DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0198
L. ANN^I SENECA
.iosil!a,nonccrripit.!deomagnusanimus,conEiussibimeliorisnaturx,datquidemope-
m hac Eatione, quaposituseil, boneEe E atqueindusfrie gerat. ceterum mhii hotuqux
pium Eilt,fuum iudicat,Ed vt commodatis vtitur,peregrinus & properans. Cum aliquem
videremus conEantix.qnid niEibiretnosspecies non vhtatx indolis? Vttq;si hanc ,vt dixi,
mdmem veram esie oEendcbat.Qualitatis vera: tenor permanet,falia non durant.(Qiidam
e:, nisVarmq, alternis Catoncs sunt. Et modo parum illis Euerus eE Curius, parum pauper
.lEbndus,parum Erugi & contentus vili Tubero.Modo Licinum diuitiis, Apicium ccenis, Mxce-
tu m t deliciis prouocanr. Maximum indictum eE malas menris,Eudf natio,& inter hmulationem
V/.rmtum,amoremque vitiorum,assiduaiadfatio. ylrps gsacsvro;,
, /h wzsy i o
q/h CcvvQh dtv;<u
p^^cop^yycAcov/^,v:c. ?Q/ /ocyv/A.
Omnes iEi tales sunt, qualem hunc dcicribit Horatius: nunquam eundem , nec simiiem quidem
Ebi. Adeo in diuersum aberrar. Alultos dixi.- prope eE vr omnes sint.Ncmo non quotidie & conh-
iium mutat, & votum: modo vxorem vult habere, modo amicam: modo regnarevuit: modoid
agit,nc quis hc oEciosior Eruus: modo dilatat (e vique ad inuidiam : modo iubitdtr, & con trahi-
tur infra humilitatem vereiaccotium: nunc pecuniam spargit,nunc rapit. Sic maxinle coarguitur
animus imprudens: alius prodit atque alius, & (quo turpius nihil iudico) impar sibi eE. Magnam
rem puta vnum hominem agere. Ptaster iapienrem autem nemo vnum agit. Ceteri multiformes
shmus: modo frugi tibi videbimur &graues,modo prodigi & vani. Mutamus iubinde persbnam, 10
& cont<.ariam ei Emimus, quam exuimus. Hoc ergo a te exige, vt qualem iniiitueris praEare te,
talem vsque ad exitum Erues. Effice vt possis laudari: si minus,vr agnosei. De aliquo,quem vidiEi
heri,merito dici potcif.-Hic quis eiDTanta mutatio e E.
Ep. cxxr. LiTiGABis, video : cum tibi hodiernam quxEiunculam, in qua satis diu h^r si-
mus,exposriero.Iterum clamabis, Hoc quidad mores? Sed exclamanti tibi primum alios oppona,
cum quibus litiges,Posidonium & Archidemum.Hi iudicium accipient,deinde dicam. No quic-
luid morale eif, bonos mores facit. Aliud ad hominem alendum pertinet, aliud ad exercendum,
aud ad veifiendum,aliud ad docendum,aliud addeleEandum. Omnia tamen ad hominem perti-
.ient,etiam si non omnia meliorem eum faciunt.Moresaliaaliter attingunt. Quxdam illos cotti-
gtmt,&ordinant; quadam naturam eorum & originemErutantur.cumquxritur, quare horni-
nem naturaproduxerir, quare protulerit animalibus ceteris, longe me iudicas mores reliquisse.-^
falsum eE. Quomodo enim scies, qui habendi sint, nisi quid homini hc optimum , inueneiis ? nih
naturam eius mspexeris/Tunc demum intclliges,quidEciendum nbi, quid virandum sit, cum di-
diceris quid natura: tua: debeas. Ego,inquis,volo diEere, quomodo minus cupiam,minus timea.
SuperEitionem mihi excute,doce leue eise vanumque hoc quod felicitas dicitur: vnam illi sylla-
bam sacillime accedere.Desiderio tuo Etis Eciam, & ad virtutes exhortabor, & vitia conaerbera-
bodicet aliquis nimium immodetatumque in hac parte me iudicet,non deiiEam pcrRqui nequi-
tiam,&aEeEus eEeratissimos inhibete, & voluptates ituras in dolorem compeEere, & votis ob-
Erepere. Quidni? Cum maximamalorumoptauerimus,& exgratulationenatum sitquicquid
obloquimut.snrerim permitte mihi ea, qua: paulo remotiora videnrur, excutere. Quasrebamus, qo
an eilet omnibus animalibus conEitutionissux EnEts. SenEm autem eise ex eo maxime apparer,
quod membra apte & expedite mouent, non aliter quam in hoc erudira. Nulli non partium sua-
rum agilitas eE, ArtiEx inErumenta sua tracfat ex Ecih.ReEor nauis Ei t gubernaculum EetEere.
PiEor colores quos ad reddendam simiiitudinem multos varioiqueante E pohiit, celerrime de-
notat, & inter ceram opusque facili vultu ac manu commeat. Sic animal in omnem vEim sui mo-
bile. Mirarisolcmus sctemepetitos , quod in omnem signiheationem rerum & eEcdluum parata
illorum cE manus, & verborum velocitatem geEus asEquitur. Quod illis ars prxEar, his natura.
Nemo xgre molitur artus su os, nemo in vsusui ha? sit. Ad hoc edita protinus faciunt. Cum hac sci-
enna prodeunt,inEitura naEuntur. Ideo,inquit, partes suas animahaapremouebunt: quia si ali-
ter mouerint,dolorem EnEra Emt.Ira,vt vos dicitis,coguntur, metusque ilsain retEum, non vo-
luntas mouet: quodeEfalsum. TardaenimEnt, quxncceErate impelluntur. Agilitassponta-
neus motus eE. Adeo autem non adigit illa ad hoc doloris timor, vr in naturalem motum etiam
dolore prohibente nitantur.Sic infans qui Eare meditatur, & Erre ie aEueEitmmul tentarc vires
suas coepit, cadit,& cum fictu totiens reErgit, donec E per dolore ad id quod natura poEir, exer-
cuit. Animalia quxdam tergi durioris inuersa tamdiu E torquent,ac pedes exerun t,& obliquant,
donec ad locum reponantur. Nullum tormentum EnritEipinatateEudo. Inquieta eE tamen de-
siderio naturalis Eatus: nec ante desinit niti, quatere E, quam in pedes conEitit. Ergo om nibus,
conEitutionis Ex senEis eE, & inde membrorum ram expedita tracfatio: nec vllum maius indi-
cium habemus, cum hac illa ad viuendum venire notitia, quam quod nullum animal ad vsum sui
rude eE. ConsfitutioeE,inquit,vrvos dicitis,principale animi quodam modo Ehabens erga de
corpus. Hoc tam perplexum &subti!e, & vobis quoque vix enarrabile, quomodo infans intei-
iigir? Omnia animalia dialetEica nasei oporteret, vt iEarn finitionem magnx parti togatorum
obEuram
.iosil!a,nonccrripit.!deomagnusanimus,conEiussibimeliorisnaturx,datquidemope-
m hac Eatione, quaposituseil, boneEe E atqueindusfrie gerat. ceterum mhii hotuqux
pium Eilt,fuum iudicat,Ed vt commodatis vtitur,peregrinus & properans. Cum aliquem
videremus conEantix.qnid niEibiretnosspecies non vhtatx indolis? Vttq;si hanc ,vt dixi,
mdmem veram esie oEendcbat.Qualitatis vera: tenor permanet,falia non durant.(Qiidam
e:, nisVarmq, alternis Catoncs sunt. Et modo parum illis Euerus eE Curius, parum pauper
.lEbndus,parum Erugi & contentus vili Tubero.Modo Licinum diuitiis, Apicium ccenis, Mxce-
tu m t deliciis prouocanr. Maximum indictum eE malas menris,Eudf natio,& inter hmulationem
V/.rmtum,amoremque vitiorum,assiduaiadfatio. ylrps gsacsvro;,
, /h wzsy i o
q/h CcvvQh dtv;<u
p^^cop^yycAcov/^,v:c. ?Q/ /ocyv/A.
Omnes iEi tales sunt, qualem hunc dcicribit Horatius: nunquam eundem , nec simiiem quidem
Ebi. Adeo in diuersum aberrar. Alultos dixi.- prope eE vr omnes sint.Ncmo non quotidie & conh-
iium mutat, & votum: modo vxorem vult habere, modo amicam: modo regnarevuit: modoid
agit,nc quis hc oEciosior Eruus: modo dilatat (e vique ad inuidiam : modo iubitdtr, & con trahi-
tur infra humilitatem vereiaccotium: nunc pecuniam spargit,nunc rapit. Sic maxinle coarguitur
animus imprudens: alius prodit atque alius, & (quo turpius nihil iudico) impar sibi eE. Magnam
rem puta vnum hominem agere. Ptaster iapienrem autem nemo vnum agit. Ceteri multiformes
shmus: modo frugi tibi videbimur &graues,modo prodigi & vani. Mutamus iubinde persbnam, 10
& cont<.ariam ei Emimus, quam exuimus. Hoc ergo a te exige, vt qualem iniiitueris praEare te,
talem vsque ad exitum Erues. Effice vt possis laudari: si minus,vr agnosei. De aliquo,quem vidiEi
heri,merito dici potcif.-Hic quis eiDTanta mutatio e E.
Ep. cxxr. LiTiGABis, video : cum tibi hodiernam quxEiunculam, in qua satis diu h^r si-
mus,exposriero.Iterum clamabis, Hoc quidad mores? Sed exclamanti tibi primum alios oppona,
cum quibus litiges,Posidonium & Archidemum.Hi iudicium accipient,deinde dicam. No quic-
luid morale eif, bonos mores facit. Aliud ad hominem alendum pertinet, aliud ad exercendum,
aud ad veifiendum,aliud ad docendum,aliud addeleEandum. Omnia tamen ad hominem perti-
.ient,etiam si non omnia meliorem eum faciunt.Moresaliaaliter attingunt. Quxdam illos cotti-
gtmt,&ordinant; quadam naturam eorum & originemErutantur.cumquxritur, quare horni-
nem naturaproduxerir, quare protulerit animalibus ceteris, longe me iudicas mores reliquisse.-^
falsum eE. Quomodo enim scies, qui habendi sint, nisi quid homini hc optimum , inueneiis ? nih
naturam eius mspexeris/Tunc demum intclliges,quidEciendum nbi, quid virandum sit, cum di-
diceris quid natura: tua: debeas. Ego,inquis,volo diEere, quomodo minus cupiam,minus timea.
SuperEitionem mihi excute,doce leue eise vanumque hoc quod felicitas dicitur: vnam illi sylla-
bam sacillime accedere.Desiderio tuo Etis Eciam, & ad virtutes exhortabor, & vitia conaerbera-
bodicet aliquis nimium immodetatumque in hac parte me iudicet,non deiiEam pcrRqui nequi-
tiam,&aEeEus eEeratissimos inhibete, & voluptates ituras in dolorem compeEere, & votis ob-
Erepere. Quidni? Cum maximamalorumoptauerimus,& exgratulationenatum sitquicquid
obloquimut.snrerim permitte mihi ea, qua: paulo remotiora videnrur, excutere. Quasrebamus, qo
an eilet omnibus animalibus conEitutionissux EnEts. SenEm autem eise ex eo maxime apparer,
quod membra apte & expedite mouent, non aliter quam in hoc erudira. Nulli non partium sua-
rum agilitas eE, ArtiEx inErumenta sua tracfat ex Ecih.ReEor nauis Ei t gubernaculum EetEere.
PiEor colores quos ad reddendam simiiitudinem multos varioiqueante E pohiit, celerrime de-
notat, & inter ceram opusque facili vultu ac manu commeat. Sic animal in omnem vEim sui mo-
bile. Mirarisolcmus sctemepetitos , quod in omnem signiheationem rerum & eEcdluum parata
illorum cE manus, & verborum velocitatem geEus asEquitur. Quod illis ars prxEar, his natura.
Nemo xgre molitur artus su os, nemo in vsusui ha? sit. Ad hoc edita protinus faciunt. Cum hac sci-
enna prodeunt,inEitura naEuntur. Ideo,inquit, partes suas animahaapremouebunt: quia si ali-
ter mouerint,dolorem EnEra Emt.Ira,vt vos dicitis,coguntur, metusque ilsain retEum, non vo-
luntas mouet: quodeEfalsum. TardaenimEnt, quxncceErate impelluntur. Agilitassponta-
neus motus eE. Adeo autem non adigit illa ad hoc doloris timor, vr in naturalem motum etiam
dolore prohibente nitantur.Sic infans qui Eare meditatur, & Erre ie aEueEitmmul tentarc vires
suas coepit, cadit,& cum fictu totiens reErgit, donec E per dolore ad id quod natura poEir, exer-
cuit. Animalia quxdam tergi durioris inuersa tamdiu E torquent,ac pedes exerun t,& obliquant,
donec ad locum reponantur. Nullum tormentum EnritEipinatateEudo. Inquieta eE tamen de-
siderio naturalis Eatus: nec ante desinit niti, quatere E, quam in pedes conEitit. Ergo om nibus,
conEitutionis Ex senEis eE, & inde membrorum ram expedita tracfatio: nec vllum maius indi-
cium habemus, cum hac illa ad viuendum venire notitia, quam quod nullum animal ad vsum sui
rude eE. ConsfitutioeE,inquit,vrvos dicitis,principale animi quodam modo Ehabens erga de
corpus. Hoc tam perplexum &subti!e, & vobis quoque vix enarrabile, quomodo infans intei-
iigir? Omnia animalia dialetEica nasei oporteret, vt iEarn finitionem magnx parti togatorum
obEuram