ac manu Reuit, catidimo^
rum,eorumque quos mox amiltos deturus elt,CarnifeX?Hunc aliquis affedtum virtuti adiutorem
comitemque dat:cond!ia, duc quibus virtus gerit nihil,obturbantem.? Caducae dniltta:que liinC
vires j & in malum luum validae, in quas aegrum morbus & accedio erexit. Non elt etgo quod