DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0410
4<n M. ANNAEI SENECA
Seruus herilis imperij non cenior cR,sed miniRer. Agitur de iure tcshmentorum:quorum inter-
iit omnis poteras, R viui neglexerint imperia mortuorum. Tribunine ferent vt fur proferatur
domino? Non morieris domini arbitrio, morietur dominus tuo?
LIBER Q_V A R T V S.
P R O OE M I V M.
VoD munerari) sbienr facere ad expe&ationem populi detinendam,noua 10
pariaper omnes dies dispensant, vt Rc quod populum & de:!e&et & reuocet:
hoc ego faciomon semei omnes produco,aliquid noui seUnper habeat libellus:
vt non cantum lentendarum vos,sed edam audtorum nouitare solhcitet. Acri-
or eR cupiditas ignota cognoscendi,qusmn nota repetendi.Hoc in hiRrionibus,
in gladiatoribus,de quibus modo aliquid fama promisit; in omnibus denique
rebus videmus accidere. Ad noua omnes concurrunt, adnouaconueniunc.
Non tamenexpedsationem veRram macerabo,Ungulos producendodiberaliter hodie & plena
manu faciam.Pollio ARnius nunquam admilla multitudine declamauitmec ilii ambitio iu. Rudio
defuit.Primus enim omnium Romanorum aduocatis hominibus scripta sua recitauir. Et inde
eR quod Labienus,homo mentis quam linguas amarioris,dicit': Ille triumphalis senex
suas nunquam populo commiRt.Siue quia parum in illis habuerit Rduci$,Ruesquod magis cre-
diderim)tantus orator inferius id opus ingenio luo duxerit.exerceri quidem illo volebat.gloria-
rifaRidiebac.AudiuiautemiHum&virMem,&poRcaiamlcncm cu Marcello ^Ssernino nepo-
te luo , quali praeciperet. Audiebat illum dicentem: & primum quidem disputabat de illa parce
quam Marcellus dixerat: prauermiRa oRendebat,tacita leuiter implebat,vitiola coarguebat.De-
inde dicebat partem contrariam.Floridior erat aliquanto in declamando,quam in agendo. Illud
Rridtum eius & asperum, & nimis ratum in dicendo iudicium ,adco ceRabat, vtin multis ilhve-
niaopus eRet,quxab ipso viximpetrabatur.Marce!lus,quamuis puer,iam tante indolis erat, vt
Pollio ad illum pertinere succellionem eloquentiae luas crederec,cumh!iumAlinium Gallum
relinqueret magnum oratorem: nili illum (quod semper euenit) magnitudo patris non produ- $o
cerec,sed obrueret. Memini intra quartum diem quam Aterium Rlium amiserat,declamare eum
nobis:sed tanto vchemencius quam vnquam:vtappareret,hominis naturam contumacem cum
fortuna luarixari.Nec quidquam exordinc vitasloliro remilir.Itaque cum mortuo in Lycia Cq-
sare per codicillos queRus eRet diuus AuguRus, vtcrat mosilh clemeutiliimo viro,non ciuiii-
ter tantum,sed etiam familiariter,quod in tam magno & recenti ludtm luo homo carillimus Rbi,
plenoconniuiocoenaRet,rescrip(itPoiho:Eocoenaui quo Aterium filium amili. Quis exigeret
maiorem ab amico dolorem quam a patre? O magnos viros, qui fortunas succumbere nesemnt,
&aduersas res sug virtutis experimenta faciunt.Declamauic Pollio ARnius intra quartum diem
quam filium amiserat.Praeconium illud ingentis animi fuit, malis suis iusukantis. At contra A-
terium scio tam imbecillo animo mortes Rliorum tuliRe.vt non tantu recenti dolori cederet,sed 40
veteris quoque & obhterati memoriam suRinere non posfet. Memini cum diceret controuerRa
de illo quialepulcris rrium filiorum abRraftusiuiuriarum agit, media didfionem Retu eius in-
terrumpi:deindetanto maioreimpecu dixit,tanto miserabilius: vtappareret quam magna inte-
rimpars eRetingenij, dolor. Declamabat Aterius admiRb populo ex tempore: solus omnium
Romanorum,quos meo tempore cognoui, m Latinam linguam trauRulit Grarcam facilitatem.
Tanta ilh erat velocitas orationis,vt vitium Reret.Itaque diuus AuguRus optime dixit.- Aterius
noRer sufRaminandus eR. Adeonon currere, sed decurrere videbatur:nec verborum tancum
ilii copia,sed etiam rem erat:quoties velles eande rem,& quamdiu velles,dicerer; aliis toties fi-
guris,aliis tra<Rationibus:ita vt nec regi pollet, nec consumi.Regi autem ab seipio non poterac,
*lioquin liber tu habebat:cui& parebat,& Rcibat,quomodoiileaut cocitaueras eu aut retavnr-
uerar.Iubebateum tranRre,cu aliquaudiu locum dixerat:tranRbar.inRRereiubebat.-eodera loco
permanebat.iubebat epilogu dicere:dicebat.Habebat in Ria poteRate ingeniti, in a:iena modu.
Diuidere controuerRam.putabat ad rem pertinere,R illum interrogares: non putabat,R audires.
Is illi erat ordo,quem impetus dederat. Ac non dirigebat se ad declamatoriam legem, nec verna
cuRodiebat.Qmedamenimscholaeiam quaR obsoletarefugiuntmec ii quatordidioraiunr,auc
ex quotidiano vsurepetita.poRunt pati. Ille in hocscholaRicis morem gerebat, ne verbis calca-
tis & obsbietis vteretur.Sed quadam antiqua, & a Cicerone disfa,a ceteris deinde dcierta dice-
bat,qute nec ille qnidem orarionis ciratisEmtecursus poterat absconderc. Adeo quicquid inioli-
tum cR,etia in turba notabile eR.Hoc exempto,nemo erat scholaRicis nec aptior, nec Riblimi-
or:sed dum nihil vult niRculte,niRsplendidedicere, Repe incidebat in eaquxderihim eRugere ^#
non poRent. Memini illum (cum libertinum reum defenderet,cui obiiciebatur quod patroni
ebeubinus fuiiset)dixiRe:Impudicitia in ingenuo crime eR,in seruo neceRitas, in liberto oRiciu.
Seruus herilis imperij non cenior cR,sed miniRer. Agitur de iure tcshmentorum:quorum inter-
iit omnis poteras, R viui neglexerint imperia mortuorum. Tribunine ferent vt fur proferatur
domino? Non morieris domini arbitrio, morietur dominus tuo?
LIBER Q_V A R T V S.
P R O OE M I V M.
VoD munerari) sbienr facere ad expe&ationem populi detinendam,noua 10
pariaper omnes dies dispensant, vt Rc quod populum & de:!e&et & reuocet:
hoc ego faciomon semei omnes produco,aliquid noui seUnper habeat libellus:
vt non cantum lentendarum vos,sed edam audtorum nouitare solhcitet. Acri-
or eR cupiditas ignota cognoscendi,qusmn nota repetendi.Hoc in hiRrionibus,
in gladiatoribus,de quibus modo aliquid fama promisit; in omnibus denique
rebus videmus accidere. Ad noua omnes concurrunt, adnouaconueniunc.
Non tamenexpedsationem veRram macerabo,Ungulos producendodiberaliter hodie & plena
manu faciam.Pollio ARnius nunquam admilla multitudine declamauitmec ilii ambitio iu. Rudio
defuit.Primus enim omnium Romanorum aduocatis hominibus scripta sua recitauir. Et inde
eR quod Labienus,homo mentis quam linguas amarioris,dicit': Ille triumphalis senex
suas nunquam populo commiRt.Siue quia parum in illis habuerit Rduci$,Ruesquod magis cre-
diderim)tantus orator inferius id opus ingenio luo duxerit.exerceri quidem illo volebat.gloria-
rifaRidiebac.AudiuiautemiHum&virMem,&poRcaiamlcncm cu Marcello ^Ssernino nepo-
te luo , quali praeciperet. Audiebat illum dicentem: & primum quidem disputabat de illa parce
quam Marcellus dixerat: prauermiRa oRendebat,tacita leuiter implebat,vitiola coarguebat.De-
inde dicebat partem contrariam.Floridior erat aliquanto in declamando,quam in agendo. Illud
Rridtum eius & asperum, & nimis ratum in dicendo iudicium ,adco ceRabat, vtin multis ilhve-
niaopus eRet,quxab ipso viximpetrabatur.Marce!lus,quamuis puer,iam tante indolis erat, vt
Pollio ad illum pertinere succellionem eloquentiae luas crederec,cumh!iumAlinium Gallum
relinqueret magnum oratorem: nili illum (quod semper euenit) magnitudo patris non produ- $o
cerec,sed obrueret. Memini intra quartum diem quam Aterium Rlium amiserat,declamare eum
nobis:sed tanto vchemencius quam vnquam:vtappareret,hominis naturam contumacem cum
fortuna luarixari.Nec quidquam exordinc vitasloliro remilir.Itaque cum mortuo in Lycia Cq-
sare per codicillos queRus eRet diuus AuguRus, vtcrat mosilh clemeutiliimo viro,non ciuiii-
ter tantum,sed etiam familiariter,quod in tam magno & recenti ludtm luo homo carillimus Rbi,
plenoconniuiocoenaRet,rescrip(itPoiho:Eocoenaui quo Aterium filium amili. Quis exigeret
maiorem ab amico dolorem quam a patre? O magnos viros, qui fortunas succumbere nesemnt,
&aduersas res sug virtutis experimenta faciunt.Declamauic Pollio ARnius intra quartum diem
quam filium amiserat.Praeconium illud ingentis animi fuit, malis suis iusukantis. At contra A-
terium scio tam imbecillo animo mortes Rliorum tuliRe.vt non tantu recenti dolori cederet,sed 40
veteris quoque & obhterati memoriam suRinere non posfet. Memini cum diceret controuerRa
de illo quialepulcris rrium filiorum abRraftusiuiuriarum agit, media didfionem Retu eius in-
terrumpi:deindetanto maioreimpecu dixit,tanto miserabilius: vtappareret quam magna inte-
rimpars eRetingenij, dolor. Declamabat Aterius admiRb populo ex tempore: solus omnium
Romanorum,quos meo tempore cognoui, m Latinam linguam trauRulit Grarcam facilitatem.
Tanta ilh erat velocitas orationis,vt vitium Reret.Itaque diuus AuguRus optime dixit.- Aterius
noRer sufRaminandus eR. Adeonon currere, sed decurrere videbatur:nec verborum tancum
ilii copia,sed etiam rem erat:quoties velles eande rem,& quamdiu velles,dicerer; aliis toties fi-
guris,aliis tra<Rationibus:ita vt nec regi pollet, nec consumi.Regi autem ab seipio non poterac,
*lioquin liber tu habebat:cui& parebat,& Rcibat,quomodoiileaut cocitaueras eu aut retavnr-
uerar.Iubebateum tranRre,cu aliquaudiu locum dixerat:tranRbar.inRRereiubebat.-eodera loco
permanebat.iubebat epilogu dicere:dicebat.Habebat in Ria poteRate ingeniti, in a:iena modu.
Diuidere controuerRam.putabat ad rem pertinere,R illum interrogares: non putabat,R audires.
Is illi erat ordo,quem impetus dederat. Ac non dirigebat se ad declamatoriam legem, nec verna
cuRodiebat.Qmedamenimscholaeiam quaR obsoletarefugiuntmec ii quatordidioraiunr,auc
ex quotidiano vsurepetita.poRunt pati. Ille in hocscholaRicis morem gerebat, ne verbis calca-
tis & obsbietis vteretur.Sed quadam antiqua, & a Cicerone disfa,a ceteris deinde dcierta dice-
bat,qute nec ille qnidem orarionis ciratisEmtecursus poterat absconderc. Adeo quicquid inioli-
tum cR,etia in turba notabile eR.Hoc exempto,nemo erat scholaRicis nec aptior, nec Riblimi-
or:sed dum nihil vult niRculte,niRsplendidedicere, Repe incidebat in eaquxderihim eRugere ^#
non poRent. Memini illum (cum libertinum reum defenderet,cui obiiciebatur quod patroni
ebeubinus fuiiset)dixiRe:Impudicitia in ingenuo crime eR,in seruo neceRitas, in liberto oRiciu.