DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0014
^ L. ANN^I SENECA
LIBER SECVNDVS*
c ^ F ^ r A
TNspiciAMVS, Liberalis virorum optime, id quod ex priore parte adhuc EipcreE, quctnad-
JLmodum dandum iit beneficium:cuius rei expediiislima videor monldraturus viam, sic denius,
quomodo vellemus accipere. Anre omnia libenter,cito,sine vlla dubitatione. Ingratu esd beneh-
cium,quod diu inter manus dantis ha:sit,quod quis a?gre dimittere visiis esd; & sic dare, tanquam
si (ibi pra?riperet.Etiam (iquid morar interuenit,cuitemus omni modo, ncdetiberasle videamur.
Proximus esdncganri,quidubitauit,nuliamquemereturgratiam. Namcumin benehcioiucun- ^
didimalit tribuentis voluntas, qui nolentem (e tribuisse ipsa cuncdatione tessatus esf, non dedit,
sed aduersus ducentem, male tenuit. Multi aute sunt,quos liberales facit frontis infirmitas. Gra-
tisltmasunt beneficia, parata, facile occurrentia, vbi nulla mora fuit, msi in accipientis vcrecun-
dia.Primum esd,antecedere desiderium cuiusque: proximum,(equi. Illud melius, occupare ante-
quam rogemur: quia cum homini probo ad rogandum os concurrat,& (uffundatur rubore, qui
hoc tormentum remittit, multiplicat munus suum. Nontulitgratis.quicumrogaslet, accepit.
Quoniam quidem,vt maioribus no(tris,grauisIimis viris,visum esd,nulla res carius conidat, quam
qu^e precibus empta eff. Vota homines parcius faccrenr, si palam facienda essent. Adeo etiam
deos,quibus honesdislime siipplicamus, tacite malumus & intra nolmetipsos precari.
C AP. 11. MoLESTVM verbum esd,onerosum,&demisso vultu dicendum,Rogo. Huius fa- ^
cienda cld gratia amico, & cuicunque, quem amicum sis promerendo saddurus. Properet licet;
sero beneficium dedit,qui roganti dedit.s deo diuinanda cuiusque voluntas, & cum mtelledda esd,
ueceslitate grauislimaliberanda esf.Illud beneficium iucundum,vid:urumq; in animo scias,quod
obuiam vemt.Si non contigit ptacucnire, plura rogantis verba intercidamus, ne rogati videamur:
sed certiores faddi, sdatim pronnttamus, fadduroiquc nos etiam antequam interpellaremur, ipsa
fcsdinatione approbemus. Quemadmodum in a?gris opportuniras cibi salutaris esd, &aqua tem-
pesfiuc dara remedtj locum obtinuit:itaquamuis leue & vulgare beneficium sit, si prcsdo fuerit, si
proximam quamque horam non perdidtt,multum sibi adiicit, gratiamq; pretiosi, sed lenti & diu
cogitati muneris vincit. Qui tam parate fecit, non esd dubium, quin libenter faciat. Itaque laetus
facit, &induitsibi animi sui vultum. ^
CAP. 111. INGENUA quorundam beneficia,silentium aut loquendi tarditas,imitata graui-
^^tat6&trisditiam, corrupit, cum promitterent vultu negantium. Quanto melius, adiicercbona
verba rebus bonis,& praedicatione humana benignaq; commendare quae praesdcs. Vt illum casfi-
ges,quod tardior in rogando fuit, adiicias licet familiarem querelam : Irascor tibi, quod cum ali-
quid desiderasses,non olim scire me voluisdi, quod tam diligenterrogasdi, quod quenquam adhi-
buisdi. Ego vero gratulor mihi, quod experiri animum nosdrum libuit: posdca quicquid deside-
rabis, tuo lure exiges. Semel rusdicitati tute iguoseitur. Sic efficies, vt animum tuum pluris aetdi-
mer,quam illud quicquid esd,ad quod petendum venerat. Tunc est summa virtus tribuentis,tunc
benignitas, vbi ille qui disccidit, dicet sibi: Magnum hodie lucrum feci. Malo quod illum talem
inueni,quam si multiplicatum hoc ad me alia via peruenisset. Huic animo nunquam parem rese- 40
ram gratiam.
C AP. 1111. Ai plerique simt, qui beneficia asperirate verborum. & supercilio in odium ad-
ducunt,eosermonevsi, ea(upeibia,vtimpetrasseptenirear. Aii^demdepotd rem piomissam se-
quunturmorx. Nihil autem esdacerbius, quam vbi quod impetrasdi, rogandum esd. Rcprarsen-
tandasimrbenehcia:qua;aquibusdam accipere difficilius esd, quam impetrare. Hic,rogandus
esd,vt admoneat: ille, vt siimat. Sic vnum munus per multorum teritur manus: ex quo gratia? mi-
nimum apud promittentem remanet: quiaau^fori detrahit, quisquisposdillum rogandus esd.
Haec itaque cura? habebis, sigrare^sfimari quacprtesfabis voies; vt beneficia tua illibata & inte-
gra ad eos, quibns promissa sunr, peruenianr, sine vila, qnod aiunt, deduddione. Nemo illa in-
tercipiat,nemo detinear. Nemo in eo quod daturus es, gratiam suam facere potesd,vt non tuam
minuat.
C AP. v. NiHiL xque amarum quam diu pendere. Aequiore quidam animo ferunt procidi
spem suam, quam trahi. Plerisque autem hoc vitium esd, ambitione praua differendi promissa, ne
minor sit rogantium turba. Quales regia? potentia? minisdri sinit, quos deleddat superbia? sua: lon-
gum speddaculum: minusqueseiudicantposse, nili diu multumque lingulis quid posdint osden-
dant.Nihil confesdim,nihil scmelfaciunt.Iniuriaeillorum praecipites,lenta beneficiastmt. Quare
verislimum exisdima, quod ille Comicus dixit: Quid.^tu non intclligis, tantum te gratia demere,
quantummoraeadiicis? Indeilla? voces, quasingenuus dolor exprimit: Fac,siquidfacis: Er,
Nihil esf tanti. Malo mihi iam neges: vbi in taedium adduddus animus incipit beneficium odissc,
dum expeddat.Potesdob id ingratus esse? Quemadmodum acerbislima crudelitas esd,qua? trahit (?o
pcenam: &misericordi^ genus esd, cito occidere; quia tormentum vltimum finem sui secum af-
fert; quod antecedit tempus,maxima venturi supplicij pars esd: ira maior esdmuncris gratia, quo
minus
LIBER SECVNDVS*
c ^ F ^ r A
TNspiciAMVS, Liberalis virorum optime, id quod ex priore parte adhuc EipcreE, quctnad-
JLmodum dandum iit beneficium:cuius rei expediiislima videor monldraturus viam, sic denius,
quomodo vellemus accipere. Anre omnia libenter,cito,sine vlla dubitatione. Ingratu esd beneh-
cium,quod diu inter manus dantis ha:sit,quod quis a?gre dimittere visiis esd; & sic dare, tanquam
si (ibi pra?riperet.Etiam (iquid morar interuenit,cuitemus omni modo, ncdetiberasle videamur.
Proximus esdncganri,quidubitauit,nuliamquemereturgratiam. Namcumin benehcioiucun- ^
didimalit tribuentis voluntas, qui nolentem (e tribuisse ipsa cuncdatione tessatus esf, non dedit,
sed aduersus ducentem, male tenuit. Multi aute sunt,quos liberales facit frontis infirmitas. Gra-
tisltmasunt beneficia, parata, facile occurrentia, vbi nulla mora fuit, msi in accipientis vcrecun-
dia.Primum esd,antecedere desiderium cuiusque: proximum,(equi. Illud melius, occupare ante-
quam rogemur: quia cum homini probo ad rogandum os concurrat,& (uffundatur rubore, qui
hoc tormentum remittit, multiplicat munus suum. Nontulitgratis.quicumrogaslet, accepit.
Quoniam quidem,vt maioribus no(tris,grauisIimis viris,visum esd,nulla res carius conidat, quam
qu^e precibus empta eff. Vota homines parcius faccrenr, si palam facienda essent. Adeo etiam
deos,quibus honesdislime siipplicamus, tacite malumus & intra nolmetipsos precari.
C AP. 11. MoLESTVM verbum esd,onerosum,&demisso vultu dicendum,Rogo. Huius fa- ^
cienda cld gratia amico, & cuicunque, quem amicum sis promerendo saddurus. Properet licet;
sero beneficium dedit,qui roganti dedit.s deo diuinanda cuiusque voluntas, & cum mtelledda esd,
ueceslitate grauislimaliberanda esf.Illud beneficium iucundum,vid:urumq; in animo scias,quod
obuiam vemt.Si non contigit ptacucnire, plura rogantis verba intercidamus, ne rogati videamur:
sed certiores faddi, sdatim pronnttamus, fadduroiquc nos etiam antequam interpellaremur, ipsa
fcsdinatione approbemus. Quemadmodum in a?gris opportuniras cibi salutaris esd, &aqua tem-
pesfiuc dara remedtj locum obtinuit:itaquamuis leue & vulgare beneficium sit, si prcsdo fuerit, si
proximam quamque horam non perdidtt,multum sibi adiicit, gratiamq; pretiosi, sed lenti & diu
cogitati muneris vincit. Qui tam parate fecit, non esd dubium, quin libenter faciat. Itaque laetus
facit, &induitsibi animi sui vultum. ^
CAP. 111. INGENUA quorundam beneficia,silentium aut loquendi tarditas,imitata graui-
^^tat6&trisditiam, corrupit, cum promitterent vultu negantium. Quanto melius, adiicercbona
verba rebus bonis,& praedicatione humana benignaq; commendare quae praesdcs. Vt illum casfi-
ges,quod tardior in rogando fuit, adiicias licet familiarem querelam : Irascor tibi, quod cum ali-
quid desiderasses,non olim scire me voluisdi, quod tam diligenterrogasdi, quod quenquam adhi-
buisdi. Ego vero gratulor mihi, quod experiri animum nosdrum libuit: posdca quicquid deside-
rabis, tuo lure exiges. Semel rusdicitati tute iguoseitur. Sic efficies, vt animum tuum pluris aetdi-
mer,quam illud quicquid esd,ad quod petendum venerat. Tunc est summa virtus tribuentis,tunc
benignitas, vbi ille qui disccidit, dicet sibi: Magnum hodie lucrum feci. Malo quod illum talem
inueni,quam si multiplicatum hoc ad me alia via peruenisset. Huic animo nunquam parem rese- 40
ram gratiam.
C AP. 1111. Ai plerique simt, qui beneficia asperirate verborum. & supercilio in odium ad-
ducunt,eosermonevsi, ea(upeibia,vtimpetrasseptenirear. Aii^demdepotd rem piomissam se-
quunturmorx. Nihil autem esdacerbius, quam vbi quod impetrasdi, rogandum esd. Rcprarsen-
tandasimrbenehcia:qua;aquibusdam accipere difficilius esd, quam impetrare. Hic,rogandus
esd,vt admoneat: ille, vt siimat. Sic vnum munus per multorum teritur manus: ex quo gratia? mi-
nimum apud promittentem remanet: quiaau^fori detrahit, quisquisposdillum rogandus esd.
Haec itaque cura? habebis, sigrare^sfimari quacprtesfabis voies; vt beneficia tua illibata & inte-
gra ad eos, quibns promissa sunr, peruenianr, sine vila, qnod aiunt, deduddione. Nemo illa in-
tercipiat,nemo detinear. Nemo in eo quod daturus es, gratiam suam facere potesd,vt non tuam
minuat.
C AP. v. NiHiL xque amarum quam diu pendere. Aequiore quidam animo ferunt procidi
spem suam, quam trahi. Plerisque autem hoc vitium esd, ambitione praua differendi promissa, ne
minor sit rogantium turba. Quales regia? potentia? minisdri sinit, quos deleddat superbia? sua: lon-
gum speddaculum: minusqueseiudicantposse, nili diu multumque lingulis quid posdint osden-
dant.Nihil confesdim,nihil scmelfaciunt.Iniuriaeillorum praecipites,lenta beneficiastmt. Quare
verislimum exisdima, quod ille Comicus dixit: Quid.^tu non intclligis, tantum te gratia demere,
quantummoraeadiicis? Indeilla? voces, quasingenuus dolor exprimit: Fac,siquidfacis: Er,
Nihil esf tanti. Malo mihi iam neges: vbi in taedium adduddus animus incipit beneficium odissc,
dum expeddat.Potesdob id ingratus esse? Quemadmodum acerbislima crudelitas esd,qua? trahit (?o
pcenam: &misericordi^ genus esd, cito occidere; quia tormentum vltimum finem sui secum af-
fert; quod antecedit tempus,maxima venturi supplicij pars esd: ira maior esdmuncris gratia, quo
minus