DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0369
3%i
M. ANNAEI SENECAE
RHETORIS, CONTROVERSIA-
RVM AD NOVATVM SENECAM ET
MELAM FILIO S, LIBE R
p n_i M v s.
P R O OE M I V M.
XtGius rem magis iucundam mihi quam facilem.lubetis enim iudicare,
quid de his declamatoribus sentiam,qui m mearem meam inciderunt,& R qua
memoria: mete nondum ciapsaRint,ab illis didfacolligere:vt quamuis noritias
veRra: Ribdu&i Rnt,tamen non credatis tantum de iliis,sed etiam indicetis.ER,
fateor,ineundum mihi, redhein antiqua Rudia,melioreRjueadannos reipi-
cere,&vobis querentibus quod tanta: opinionis viros audire non potueritis,
detrahere inint iam temporum. Sed cum multa iammihi ex me desideranda
3.0 sene(Rusfecerit,oculorum aciem retuderit, aurium iensumhebetauerir, nemorum Ermiratem
fat:gauerir:inrer ea qux retuli,memoriaeR,res ex omnibus partibus animi, maxime delicata &
fragdtsun quam primum senc&us incurrit.Hanc aliquando in me RoruiRe,vt non tantum adv-
sum iuRiccret,sedin miracuhim vsque procederct,nonnego.Namduo miiiia nominum recita-
ta,quo ordine erant didra,referebam.-& ab his qui ad audiendum prateeptorem noRmm conue-
ncrautRinguios verius aRngulis datos,cum piures qtlam ducenti efficerentur, ab vitimo incipi-
ens vsque ad primum recitabam.Nec ad compleAenda ratum qua: vellem, velox erat mihi me-
moriaRcd etiam ad continenda qute acceperat.Nunc aure & artate quaisata,& longa dehdia,quq
inucnilem quoque animumdiisoluit, eo petdndiacR, vtetiam R poslit ahquidprteRarc, tamen
promittere no poEit:& diu ab ilia nihil repetiui.Solebat bonte fidei eRe.Nunc quia iubetis,quid
^ poiEt experiar,& illam cum cura scrutabor.Ex parte enim spero bene. Nam qutecunq;apud illa
aut puer aut iuuenis depoiui,quaii recentia & modo audita,iine cundfatione profert. At R qua illi
intra proximos annos comnmii, Rc perdidit & amiRt,vt etiam R iaspius ingerantur,toties tanqua
nouaaudiam.Itaque ex memona,quod vobis Rtis Rt,supereR. Neque enim me de his interroga-
tis quosipR audiRis.-sed de his qui ad vos vique non peruenerut.Fiat quod vultis: mittatur senex
in icholas.illud neceiieeRimpctrem, ne me quaR certum aliquem ordinem velitis sequi,in co-
rradendis quae mihi occurrent.NeceEoeit enim per omnia Rudia mcaerre, &paiEm quicquid
obuenerit controuetRarum,apprehendam.Sententias forte ponam pluribus locis in vna decla-
matione didHs.Non enim dum quairo,aliquid inuenic:led Repe quod quxrenti non comparuir,
aliud agenti prxRo eR.Quxdam vero quie obueriantia mihi,& iam ex aliqua parte se oRenden-
40 tianonpoisum occuparc,eadelecuro&compoRto animo itibitoemergunc. Aliquando etiase-
riam remagcnti&occupatodententiadiu RuRraquarRtaintempeRiue mcleRa eR. NeceRe eR
ergo me ad delicias componam memoria: meq.que mihi iam olim precario paret. Facitis autem
iuuenes mei, rem neceRariam & vtilem, quod non contenti exemplis Reculi veRri, prioris quo-
que vultis cognoicere.Primum,quia quo plura exempla inspedaRint, plus eloquentia proRci-
tur. NoneRvnus, quamuis prxcipuusRt, imitandus: quia nunquam par Rtimitator audfori.
Haec natura eR rei.Sempercitraveritatem,& minor eR Rmilitudo. Deinde vtpoiEtisa:Rimare,
quantum quotidie ingenia decrescant: & neseio qua iniquitate, & ad malum pronitate naturre,
eloquentia se retro tulerit.Quicquid Romana facundia habet,quod insbtcnti Grtecia: aut appo-
nat,aut prteferat,circa Ciceronem eRsoruit.Omnia ingenia,qtne lucem noRris Rudiis attulerut,
^ o tunc nataRtnt.In deterius deinde quotidie data res eR.- Rue luxu temporum : nihilcR enim tam
mortifcruiningeniis qualtixuria:Ruecum pnemium pulcherrima: reicccidiiset,trauRatum eR
omnecertamen ad turpia multo honore quaeRuque vigentia: Rue fato quodam, cuius maligna
perpetuaq;in otnnibus reb. lex eR,vt ad Rimmu perdu&a,rursus adinRmum,velocius quidem
qua aReuderant,relabantur. Torpent ecce ingenia dcRdioRe iuuentutis, nec in vilius honeR^:
rei labore vigilatur.Somnus languore;,ac iomno & languore turpior, malarum reru induRria,
inuaRt animos.Cantandi saltandique nunc obscxnaRudia effeminatos tenent:& capillum fra-
gere,& ad muliebres blanditias vocem extenuare,mollitie corporis certare cum feminis, & lm-
mundiiEmis se excolere munditiis,noRroru adoleicentium specime eR.Qriis aequalium vcRro-
rum, c^uid dica satis ingeuioRts, satis RudioRis,immo quis satis vir cRsEmolliti eneruesq; quod
do nari Rmt,inuiti manenexpugnatores alienas pudicitias,negligentes sua:.In hos nec dij tantu mali
permittant vt cadat eloquentia: qua non mirarer, niR animos,in quos se coferret, eligeret. Er-
ratis,optimi iuuenes,ma illam voce non M.Catonis,sed oraculi creditis.Quid enim eR eraculu^
Hh
M. ANNAEI SENECAE
RHETORIS, CONTROVERSIA-
RVM AD NOVATVM SENECAM ET
MELAM FILIO S, LIBE R
p n_i M v s.
P R O OE M I V M.
XtGius rem magis iucundam mihi quam facilem.lubetis enim iudicare,
quid de his declamatoribus sentiam,qui m mearem meam inciderunt,& R qua
memoria: mete nondum ciapsaRint,ab illis didfacolligere:vt quamuis noritias
veRra: Ribdu&i Rnt,tamen non credatis tantum de iliis,sed etiam indicetis.ER,
fateor,ineundum mihi, redhein antiqua Rudia,melioreRjueadannos reipi-
cere,&vobis querentibus quod tanta: opinionis viros audire non potueritis,
detrahere inint iam temporum. Sed cum multa iammihi ex me desideranda
3.0 sene(Rusfecerit,oculorum aciem retuderit, aurium iensumhebetauerir, nemorum Ermiratem
fat:gauerir:inrer ea qux retuli,memoriaeR,res ex omnibus partibus animi, maxime delicata &
fragdtsun quam primum senc&us incurrit.Hanc aliquando in me RoruiRe,vt non tantum adv-
sum iuRiccret,sedin miracuhim vsque procederct,nonnego.Namduo miiiia nominum recita-
ta,quo ordine erant didra,referebam.-& ab his qui ad audiendum prateeptorem noRmm conue-
ncrautRinguios verius aRngulis datos,cum piures qtlam ducenti efficerentur, ab vitimo incipi-
ens vsque ad primum recitabam.Nec ad compleAenda ratum qua: vellem, velox erat mihi me-
moriaRcd etiam ad continenda qute acceperat.Nunc aure & artate quaisata,& longa dehdia,quq
inucnilem quoque animumdiisoluit, eo petdndiacR, vtetiam R poslit ahquidprteRarc, tamen
promittere no poEit:& diu ab ilia nihil repetiui.Solebat bonte fidei eRe.Nunc quia iubetis,quid
^ poiEt experiar,& illam cum cura scrutabor.Ex parte enim spero bene. Nam qutecunq;apud illa
aut puer aut iuuenis depoiui,quaii recentia & modo audita,iine cundfatione profert. At R qua illi
intra proximos annos comnmii, Rc perdidit & amiRt,vt etiam R iaspius ingerantur,toties tanqua
nouaaudiam.Itaque ex memona,quod vobis Rtis Rt,supereR. Neque enim me de his interroga-
tis quosipR audiRis.-sed de his qui ad vos vique non peruenerut.Fiat quod vultis: mittatur senex
in icholas.illud neceiieeRimpctrem, ne me quaR certum aliquem ordinem velitis sequi,in co-
rradendis quae mihi occurrent.NeceEoeit enim per omnia Rudia mcaerre, &paiEm quicquid
obuenerit controuetRarum,apprehendam.Sententias forte ponam pluribus locis in vna decla-
matione didHs.Non enim dum quairo,aliquid inuenic:led Repe quod quxrenti non comparuir,
aliud agenti prxRo eR.Quxdam vero quie obueriantia mihi,& iam ex aliqua parte se oRenden-
40 tianonpoisum occuparc,eadelecuro&compoRto animo itibitoemergunc. Aliquando etiase-
riam remagcnti&occupatodententiadiu RuRraquarRtaintempeRiue mcleRa eR. NeceRe eR
ergo me ad delicias componam memoria: meq.que mihi iam olim precario paret. Facitis autem
iuuenes mei, rem neceRariam & vtilem, quod non contenti exemplis Reculi veRri, prioris quo-
que vultis cognoicere.Primum,quia quo plura exempla inspedaRint, plus eloquentia proRci-
tur. NoneRvnus, quamuis prxcipuusRt, imitandus: quia nunquam par Rtimitator audfori.
Haec natura eR rei.Sempercitraveritatem,& minor eR Rmilitudo. Deinde vtpoiEtisa:Rimare,
quantum quotidie ingenia decrescant: & neseio qua iniquitate, & ad malum pronitate naturre,
eloquentia se retro tulerit.Quicquid Romana facundia habet,quod insbtcnti Grtecia: aut appo-
nat,aut prteferat,circa Ciceronem eRsoruit.Omnia ingenia,qtne lucem noRris Rudiis attulerut,
^ o tunc nataRtnt.In deterius deinde quotidie data res eR.- Rue luxu temporum : nihilcR enim tam
mortifcruiningeniis qualtixuria:Ruecum pnemium pulcherrima: reicccidiiset,trauRatum eR
omnecertamen ad turpia multo honore quaeRuque vigentia: Rue fato quodam, cuius maligna
perpetuaq;in otnnibus reb. lex eR,vt ad Rimmu perdu&a,rursus adinRmum,velocius quidem
qua aReuderant,relabantur. Torpent ecce ingenia dcRdioRe iuuentutis, nec in vilius honeR^:
rei labore vigilatur.Somnus languore;,ac iomno & languore turpior, malarum reru induRria,
inuaRt animos.Cantandi saltandique nunc obscxnaRudia effeminatos tenent:& capillum fra-
gere,& ad muliebres blanditias vocem extenuare,mollitie corporis certare cum feminis, & lm-
mundiiEmis se excolere munditiis,noRroru adoleicentium specime eR.Qriis aequalium vcRro-
rum, c^uid dica satis ingeuioRts, satis RudioRis,immo quis satis vir cRsEmolliti eneruesq; quod
do nari Rmt,inuiti manenexpugnatores alienas pudicitias,negligentes sua:.In hos nec dij tantu mali
permittant vt cadat eloquentia: qua non mirarer, niR animos,in quos se coferret, eligeret. Er-
ratis,optimi iuuenes,ma illam voce non M.Catonis,sed oraculi creditis.Quid enim eR eraculu^
Hh